کشف رمز و راز زندگی ستارگان توسط آنتن فضایی نسل آینده
بنابر اعلام اخترفیزیکدانان مرکز ای.آر.سی برای کشف امواج گرانشی (ARC Centre of Excellence for Gravitational Wave Discovery) استرالیا، امواج گرانشی ستارههای نوترونی دوتایی ممکن است در آینده توسط آنتن فضایی نسل بعدی «آنتن فضایی تداخلسنج لیزری» (Laser Interferometer Space Antenna بهاختصار LISA) شناسایی شود و برخی معماها درباره مرگ ستارگان فاش گردد. آنتن فضایی تداخلسنج لیزری یک طرح پیشنهادی برای مأموریتی فضایی با هدف آشکارسازی و اندازهگیری دقیق امواج گرانشی از منابع نجومی است.
مایک لا (Mike Lau)، نویسنده ارشد این مطالعه، میگوید: «همانطور که دیرینهشناسان توسط فسیل یک دایناسور اطلاعاتی از زندگی و تکامل آن به دست میآورند، ما اخترفیزیکدانان نیز زندگی یک ستاره دوگانه را از بقایای ستارههای نوترونی آنها بهدست میآوریم.» ستاره دوگانه یک سامانه ستارهای است که در آن دو ستاره به دور مرکز سنگینی سراسری مشترک میان خود گردش میکنند. همچنین سامانههای دارای بیش از دو ستاره را سامانههای چند ستارهای مینامند.
ستاره نوترونی نیز جسد باقیمانده از یک ستاره عظیم پس از انفجار ابرنواختر است که در پایان عمر آن رخ میدهد. یک ستاره نوترونی دوتایی (سامانهای از دو ستاره نوترونی که به دور یکدیگر میچرخند) باعث ایجاد اختلالات دورهای و موجمانندی در فضا-زمان اطراف میشود. این موجها که موجهای گرانشی (gravitational waves) نامیده میشوند، در سال ۲۰۱۵ برای نخستین بار توسط تداخلسنج ویرگو (VIRGO) شناسایی شدند. این امواج گرانشی هنگامی شکل میگیرند که یک جفت سیاهچاله خیلی نزدیک به هم قرار گرفته و در حال ادغام با یکدیگر باشند. گفتنی است دانشمندان تاکنون راهی برای اندازهگیری این امواج گرانشی پیدا نکردهاند.
مطالعه اخیر محققان استرالیایی نشان میدهد که LISA بهطور بالقوه میتواند امواج گرانشی یادشده را از ستارههای نوترونی دوتایی ردیابی کند. این آنتن فضایی قرار است در سال ۲۰۳۴ توسط آژانس فضایی اروپا (ESA) به فضا پرتاب شود. LISA از سه ماهواره ساختهشده که توسط پرتوهای لیزر به یکدیگر متصل شده و مثلثی را ایجاد میکنند که به دور خورشید میچرخد. عبور از امواج گرانشی باعث کشش و فشار بازوهای لیزری ۴۰ میلیون کیلومتری این مثلث خواهد شد و به کمک آنها کوچکترین امواج نوسانی که اکنون توسط تداخلسنجهای ویرگو در ایتالیا و لایگو (LIGO) در آمریکا قابل شناسایی نیستند، تشخیص داده میشود.