ارائه روشی رصدی برای فهم جهان پیش از انفجار بزرگ
نظریههای متفاوتی برای توصیف چگونگی لحظات اولیه انفجار بزرگ یا مهبانگ ارائه شده است اما تاکنون روشی رصدی برای تعیین این که کدام نظریه واقعا توصیفکننده چیزی است که در کیهان رخ داده وجود نداشته است. پژوهشگران دانشگاه هاروارد (Harvard University) در آمریکا روشی رصدی برای بررسی درستی نظریه تورمی و دیگر رقیبهای آن که لحظات اولیه مهبانگ و پیش از آن را توصیف میکنند ارائه کردند.
کیهان شناسان میگویند که حدود ۱۳/۷ میلیارد سال پیش کیهان از حالتی بسیار داغ و فشرده به وجود آمده و به تدریج بزرگتر و خنکتر شده است. به این نظریه انفجار بزرگ یا مهبانگ گفته میشود. نظریههای مختلفی برای چگونگی لحظات اولیه مهبانگ وجود دارد. فعلا موفقترین نظریه برای توضیح لحظات اولیه مهبانگ نظریه تورمی است میگوید که در کسر بسیار کوچکی از ثانیه در لحظات اولیه اندازه کیهان با سرعت بسیار زیادی منبسط شده است. اما نظریههای رقیب دیگری برای نظریه تورمی وجود دارند که لحظات اولیه کیهان را گونه دیگری توصیف میکنند. نظریه جهش بزرگ (Big Bounce) میگوید که کیهان پیش از مهبانگ در حال انقباض بوده است. همه این نظریهها میتوانند پدیدههایی که به عنوان شواهدی برای نظریه تورمی در نظر گرفته میشود را توضیح دهند. به همین دلیل فعلا نمیتوان گفت کدام از این نظریهها توصیفکننده آن چیزی است که واقعا در کیهان رخ داده است.
کیهان شناسان دنبال راهی هستند که شواهد رصدی برای تعیین درستی یا نادرستی نظریه تورمی بیابند و ببینند که آیا این نظریه درست است یا نظریههایی که میگویند کیهان پیش از مهبانگ در حال انقباض بوده است. ژینگنگ چن (Xingang Chen) و پژوهشگران همکارش روشی رصدی ارائه کردهاند که میتواند این شرایط اولیه مهبانگ را نشان دهند. این روش مبتنی بر چیزی است که این گروه نام آن را ساعت استاندارد اولیه (primordial standard clock) گذاشتهاند. هر ذره بنیادی سنگین در کیهان داغ اولیه به صورت یک ساعت استاندارد اولیه عمل میکند؛ چون این ذرات با بسامدهای معینی نوسان میکنند و مکانشان جابهجا میشود. چنین نوسانهایی را میتوان به پاندول ساعت تشبیه کرد.
جهان اولیه کاملا یکنواخت نبوده بلکه در قسمتهایی کمی چگال تر بوده است. این ناهمگنیها در چگالی کیهان، هستههای اولیه ساختارهای بزرگ مقیاس در کیهان امروزی هستند. نظریه ژینگنگ چن میگوید که نوسانهای ساعتهای استاندارد سیگنالهایی ایجاد کرده است که بر تغییرات چگالی در کیهان اولیه اثر گذاشتهاند و در نتیجه در ساختارهای بزرگ مقیاس کیهان امروزی نقش بستهاند. به این صورت میتوان نظریههای مختلف را با رصد از یکدیگر تفکیک کرد؛ زیرا هر نظریه الگوی متفاوتی برای نوسانهای ساعتهای استاندارد اولیه پیشبینی میکند.
البته تشخیص و استخراج نوسانات ساعتهای استاندارد اولیه با بررسی ساختار کیهان امروزی کار دشوار و دقیقی است و شاید به آسانی ممکن نشود. تابش زمینه کیهانی و توزیع کهکشانها در کیهان از مواردی هستند که باید به دنبال ردپای این نوسانات گشت.