لباس فضانوردی ناسا برای مأموریت آرتمیس چه ویژگیهایی دارد؟

لباس فضانوردی جدید سازمان ناسا (NASA) با نام xEMU شناخته میشود. فضانوردان مأموریت آرتمیس (Artemis) قرار است این لباس فضانوردی فوق پیشرفته را بر تن کنند.
در نگاه اول لباس فضانوردی جدید ناسا شبیه لباسی است که سرنشینان ایستگاه فضایی بینالمللی برای انجام مأموریت خارج از ایستگاه میپوشند. اما به لطف پیشرفتهایی که پیش از شروع مأموریت آپولو (Apollo) صورت گرفته، ماهپیمای قرن بیست و یکم میتواند با لباس فضانوردی جدید کارهای بسیار پیچیدهتری را در محیط خلاء انجام دهد.
امنیت در اولویت
معماری لباس فضانوردی xEMU
موضوع امنیت همیشه جزو اولویتهای یک مأموریت انسانی است و به لطف مأموریت آپولو و مأموریتهایی که به کمک رباتها انجام شدهاند، دانشمندان به درک خوبی از محیط ماه رسیدهاند. با این وجود سطح قمر زمین که از قطعات کوچک شیشهمانند تشکیل شده، یکی از چالشهای طراحان لباس جدید بوده است.
به دلیلی که ذکر شد، لباس فضانوردی جدید مقاومت بالایی در برابر غبار دارد. این موضوع سبب میشود تا غبارها و همچنین ذرات سمی سطح ماه وارد لباس نشده و توسط فضانورد استنشاق نشوند. همچنین لباس فضانوردی جدید توانایی مقاومت تا دمای ۱۵۶- درجه سانتیگراد و حداکثر ۱۲۱ درجه سانتیگراد را دارد که انجام أموریت در محیطهای بسیار سرد و همچنین در برابر نور خورشید را میسر میکند.
کولهپشتی آشنای فضانوردی نیز به نام سامانه پشتیبان حیات قابل حمل (Portable Life Support System)، انرژی لباس و همچنین اکسیژن مورد نیاز فضانورد را تأمین کرده و گاز دی اکسید کربن، رطوبت و گازهای سمی دیگر را از آن خارج میکند؛ علاوه بر اینها، این کولهپشتی دمای لباس را تنظیم نموده و با رصد عملکرد کلی لباس اخطارهای کاهش منابع و نقص در کارکرد را به فضانورد گزارش میدهد.
کوچک شدن ابعاد قطعات الکترونیکی و کاهش اندازه لولهها، امکان قرار دادن دو مدل مشابه از هر سامانه را در لباس فراهم کرده و احتمال از کار افتادن آن را کاهش میدهد. تعبیه دو مدل از سامانهها امنیت لباس را نیز بالاتر برده و زمان بیشتری را در اختیار فضانورد برای انجام مأموریت قرار میدهد.
لباس فضانوردی جدید به لطف بهبود قابلیتهای حرکتی، میزان چابکی فضانوردان مأموریت آرتمیس را نیز افزایش میدهد. تماشای فضانوردان مأموریت آپولو که به خاطر لباس سنگین خود همانند خرگوش به این طرف و آن طرف میپریدند، کمی خندهدار است. حرکت بر سطح ماه با آن لباس سنگین انرژی زیادی از فضانورد میگیرد.
در نیم تنه لباس فضانوردی جدید مواد و مفصلهای پیشرفتهای به کار رفته که خم شدن و چرخیدن را آسان میکنند. میزان خم شدن در زانوها نیز افزایش پیدا کرده و کفی انعطافپذیر کفشها پیادهروی راحتتری را به ارمغان میآورد. در سرشانهها اصلاحات متعددی صورت گرفته و تکان دادن آزادانه دستها و بلند کردن اجسام آسانتر صورت میپذیرد. به لطف مفصلهای جدید میتوان دست را از شانه تا مچ به طور کامل چرخاند.
در کلاه لباس فضانوردی جدید برای جلوگیری از خیس شدن هدست و میکروفونها، چندین سامانه صوتی و میکروفون پیشرفته تعبیه شده است که حین صحبت کردن فضانوردان به طور خودکار به کار میافتند.
فضانوردان مأموریت آرتمیس حین فضانوردی همچنان یک پوشک با قابلیت جذب بالا بر تن خواهند کرد. بسیاری از فضانوردان از پوشیدن این پوشک سرباز میزنند ولی تعداد زیادی از آنها حین مأموریتهای چند ساعته آن را بر تن میکنند.
لباس فضانوردی ماژولار با قابلیت استفاده در محیطهای مختلف
قطعات لباس فضانوردی جدید ناسا قابلیت تعویض داشته و میتوان آن را متناسب با فضانوردی در محیط خلاء یا پیادهروی بر سطح سیارات تنظیم کرد. از مدل پایه لباس میتوان برای ایستگاه فضایی بینالمللی و از مدل گیتوی (Gateway) برای مدار ماه یا مریخ استفاده نمود.
علاوه بر موارد فوق میتوان لباس فضانوردی جدید را با اضافه کردن قابلیتهای جدید به سامانه پشتیبان حیات بهبود داد و از آن در محیطهایی که دارای مقادیر بالایی از دی اکسید کربن است استفاده نمود. همچنین میتوان با تعویض پوشش بیرونی، انجام مأموریت در زمستان سرد مریخ را امکانپذیر کرده و از داغ شدن آن در محیطهای بسیار گرم جلوگیری نمود.
یکی دیگر از قابلیتهای جدید لباس فضانوردی مأموریت آرتمیس، طراحی جدید نحوه پوشیدن آن است. فضانوردان میتوانند به راحتی از قسمت پشتی آن را بر تن کنند. نحوه قرارگیری پوشش شانهها منجر به افزایش قابلیتهای حرکتی شده و با جذب شدن به بدن فضانورد، احتمال آسیب رسیدن به کتفها را کاهش میدهد.
قسمت پایین تنه را نیز که شامل شلوار و چکمهها میشود میتوان با ایجاد تغییرات برای حرکت بهتر در محیطهای نیمه خلاء بهینه کرد؛ چون فضانوردان حین حرکت در محیط خلاء نیاز چندانی به دستها و پاهای خود در مقایسه با پیادهروی یا رانندگی بر سطح سیارات ندارند.
روی کلاه لباس فضانوردی جدید قطعه محافظی نصب شده که همانند سپر از کلاه در برابر ساییدگی و خط و خشها محافظت میکند. این قطعه را میتوان به سرعت تعویض کرد؛ به این معنی که فضانورد میتواند قبل از شروع مأموریت یا حین انجام مأموریت آن را تعویض کرده و نیازی به ارسال لباس فضانوردی به زمین نیست.
اسکن سهبعدی تمام قد از فضانوردان حین انجام حرکاتی که قرار است در فضا انجام دهند توسط ناسا گرفته میشود. به کمک اسکن سهبعدی کامل از اندامهای فضانورد، ناسا میتواند بدن فضانورد را به طور دقیق با اجزای لباس تطبیق داده تا بیشترین راحتی و بازه حرکتی فراهم شود.
با وجود پیشرفت فناوری و طراحی لباسهایی که خود شبیه به یک فضاپیمای کوچک هستند، فضانوردان باید روی زمین با انجام تمرینهای سخت و فشرده خود را به آمادگی لازم برسانند. با این وجود به دلیل نیروی جاذبه و فشار محیطی در روی زمین، شبیهسازی محیط ماه مشکل است.
پیش از قدم گذاشتن اولین زن روی سطح ماه در سال ۲۰۲۴، ناسا لباس فضانوردی جدید و قسمتهای مختلف آن را در ایستگاه فضایی بینالمللی آزمایش خواهد کرد تا از عملکرد کلی آن اطمینان حاصل نماید.