اولین ماهواره تعمیرکار تجاری به فضا پرتاب شد
آژانس فضایی روسیه (Roscosmos) طی پرتاب ماهوارهبر پروتون-ام (Proton-M) دو ماهواره را در مدار ژئو قرار داد. در طی این پرتاب دو ماهواره یوتلستوست-۵بی (Eutelsat5westB) و ماهواره رباتیک MEV-1 در مدار قرار گرفتند. پروتون-ام روز چهارشنبه ۹ اکتبر (۱۷ مرداد) ساعت ۱۵:۱۷ به وقت محلی (۱۳:۴۷ به وقت تهران) از پایگاه فضایی بایکانور در قزاقستان پرتاب شد.
MEV-1 اولین فضاپیمای تجاری سرویسدهنده به ماهوارهها است. این ماهواره که توسط نورثروپ گرومن (Northrop Grumman) ساخته شده قرار است پس از پرتاب به وسیله رانشگرهای الکتریکی خود به ماهواره مخابراتی اینتلست901 (Intelsat901) وصل شود که از سال ۲۰۰۱ در مدار زمین گردش می کند و هم اکنون سوختش در حال اتمام است. MEV-1 پس از اتصال به ماموریت امدادرسانی به ماهواره خواهد پرداخت. کاری که تا کنون توسط هیچ ماهواره تجاری انجام نشده است. پس از اتمام این ماموریت MEV-1 قادر است با تغییر موقعیت خود به ماهوارههای قدیمی دیگری نیز خدمات تعمیرات و بروزرسانی ارائه کند.
MEV-1 با ۲۰۰۰ کیلوگرم وزن طول عمری ۱۵ ساله خواهد داشت. نمایندگان نورثروپگرومن در رابطه با آن میگویند سامانههای اتصال MEV-1 امکان بیشمار اتصال به ماهوارههای مختلف را در طول عمر ۱۵ ساله این ربات میدهند.
البته ماهوارههای تعمیرکار قابلیت خرابکاری و دستکاری ماهوارههای دشمن را نیز دارند و به همان اندازه که میتوانند برای صنعت فضایی موثر باشند میتوانند مخربهم واقع شوند. حال سوالی که پیش میاید این است که چرا با وجود این قابلیت MEV-1 روسیه اقدام به پرتاب آن برای دشمن خود یعنی آمریکا کرده است؟ آن هم در حالی که تعمیرکارهای رباتیک، یکی از عوامل دامنزننده به بحث جنگ فضایی هستند.
نورثروپ گرومن در جاهطلبیهای مربوط به ماهوارههای خدمات دهنده تنها نیست. شرکتها و گروههای بسیاری پتانسیل خوبی را در بازار این نوع فضاپیماها مشاهده کردهاند و هماکنون در حال سرمایهگذاری روی آن هستند. مهمترین آنها ناسا و روسکاسموس هستند که تاکنون بارها چنین برنامههایی را در ایستگاه فضایی بینالمللی پیاده کردهاند. دیگر شرکت فعال در این موضوع مید این اسپیس (Made in space)است که در حال توسعه یک فضاپیما به نام آرکینات (Archinaut) میباشد که در صورت تکمیل قادر خواهد بود علاوهبر حفظ و بهروزرسانی ماهوارههایی که عمر عملیاتیشان گذشته سازههای عظیمی نیز در فضا بسازد.
آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا (DARPA) نیز علاقهمند به اینگونه فناوریها است. دارپا در سال ۲۰۰۷ دو ماهواره سرویسدهنده که زیرمجموعه برنامه orbital express بودند را پرتاب کرد و هماکنون در حال کار بر روی یک برنامه جدید به نام robotic servicing است که میتواند به تعمیر ماهوارههای مدار ژئو بپردازد.
دیگر محموله این پرتاب ماهواره مخابراتی یوتلستوست-۵بی بود. این ماهواره که سازنده باس آن همان شرکت تولیدکننده دیگر محموله این پرتاب یعنی نورثروپگرومن است قرار است به جای ماهواره قدیمی یوتلست با همین نام که به مدت ۱۷ سال خدمت کرد به اروپا و شمال آفریقا خدمات تلویزیونی ارائه کند. محموله این ماهواره ۳۵ ترانسپاندر KU-Band است که توسط ایرباس دیفنداند اسپیس (Airbus Defence and Space) ساخته شده است. یوتلست با بیش از ۳ تن وزن و دو آرایه خورشیدی برنامهریزی شده است تا به مدت ۱۵ سال به ارائه خدمات بپردازد. اما شاید روزی به وسیله همراه خود یعنی MEV-1 به روزرسانی شده و نیازی به جایگزین نداشته باشد.