سفر در آسمان، پدیدههای رصدی اردیبهشت
مریم فخیمی: اردیبهشت برای منجمان ماه شلوغی است. هفته جهانی نجوم معمولا در یکی از روزهای این ماه برگزار میشود و گروههای نجومی در شهرهای مختلف همزمان با سراسر جهان روز جهانی نجوم را بین مردم عادی جشن میگیرند. گروههای نجوم آماتوری با رصد خورشید و ماه و توضیحاتی درباره بخشهای مختلف دانش نجوم و فضا سعی میکنند به زبان ساده مردم را با این علم جذاب آسمانی آشنا کنند. در یادداشت امروز درباره صورت فلکی دباصغر خواهید خواند. رویدادهای رصدی قابل رویت به چشم غیرمسلح را در تقویمتان یادداشت کنید.
حکایت خرس کوچک یا دُبِّ اصغر
صورت فلکی کوچکی در آسمان نیم کره شمالی است. این صورت فلکی را بنات النعش صُغریٰ یا هفت اورنگ کِهین هم نامیدهاند.ستاره قطبی در این صورت فلکی قرار دارد، که سمت قطب شمال را نشان میدهد.
خرس کوچک در جنوب صورتهای فلکی قیفاووس و اژدها قرار دارد. در جنوب آن نیز صورتهای فلکی اژدها و خرس بزرگ قرار دارد.
یکی از مشهورترین ستارگان آسمان یعنی ستاره قطبی (جدی یا آلفا-خرس کوچک) در این صورت فلکی قرار دارد.
پدیدههای رصدی اردیبهشت که با چشم غیر مسلح قایل رویت است.
2 اردیبهشت – اوج بارش شهابی شلیاقی است.کانون این بارش در صورت فلکی شلیاق یا همان چنگ رومی قرار دارد. منشاء شهابهای این بارش، دنبالهدار «C/1861 G1» است.طبق پیشبینی، در بهترین شرایط رصدی 15 تا 20 شهاب را در ساعت میتوان در آسمان شب رویت کرد.
3 اردیبهشت – تربیع اول ماه ساعت 1:15 بامداد
3 اردیبهشت – با تاریک شدن هوا مقارنه ماه و خوشه کندوی عسل در جنوبغرب آسمان مشاهده کنید، جدایی زاویهای در حدود 2 درجه است. خوشه ستارهای باز کندوی عسل، در فاصله حدود 500 سال نوری از زمین قرار دارد و قدر آن ۴+ است و با چشمی غیرمسلح، در آسمانی تاریک قابل روئیت است.
4 اردیبهشت – مقارنهِ سیارهی زهره با خوشهی پروین. جدایی زاویهای کمتر از 4 درجه است. ساعت 20:17 به نیمه غرب آسمان بنگرید.
4 اردیبهشت – ساعت 23:09 مقارنه ماه و ستاره قلبالاسد درنیمه غربی آسمان رخ میدهد. . فاصله ظاهری ماه و ستاره قلبالاسد 1.2 درجه است.
10 اردیبهشت – ماه کامل شعبان ساعت 4:28 بامداد
10 اردیبهشت – از اوایل شب مقارنه زیبای ماه و ستاره درخشان مشتری را در جنوبشرق آسمان رویت خواهید کرد. جدایی زاویهای کمتر از 4 درجه است. ماه در صورت فلکی میزان قراردارد.
15 اردیبهشت – نیمه شب در جنوبشرق آسمان مقارنه نزدیک ماه وسیاره زحل را شاهد خواهید بود. جدایی زاویهای کنتر از 2 درجه خواهد بود.
15 اردیبهشت – اوج بارش شهابی اِتا دلوی ، طبق پیشبینی، در بهترین شرایط رصدی تا 60 شهاب را میتوان در آسمان شب رویت کرد.
16 اردیبهشت – بعد از نیمه شب مقارنه نزدیک ماه و سیاره سرخ فام مریخ را در جنوبشرق آسمان تماشا کنید. جدایی زاویهای حدود 2 درجه است.
18 اردیبهشت – تربیع آخر ماه شعبان، ساعت 5:38
وضعیت سیارات قابل رویت با چشم غیرمسلح
سیاره زهره نگین درخشان آسمان از غروب آفتاب تا حدود ساعت 10 شب در افق غرب قابل رویت خواهد بود(درخشندگی 3.8-). سیاره مشتری ساعاتی قبل از نیمه شب در افق جنوبشرق پدیدار گشته تا صبحگاه قابل رویت است (درخشندگی 2.3- ). سیاره زحل اندکی بعد از سیاره مشتری از جنوبشرق آسمان طلوع میکند (درخشندگی 0.3)سیاره سرخ فام مریخ ساعتی بعد از زحل از جنوبشرق ارتفاع میگیرد و تا طلوع آفتاب قابل مشاهده است (درخشندگی 0.2-).