تجربه زیست در فضا با فناوریهای زمینی
اسکات کلی (Scott Joseph Kelly)، فضانورد صاحبنام ناسا است که یک سال کامل از عمر خود را در ایستگاه بینالمللی فضایی گذراند و نخستین فضانورد آمریکایی است که توانست به مدت یک سال بهطور مستمر در فضا زندگی کند. هدف از سفر آسمانی او بررسی زندگی طولانی در موقعیتی با جاذبه صفر بود تا ناسا از این طریق بتواند خود را برای مأموریت بزرگتر یعنی زندگی انسان روی کره مریخ آماده کند.
کلی پیشازاین یک دوره 6 ماهه را هم در فضا سپری کرده بود و ناسا از مدتها قبل بهخوبی میدانست که حضور طولانیمدت در خارج از مدار زمین چه عواقب بدی به دنبال دارد. عواقبی چون از دست دادن تراکم استخوان، از دست دادن عضلات، ضعف سیستم ایمنی، اختلالات بینایی و… بهواسطه قرار گرفتن روزانه در مقابل 20 دستگاهی که اشعه ایکس ساطع میکنند. کلی که هماکنون به زمین برگشته است برای نخستین بار از فناوریهایی صحبت میکند که در سفر فضایی خود از آنها استفاده میکرد و بهجز مأموریت فضایی، ابزارهای فناوری شخصی و سرگرمی هم در اختیار داشت.
فناوری آسمانی
اسکات کلی نخستین شخصی بود که چندی پیش از داخل ایستگاه بینالمللی فضایی روی صفحه اختصاصی خود توئیت منتشر کرد و بهجز عکسهای سلفی، هرچند وقت یکبار عکس طلوع خورشید، کره زمین، تجربه زندگی فضایی و… را در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذاشت.
او روز گذشته در آخرین مصاحبه با خبرگزاری یاهو فاینانس در این خصوص گفت:«فناوری در فضا آنگونه که فکر میکنید نیست. باوجوداین من تلفن شخصی دارم و بهراحتی میتوانم با زمین تماس بگیرم، ولی باید توجه داشته باشید که این تماس از طریق یک نرمافزار مخصوص روی لپتاپ انجام میشود».
زمانی که کلی قصد داشت زمین را به مقصد ایستگاه بینالمللی فضایی ترک کند یک دستگاه رایانه لوحی آی پد را هم با خود برد و البته در مصاحبه اخیر توضیح داد که پس از تلاشهای مکرر، هرگز نتوانست با تبلت به اینترنت متصل شود و در عوض از طریق لپتاپی که به همراه داشت وارد اینترنت میشد. او از طریق این لپتاپ صفحه اختصاصی خود در شبکه اجتماعی توییتر را بهروز میکرد و به زمینیها پست الکترونیکی میفرستاد.
کلی دراینباره توضیح داد:«سرعت اینترنت در ایستگاه بینالمللی فضایی کم است و میتوان آن را مشابه سرعت دایلآپ روی کره زمین دانست. باوجوداین زمانی که در ایستگاه فضایی زندگی میکردم با همین اینترنت کند از روی فروشگاه آمازون برخی کالاها را خریداری کردم. همچنین توانستم از روی یک سایت اینترنتی بلیت هواپیما خریداری کنم. جالب است بدانید که از آن فاصله دور حتی موفق شدم فعالیتهای بانکی آنلاین انجام دهم ».
کلی بهجز لپتاپ، تبلت و اینترنت، کلی دوربین عکاسی هم در اختیار داشت که با آن از منظره پیرامون خود عکس میگرفت و روی شبکه اجتماعی قرار میداد. او دراینباره گفت:«زمانی که آخرین روزهای حضور روی کره زمین را پشت سر میگذاشتم یک دستگاه دوربین حرفهای نیکون خریداری کردم. این دستگاه در اصل نیکون دی4 بود که در این سفر یکساله به یکی از بهترین دوستان نزدیک من تبدیل شد».
او همچنین ادامه داد:«پیشازاین یک سفر 6 ماهه به ایستگاه بینالمللی فضایی داشتم. ولی این بار قرار بود برای مدت طولانیتر از زمین دور شوم و به همین خاطر تصمیم گرفتم همه فناوریهای موردعلاقه خود را پیش از رفتن به فضا تهیه کنم تا از این طریق یک سال پیشرو برایم آسانتر سپری شود». اسکات کلی یک برادر دوقلو به نام مارک دارد که او هم از فضانوردان اسبق ناسا محسوب میشود. یکی از اهداف ناسا برای زندگی یکساله اسکات در ایستگاه بینالمللی فضایی این بود که کارشناسان پسازاین سفر سیستم بیولوژیکی او را با برادرش مقایسه کنند. البته همانطور که تصور میشد، اسکات پسازاین سفر با برخی آسیبهای جسمانی روبهرو شده بود.
اینترنت رو به آسمان
سازمان فضایی ناسا پیش از آنکه برای زندگی یکساله اسکات کلی در ایستگاه بینالمللی فضایی تصمیم بگیرد، برخی فناوریهای زمینی را به آسمان برده که از مهمترین آنها راهاندازی خدمات اینترنتی در فضا بود. برای آنکه این مرکز بتواند دادههای اینترنتی را دریافت کند، پایان سال 2016 میلادی یک فناوری ویژه اختراع شد. همانطور که میدانید اینترنت زمینی نمیتواند در شاتلهای فضایی که میلیونها کیلومتر از ما دورتر هستند خدمات خود را ارائه کند. در عوض، ماهوارههای فضایی که خدمات مخابراتی و اینترنتی را به زمین میفرستند در نزدیکی سفینههای فضایی حضور دارند و البته عبور هواپیما، ماهوارهها و… از مقابل سیگنال آنها مشکلاتی را هم به وجود میآورد. ولی ناسا فناوری ویژهای را در اختیار گرفته است که DTN نام دارد و تمام این مشکلات بهواسطه آن حلشده است تا ساکنان ایستگاه بینالمللی فضایی هم آنلاین شوند.
فناوری DTN در قالب یک گیرنده و فرستنده عمل میکند که قادر است اطلاعات را بین سفینههای فضایی یا با ایستگاه زمینی ناسا ردوبدل کند. برای این سیستم یک پهنای باند محدود در نظر گرفتهشده است که سرعت ردوبدل شدن داده بین زمین و آسمان را بسیار کاهش میدهد و ناسا از آن بهعنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای خود برای زندگی انسان روی مریخ یاد میکند.
لازم به ذکر است که ناسا برای سالهای طولانی DTN را موردبررسی قرارداده بود و از اوایل سال 2017 میلادی این فناوری در ایستگاه بینالمللی فضایی مستقر شد. ولی این نخستین باری بود که یک فضانورد از آن بهصورت شخصی استفاده کرد و نشان داد میلیونها کیلومتر دورتر از سطح زمین هم میتوان فناوریهای روزمره را مورداستفاده قرارداد.
البته لازم به ذکر است بهجز فناوریهای مذکور و ابزارهای فضایی، چاپگرهای سهبعدی هم محبوبیت زیادی در آسمان دارند و بهجز استفاده برای تولید بخشهای قابل تعویض ایستگاه بینالمللی فضایی، برای مطالعات مرتبط با سلامت فضانوردان هم به کار گرفته میشوند. سازمان فضایی ناسا پیشبینی کرده است طی دهه سوم از هزاره سوم میلادی برای نخستین بار انسانها بتوانند به خارج از مدار زمین سفر تفریحی داشته باشند تا نخستین گام عملی برای ورود انسان بهکرات دیگر برداشته شود.