درخشان‌ترین کهکشان شناخته‌شده، رازی در خود دارد

نمی‌توانیم آن را با چشم غیرمسلح ببینیم، اما در نقاط دوردست جهان کهکشانی وجود دارد که تابش‌هایی به بیرون پرتاب می‌کند. این کهکشان که با عنوان دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ (W2246-0526) شناخته می‌شود، میزان تابش فروسرخش به بیش از ۳۵۰تریلیون برابر خورشید است؛ لذا می‌توان لقب درخشان‌ترین کهکشان در جهان را به آن داد.

راز این کهکشان تابناک چیست؟ خب، ما هنوز نمی‌توانیم با قطعیت تمام اظهارنظر کنیم، اما اکتشاف جدید چندان بی‌ارتباط با آن راز نیست. بر اساس مشاهدات حاصل از آرایۀ تلسکوپ میلی‌متری بزرگ آتاکاما (آلما)، کهکشان دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ با ولع فراوانی مواد را از حداقل سه کهکشان دیگر در مجاورت خود به کام می‌کشد تا سیاهچاله غول‌پیکرش را تغذیه کند.

اخترشناسان مقداری مواد مشاهده کرده‌اند که از کهکشان‌های مجاور به دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ عازم می‌شوند. اخترشناس تانیو دیاز سانتوس (Tanio Diaz Santos) از دانشگاه دیگو پورتالس (Diego Portales University) در سانتیاگوی شیلی گفت: «ما از داده‌های قبلی می‌دانستیم که سه کهکشان همدم وجود دارد، اما هیچ شواهد و قرائنی از برهمکنش میان این همسایه‌ها و منبع مرکزی یافت نشده بود. ما اصلاً به دنبال این‌گونه رفتارهای خشونت‌آمیز نبودیم و انتظارش را هم نداشتیم، اما این کاوش عمیق با رصدخانه آلما همه‌چیز را به‌وضوح نشان می‌دهد.»

کهکشان دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ حدود ۱۲.۴میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد و اختروشی هم در هسته‌اش وجود دارد؛ یک هستۀ کهکشانی فعال و بسیار درخشان که درخشندگی‌اش را مدیون سیاهچاله‌ای غول‌پیکر است. اختروش‌ها ازجمله درخشان‌ترین اجرام در جهان به شمار می‌روند که تابش‌های رادیویی و نور به بیرون پرتاب می‌کنند. این‌ها از مواد پیرامون سیاهچاله نشاءت می‌گیرند که قرص برافزایشی نامیده می‌شود. این قرص حاوی گاز و گردوغباری است که با سرعت فوق‌العاده چشمگیری حرکت می‌کنند؛ به‌مانند آبی که از سد سرایز شده باشد. ماحصل این کار، تولید اصطکاک عظیمی است که در اثر نیروی گرانشی بزرگ سیاهچاله مرکزی پدید می‌آید.

درنتیجه، تابش بسیار عظیمی به وجود می‌آید. در مورد کهکشان دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶، باید این نکته را اضافه کنیم که تابش‌ها در قالب فروسرخ هستند که آن را به یکی از نادرترین کهکشان‌ها تبدیل می‌سازد. پس می‌توان آن را در زمره اختروشی قرارداد که داغ و حاوی گردوغبار است. از ۳۰۰۰اختروش، تنها یک مورد می‌تواند چنین سرنوشتی داشته باشد.

تمامی موادی که به درون این کهکشان کشیده می‌شود، لزوماً به مصرف سیاهچالۀ غول‌پیکر مرکزی نمی‌رسد. اگرچه این سیاهچاله به لحاظ وسعت عظیم است، اما درهرصورت می‌تواند مقدار محدودی ماده را ببلعد. قسمتی از مواد به درون کهکشان کشیده می‌شود و احتمالاً در ایجاد ستاره‌های جدید ایفای نقش می‌کند. فعالیت سیاهچاله خیلی شدید است و گاز را در سرتاسر کهکشان پخش می‌کند؛ مثل مخزنی از آب که توسط راکتور هسته‌ای در مرکز در حال جوشیدن باشد. گشتاور و انرژی فوتون‌ها نیز بسیار شدید است و گاز را به سمت بیرون هدایت می‌کند؛ درنهایت، این عوامل زمینه را برای نابودی کهکشان دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ فراهم می‌کنند.

دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ کهکشان فوق‌العاده‌ای است. داده‌ها نشان می‌دهد که دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ به طرز قابل‌توجهی درخشان است و تلاطم و آشفتگی بالایی در آن حاکم است. یافته‌های به‌دست‌آمده، دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶  را به دورترین کهکشانی تبدیل کرده که از چند کهکشان دیگر سوءاستفاده کرده و مواد آن‌ها را از آنِ خود می‌نماید. به باور محققان، این تنها کهکشانی است که در حال انجام این رویدادهای خشن رصد شده است.

اما مسئله رازآلود دیگری هم وجود دارد که باید حل شود. اگرچه این سیاهچاله غول‌پیکر به‌سان یک اسب آبی بزرگ است، اما باید هم این‌طور بزرگ باشد. جرم سیاهچاله محدودیتی را بر درخشندگی هسته کهکشانی فعال اِعمال می‌کند؛ درحالی‌که دابلیو۲۲۴۶-۰۵۲۶ سه برابر درخشان‌تر از حد مورد انتظار به ازای اندازه سیاهچاله است. محققان زمان زیادی برای بررسی بیشتر این موضوع و کسب داده‌های تکمیلی در اختیاردارند.