نابود شدن بشر در اثر حمله موجودات بیگانه، برخورد یک سیارک عظیم با زمین یا فوران یک ابرآتشفشان، بیشتر به فیلم‌های علمی – تخیلی هالیوود شباهت دارد؛ اما در حقیقت، زمین با تهدیدهای مختلفی مواجه است که می‌تواند حیات در این سیاره را در معرض نابودی قرار دهد.
بنیاد چالش‌های جهانی (Global Challenges Foundation)، سازمانی است که به دنبال شناسایی و کاهش خطراتی است که سیاره زمین با آن مواجه است. در گزارش خطرهای فاجعه‌بار جهانی، فهرستی از تهدیداتی که می‌تواند زندگی بشر و زمین را در معرض نابودی قرار دهد، تهیه‌شده است. برای به دست آوردن این نتایج از اسناد، مقالات علمی متعدد و تحقیقات دانشگاهیان استفاده‌شده است.
مارتین ریس (Martin Rees)، از بنیان‌گذاران مرکز مطالعات ریسک کمبریج هشدار داد، درحالی‌که بیشتر ما نگران خطرهای شناخته‌شده‌ای مانند حوادث هوایی هستیم، انسان با تهدیدهای دیگری ازجمله توسعه سریع فناوری‌های جدید ازجمله هوش مصنوعی (AI) و مسائل زیست‌محیطی مواجه است.
پس از فاجعه بمباران هیروشیما و کشته شدن ۱۵۰هزار نفر، همواره جهان در معرض خطر جنگ هسته‌ای قرار داشته و درحال حاضر، احتمال وقوع چنین جنگی نسبت به یک دهه قبل افزایش‌یافته است. آمریکا، روسیه دارای بزرگ‌ترین زرادخانه‌ها در جهان هستند و کشورهای انگلیس، فرانسه، چین، هند، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل از اصلی‌ترین دارندگان سلاح‌های هسته‌ای محسوب می‌شوند.
جنگ‌های بیولوژیکی و شیمیایی
پیشرفت‌های فناورانه در مهندسی ژنتیک، تولید سلاح‌های بیولوژیکی و شیمیایی را آسان‌تر کرده و استفاده از این نوع سلاح‌ها نیز طی سال‌های اخیر با افزایش قابل‌توجهی مواجه شده است.
سلاح‌های زیستی و شیمیایی درصورتی‌که از محیط آزمایشگاه خارج‌شده و در اختیار گروه‌های تروریستی قرار بگیرند، باعث بروز فجایع بی‌سابقه‌ای در جهان خواهند شد.
تغییرات آب و هوایی فاجعه‌بار
در سال۲۰۱۵ بیش از ۲۰۰کشور پیمان آب و هوایی پاریس را امضا کردند؛ اما دونالد ترامپ (Donald Trump)، رئیس‌جمهور آمریکا سال۲۰۱۷ از این پیمان خارج شد.
یکی از خطراتی که زمین و ساکنان آن را تهدید می‌کند، افزایش ۲تا ۳درجه سانتی‌گرادی دمای جهانی است. افزایش دمای جهانی می‌تواند پیامدهای منفی ازجمله حوادث آب و هوایی شدید مانند سیل یا موج گرمای شدید به همراه داشته باشد.
در این سناریو، یک میلیارد نفر که در مناطق ساحلی در ارتفاع پایین‌تر از سطح دریا ساکن هستند، به دلیل بالا رفتن سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها باید به دنبال یافتن سکونتگاه‌های جدید باشند.
فجایع اکولوژیکی
انسان وابسته با اکوسیستم‌های متعادل است. انواع مختلف آلودگی، گسترش گونه‌های غیربومی در سراسر جهان، تخریب زیستگاه‌ها، تغییرات آب و هوایی، خشک‌سالی، کاهش منابع آب و کیفیت خاک، اکوسیستم را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند که تأثیرات قابل‌توجهی بر زندگی انسان خواهد داشت.
بیماری‌های همه‌گیر
به لطف پیشرفت‌های علم پزشکی ازجمله برنامه واکسیناسیون، نرخ ابتلا به بیماری‌هایی مانند وبا و مالاریا طی یک قرن گذشته کاهش چشمگیری پیداکرده است.
اما تهدید همه‌گیری‌ها و ظهور بیماری‌های جدید و غیرقابل‌کنترل همچنان وجود دارد. آلوده شدن آب، مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها ازجمله نگرانی‌های عمده در این زمینه هستند.
برخورد سیارکی
برخورد یک سیارک با زمین احتمالاً عامل اصلی انقراض دایناسورها بوده و هیچ دلیلی وجود ندارد که یک برخورد دیگر، منجر به نابود شدن حیات روی سیاره زمین نشود. شواهد نشان می‌دهند که احتمال برخورد فاجعه‌بار یک سیارک به‌طور متوسط هر ۱۲۰هزار سال وجود دارد.
ناسا اطمینان داده است که ۹۰درصد سیارک‌های بزرگ‌تر از ۱کیلومتر را شناسایی کرده است و درحالی‌که حاضر، خطر جدی سیاره زمین را تهدید نمی‌کند؛ اما تنها ۳۰درصد از سیارک‌ها در ابعاد ۱۴۰متر تا ۱کیلومتر شناسایی‌شده‌اند و خطر برخورد سیارک‌های کوچک‌تر همچنان وجود دارد.
ابر فوران‌های آتش‌فشانی
داده‌های بسیار محدودی در مورد شرایط یک ابر فوران آتش‌فشانی وجود دارد و پیش‌بینی وقوع آن تقریباً دشوار است. اما پیش‌بینی می‌شود که یک ابر فوران آتش‌فشانی هر ۱۷هزار سال روی دهد، مشابه چیزی که حدود ۲۶هزار سال قبل در نیوزیلند روی داد.
چنین رخدادی باعث از بین رفتن انسان‌ها و حیوانات، نابود شدن زیرساخت‌های کشاورزی، تجمع آلاینده‌هایی مانند سولفات و خاکستر و مسدود شدن نور خورشید برای دوره کوتاه‌مدت و درنتیجه کاهش دمای جهانی می‌شود.
مهندسی ژئوماتیک خورشیدی
چنین رویکردی، یک شمشیر دو لبه است. با انتشار ذراتی مانند آئروژل‌ها در هوا برای هدایت نور خورشید و بازگرداندن گرما به فضا، می‌توان با افزایش دمای جهانی مقابله کرد؛ اما بروز خطا در این روند می‌تواند زمین را در معرض خطرات بیشتری ازجمله گرم شدن سریع و شدید دما قرار دهد.
هوش مصنوعی
پیش‌بینی می‌شود که در آینده، ربات‌های هوشمند از هوش انسان پیشی بگیرند. خطرناک‌ترین سناریو در این زمینه، تبدیل هوش مصنوعی (AI) به سلاح‌هایی برای مقابله با انسان یا برنامه‌ریزی برای تبدیل کردن آن‌ها به ابزاری مخرب است.