رویدادهای نجومی اولین ماه پاییز
ندا جعفری عضو انجمن نجوم ایران روز دوشنبه ۲۶شهریور درمورد رویدادهای نجومی مهرماه توضیح داد: «روز اول مهر و با شروع فصل پاییز، اعتدال پاییزی واقع میشود که یکی از محلهای تلاقی دایرهالبروج و استوای سماوی است.
اعتدال پاییزی در ستارهشناسی به لحظهای گفته میشود که خورشید از صفحه استوای زمین میگذرد و به سمت جنوب آسمان میرود.
بهواقع هرسال دو اعتدال بهاری و پاییزی رخ میدهد؛ از دیدگاه نجومی دایرهالبروج که مسیر حرکت ظاهری سالانه خورشید نسبت به زمین روی آسمان است با دایره بزرگ استوای آسمان که از امتداد استوای زمین و ترسیم آن بر کره آسمان به دست میآید، ۲۳.۵درجه زاویهدارند. حاصل تقاطع این دو دایره استوای آسمان و دایرهالبروج دونقطه تقاطع است که به نقاط اعتدالین مشهور بوده و یکی اعتدال پاییزی و دیگری اعتدال بهاری است.»
اعتدال پاییزی در شرایطی صورت میگیرد که ساکنان نیمکره جنوبی زمین در آستانه فصل بهار هستند.
جعفری همچنین گفت: «سوم مهر نیز شاهد بدر کامل ماه خواهیم بود که فرصت خوبی برای منجمان بهویژه برای عکاسی خواهد بود.»
این کیهانشناس با اشاره به در پیش بودن بارش شهابی در ۱۶مهر افزود: «بارشهای شهابی مختلفی سالانه روی میدهد که منشأ آنیک دنبالهدار است، دنبالهدارها تکههای عظیمی از سنگ و یخ هستند که در مدارهایی به دور خورشید حرکت میکنند.
ذرات جداشده از این دنبالهدارها در فضا معلق میمانند؛ وقتی زمین از میان توده ذرات بهجامانده از دنبالهدارها عبور میکند، تعدادی از آنها وارد جو زمین میشوند و در مجاورت اکسیژن زمین میسوزند که به این پدیده شهاب میگوییم. ازآنجاکه تعداد شهابها در این تاریخهای خاص بسیار زیاد میشود بانام بارش شهابی در عرف نجوم نامیده میشود.»
این عضو انجمن نجوم ایران ادامه داد: «بارش شهابی ۱۶مهر با عبور زمین از میان رد دنبالهدار جیاکوبینی زینر (21P/Giacobini-Zinner) به وقوع میپیوندد که به آن بارش شهابی اژدهایی میگویند و کانون این بارش در صورت فلکی اژدها قرار دارد.»
وی یادآور شد: «بارشهای شهابی بدون نیاز به ابزار نجومی و با چشم غیرمسلح قابلمشاهده است؛ فقط باید خارج از شهر و جایی دور از آلودگیهای نوری و در وضعیتی باشد که ماه کامل در آسمان نیست.»
مقارنه ماه با مشتری، زحل و مریخ
جعفری در مورد رویداد بعدی نجومی در مهرماه توضیح داد: «مقارنه ماه با مشتری، زحل و مریخ از دیگر رویدادهای نجومی است که در مهرماه به وقوع میپیوندد.»
این داور مسابقه نجومی استارکاپ در مورد پدیده نجومی مقارنه نیز گفت: «مقارنه زمانی روی میدهد که هر دو جرم در آسمان ازنظر ظاهری در فاصلهای کمتر از ۷درجه از یکدیگر قرار گیرند که موقعیت مناسبی ازنظر رصد و عکاسی برای علاقهمندان به نجوم است.»
وی گفت: «۱۹مهر مقارنه ماه با مشتری، ۲۲مهر مقارنه ماه با سیاره زحل و ۲۶مهر مقارنه ماه با مریخ راداریم، ازآنجاکه مریخ سیاره سرخرنگی است، مقارنه آن در کنار ماه با نوری که دارد فرصت بسیار مناسبی برای عکاسی به دست خواهد دارد.»
جعفری افزود: «همچنین دو روز آخر مهرماه یعنی ۲۹و ۳۰مهر بارش شهابی جباری راداریم که منشأ آن دنبالهداری به نام هالی پی۱ (Halley P1) است و کانون آن در صورت فلکی جبار که به این نام خوانده میشود.»