وقتی پرواز به مریخ بهجای رؤیا، شغلت باشد
سفر به مریخ (Mars) برای همه ما شبیه یک رؤیاست اما برای فرح علیبی (Farah Alibay) کارمند لابراتوار پیشرانه جت ناسا این موضوع دیگر رؤیا نیست، بلکه شغلی است که هرروز با آن سروکار دارد.
فرح علیبی یکی از دانشمندان ناسا است که هماکنون روی مأموریت اینسایت (InSight) کار میکند. اینسایت یک فضاپیمای رباتیک سطحنشین مریخ است که قرار است برای اولین بار نقشه درونی مریخ را تهیه کند. این فضاپیما پنجم ماه مه ۲۰۱۸ از کالیفرنیا (California) به فضا پرتاب شد و قرار است ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ (اوایل دیماه) روی سطح مریخ فرود بیاید و مأموریتش را برای جمعآوری اطلاعات ازجمله دمای داخلی سیاره سرخ و همچنین زلزلههای آن را آغاز کند.
در حال حاضر اینسایت میانه راه زمین تا مریخ است و ناسا (NASA) تصمیم گرفته است که بهطور منظم و روزانه از وضعیت این فضاپیما مطلع شود و فرح علیبی روی این موضوع کار میکند.
خودش در این مورد میگوید: «خیلی هیجانانگیز است که فضاپیمای ما دارد به سمت مریخ حرکت میکند ولی واقعاً کنترل کردن روزانه آن کار خستهکنندهای است. بااینحال این فضاپیما دارد مسیرش را درست پیش میرود و ما هم داریم درست جلو میرویم.»
او میافزاید: «قبل از اینکه اینسایت را به فضا پرتاب کنیم، وظیفه من این بود که مطمئن شوم تمام تجهیزات و قطعات آن بهدرستی کار میکنند و باهم هماهنگیهای لازم رادارند و بارها و بارها آنها را تست کردم. ولی الآن که در زمان برزخ هستیم و در حال انتظاریم که ببینیم این فضاپیما چه زمانی به مقصد میرسد، کار من کمک به تیمهای دیگر است تا کارهایشان را آماده کنند.»
به گفته علیبی، شغل وی در ناسا مهندسی است و همیشه نگرانی با آن همراه است؛ زیرا همیشه همهچیز آنطور که تصور میکنید، اتفاق نمیافتد.
او میگوید: «اینسایت در مسیر مریخ است و به معنای واقعی این هفته به نقطه نیمهراه مریخ میرسد و من کابوسهایم برای نحوه نشستن این فضاپیما روی مریخ شروعشده است.»
گفتنی است که فقط کمتر از نیمی از مأموریتهایی که سعی در فرود مریخ داشتهاند، موفق بودهاند. علیبی در این مورد میگوید: «یککمی ترسناک است که شما زمان زیادی را روی یک فضاپیما صرف کردهاید و بدانید که یک روزی باید نتیجه آن را ببینید. روشی که ما فضاپیمای اینسایت را هدایت میکنیم، به روش نوشتن دستورات است. هرکدام از این دستورات بخشی از کدی است که ما به این فضاپیما میفرستیم تا به او بگوییم که چطور روی زمین فرود بیاید.»
او میافزاید: «زمانی که شب میشود، فضاپیما میخوابد و تازهکار ما شروع میشود. ما تمام اطلاعات آن را دریافت و تحلیل میکنیم و بعد به او میگوییم: هی اینسایت! فردا باید کارهایی را انجام دهی که من از تو میخواهم.»
درنتیجه اینسایت قبل از اینکه صبح از خواب بیدار شود، میداند که باید چهکارهایی را در روز انجام دهد. اینزمانی است که علیبی و همکارانش به رختخواب میروند تا بخوابند.
ازآنجاکه مریخ هرروز تغییر حرکت میدهد، دانشمندان باید هر ساعت این تغییر حرکتها را محاسبه کنند. تیم علیبی یکبار در هفته باید ابزارهای مختلف فضاپیما را امتحان میکنند تا عملکرد آنها را بررسی کنند و مطمئن شوند که همهچیز خوب راهاندازی شده است و ابزار هنوز بهدرستی کار میکنند.
این تیم برای این کار از یک کنسول استفاده میکنند زیرا فضاپیمای اینسایت در شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin) کنترل میشود و تیمهای سازنده قطعات و تجهیزات فضاپیما از اروپا اطلاعات آن را دریافت میکنند و درنتیجه دانشمندان ناسا باید سیستمی داشته باشند که به آنها امکان ارتباط با بقیه کارشناسان را هم بدهد.
فرح علیبی در مونترال کانادا (Canada) به دنیا آمده و در منچستر (Manchester) بزرگشده و بعد به انگلستان رفته و در دانشگاه کمبریج مشغول به تحصیل شده ولی بعداً به ام.آی.تی (MIT) در آمریکا رفته و زمانی که در MIT بوده است در ناسا و بخش لابراتوار پیشرانه جت استخدام میشود.
پدر و مادر علیبی ماداگاسکاری (Madagaskar) هستند که به دلیل ناامنیهای کشورشان به کانادا سفر میکنند و آنها نخستین نسلی از خانواده علیبیها هستند که به دانشگاه رفتند و همیشه فرح را تشویق میکردند که رؤیاهایش را دنبال کند.
او علاقه خاصی به انسلادوس (Enceladus)، قمر کیوان (Saturn) یا همان زحل دارد و دوست دارد بعد از پایان مأموریت اینسایت، فضاپیمایی را نیز به انسلادوس بفرستد. علاوه بر این، ازآنجاکه ناسا به دنبال یافتن حیات در منظومه شمسی است، دوست دارد که بخشی از این تیم باشد.