سفر در آسمان، پدیده‌های رصدی بهمن

مریم فخیمی: آسمان شب جولانگاه ماه، سیارات، صورفلكی و اجرامی است كه برخی با چشم غیر مسلح قابل رو‌یتند. صورت فلكی جوزا یا دوپیکر یکی از صورفلكی آسمان این شب‌ها است. در این یادداشت با صورت فلكی جوزا آشنا شده و نگاهی خواهیم داشت به مهم‌ترین رویدادهای رصدی بهمن كه در تمام آسمان ایران قابل رویت است.

حكایت برادران دوقلو در آسمان

جوزا یا دوپیكر، یكی از صور فلكی آسمان زمستان است كه در نیمكره شمالی قرار دارد. دوپیكر از جمله صور فلكی است كه به نام خود بسیار شباهت دارد و پیدا كردنش در آسمان شامگاهی چندان سخت نیست. این شب‌ها و با تاریك شدن هوا به شرق آسمان كه نگاه كنید دو ستاره نسبتا پرنور خواهید یافت. ستاره پولوکس به رنگ نارنجی وستاره کاستور به رنگ آبی درخشان. پولوکس (بتا جوزا) پرنورترین ستاره صورت فلکی جوزا با قدر 1.15 و یک غول پیر است. پولوکس 34 سال نوری از خورشید فاصله دارد.در سال 2006 مشخص شد که این ستاره میزبان یک سیاره فراخورشیدی است. اینها ستارگان بارز صورت فلكی دوپیكر هستند.
راه دیگر برای یافتن جوزا در آسمان این است كه اول صورت فلكی جبار (Orion) را پیدا كنید. صورت فلكی جبار در جنوب آسمان شب دیده می‌شود. 3 ستاره در كنار هم كمربند جبار را تشكیل داده‌اند. بالاتر از این سه ستاره، صورت فلكی جوزا یا دوپیكر قرار دارد.
طبق یكی از افسانه‌ها، این دو برادر در یكی از جنگ‌های روم باستان به رومیان كمك كردند و پس از آن ناپدید شدند. مردم رم هم به منظور سپاسگزاری از آن دو، معبدی در روم بنا كردند كه خرابه‌های آن هنوز باقی مانده است.

پدیده‌های رصدی بهمن ماه
برای رؤیت این رویدادها نیازی به ابزارهای رصدی ندارید. كافی است در زمان مشخص شده كمی جست‌وجو كنید تا ازتماشای زیبایی‌های رایگان در آسمان شب لذت ببرید.

5 بهمن: ماه در تربیع اول، ساعت 1:52 بامداد
7 بهمن: ساعت 17:49 شاهد مقارنه بسیار نزدیک ماه و ستاره سرخ الدبران یا چشم گاو خواهید بود. جدایی زاویه‌ای این دو از هم 2.8 درجه است.
11 بهمن: ماه بدر. ساعت 16:58
11 بهمن: خسوف کلی رخ خواهد داد. این ماه گرفتگی در مناطق شرقی و مرکزی ایران به صورت کلی و در مناطق غربی به صورت جزئی دیده می‌شود: 
آغاز گرفت جزئی ساعت 15:17
آغاز گرفت کلی ساعت 16:23
پایان گرفت کلی ساعت 17:31
پایان گرفت جزئی 18:40
12 بهمن: ساعت 21:20 مقارنه نزدیک ماه و ستاره سفید قلب الاسد را در شرق آسمان خواهید دید. جدایی زاویه‌ای 0.6 درجه است.
18 بهمن: تربیع دوم ماه. ساعت 19:25
19 بهمن: ساعت 1:14 بامداد در جنوب‌شرق آسمان شاهد مقارنه 3.8 درجه‌ای ماه و سیاره مشتری خواهید بود. درخشندگی سیاره مشتری: 1.9-
20 بهمن: ساعت 6:36 صبحگاه درجنوب‌شرق آسمان، مقارنه 4 درجه‌ای ماه و سیاره سرخ رنگ مریخ را رویت خواهید کرد. درخشش مریخ: 1
22 بهمن: ساعت 4:45 درجنوب‌شرق آسمان ماه را در نزدیکی سیاره زحل خواهید یافت. قدر سیاره زحل: 0.5
25 بهمن: ساعت 6:10 صبح هلال آخر ماه جمادی‌الاول 1439 ه.ق را با چشم غیرمسلح می‌توانید رویت کنید.
27 بهمن: خورشیدگرفتگی جزئی که در جنوبگان و جنوب آمریکای جنوبی قابل رویت است.ساعت 00:21 بامداد
28 بهمن: ساعت 18:06 شاهد مقارنه زیبای هلال ماه نو و سیاره درخشان زهره درغرب آسمان خواهد بود. جدایی زاویه‌ای 2 درجه است. درخشش سیاره زهره: 3.8-

وضعیت سیارات
سیاره سرخ رنگ مریخ و سیاره درخشان مشتری از ساعاتی بعد از نیمه شب تا طلوع آفتاب در جنوب‌شرقی آسمان قابل رویت خواهند بود.