رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران از طراحی و ساخت ۲۰ بالون برای ارائه خدمات مخابراتی و پایشی برای استان‌های مختلف کشور خبر داد و گفت: «این پروژه ذیل طرح کشتی فضایی اجرایی شده است و از کشتی فضایی می‌توان برای حمل محموله مخابراتی، محموله پایشی، تصویربرداری و جابه‌جایی بار و مسافر بهره برد.»
دکتر رحیم احسانی با بیان اینکه کشتی فضایی ذیل ماموریتی با عنوان “سکوهای استراتسفری” تعریف شده است، افزود: «سکوهای استراتوسفری جایی است که ارتفاع آن از هواپیماها بالاتر و از فضا پایین‌تر است و از آن در شرایط بحرانی استفاده می‌شوند.»
وی با بیان اینکه این سکوها شامل دو قسمت سکوهای ثابت و مقید هستند، ادامه داد: «پروژه بالون‌ها نیز ذیل این طرح تعریف شده است، به گونه‌ای که بالون یک را با ویژگی حمل ۵۰ کیلوگرم بار و قرار گرفتن تا ارتفاع ۵۰۰ متر طراحی کردیم و ساختیم.»
احسانی با بیان اینکه این بالون به صورت WiFi سرویس مخابراتی را به کاربران ارائه می‌دهد، افزود: «این بالون در اربعین سال ۱۳۹۶ در مرز مهران تست شد و بعد از واقعه زلزله سرپل ذهاب این بالون به منطقه زلزله‌زده سرپل ذهاب منتقل شد.»
به گفته وی، این بالون در این مناطق سرویس‌های مخابراتی و پایشی ارائه می‌دهد.
رییس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی، خاطرنشان کرد: «در ادامه این طرح با دستور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مقرر شد کلیه استان‌های کشور در شرایط بحران به فناوری بالون تجهیز شوند که در این راستا طراحی و ساخت بالون بام ۲ در راستای بهبود بالون یک در دستور کار قرار گرفت.»
احسانی با اشاره به بهبودهای صورت گرفته در بالون بام ۲، یادآور شد: «در این بالن حجم بالون افزایش یافت، ضمن آنکه محموله بار در بالون یک ۵۰ کیلوگرم و در بام ۲ محموله‌ای با وزن ۳۰۰ کیلوگرم قابل حمل است. علاوه بر آن تعداد کاربران، سرعت اینترنت و شعاع تحت پوشش این بالون نیز افزایش یافته است.»
این محقق حوزه فضایی، کاربرد بالون‌ها را در مناطق بحران‌زده که به اینترنت دسترسی نیست، دانست و اظهار کرد: «اینترنت از دو طریق فیبر نوری و فرکانس‌های ماهواره‌ای دریافت می‌شود و در جاهایی که به این امکانات دسترسی نباشد، این بالون می‌تواند از فاصله مشخصی فرکانس مخابراتی را دریافت کند و به شعاع ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر سرویس ارائه دهد.»
وی، فاصله بالون ساخته‌شده در این پژوهشگاه را ۳۰کیلومتر برای دریافت فرکانس مخابراتی ذکر کرد و افزود: «در سال ۱۳۹۶ محموله ساخته‌شده به صورت WiFi تا شعاع ۵ کیلومتری را سرویس داد و با ارتفاع محموله در بام ۲، محموله به صورت LTE شد؛ از این رو از فاصله ۳۰ کیلومتری قابلیت داشت فرکانس‌ها را دریافت کند و به شعاع ۱۵ کیلومتر به کاربران سرویس دهد.»
احسانی با تاکید بر اینکه در بام ۲ به این قابلیت دسترسی پیدا کردیم، گفت: «در حال حاضر برنامه داریم که ۲۰ بالون از این نوع را آماده کنیم و تا یک سال آینده در استان‌های کشور نصب و بهره‌برداری کنیم.»
وی تاکید کرد: «بالون بام ۲ سامانه چابکی است که تمام زیر ساخت‌های آن در کشور وجود دارد.»
عمر بام
احسانی با بیان اینکه بالون‌های ساخته شده دارای عمر مشخصی هستند، گفت: «عمر مفید این بام‌ها بستگی به جنس پوسته و گاز هلیم موجود در بخش بالون دارد.»
وی با بیان اینکه بر اساس میزان نشت گازی، بالون در ارتفاع مورد نظر قرار می‌گیرد، افزود: «این بالون‌ها برای ۵ تا ۶ روز بدون نشتی در ارتفاع مورد نظر قرار می‌گیرند و با افت میزان گاز، بالن مجددا شارژ می‌شود.»
احسانی یادآور شد: «در حال حاضر برای شارژ، بالون به سطح می‌آید؛ ولی در ادامه می‌تواند این امر اصلاح شود.»
رییس سامانه‌های فضایی با بیان اینکه برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان در حال دست یافتن به دانش فنی ساخت الیاف بالون هستند، گفت: «در حال حاضر پارچه مورد استفاده در بالون‌ها از خارج وارد می‌شود.»
کشتی فضایی
رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران همچنین به پروژه کشتی هوایی اشاره کرد و در این باره توضیح داد: «کشتی هوایی یک برنامه راهبردی ۱۰ ساله برای پژوهشگاه فضایی ایران است که در آن بنا داریم تا ۱۰ سال آینده در ارتفاع ۲۰ کیلومتری کشتی فضایی را داشته باشیم.»
وی ادامه داد: «این کشتی توانایی حرکت از ارتفاع ۲۰ تا ۴۰۰ کیلومتر (۲۰۰ کیلومتر رفت و ۲۰۰ کیلومتر برگشت) را دارد؛ ضمن آنکه تداوم پروازی بیش از یک ماه را دارد.»
به گفته رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران، از این کشتی فضایی هم می‌توان برای محموله مخابراتی و محموله پایشی و تصویربرداری استفاده کرد و هم می‌توان از آن برای جابه‌جایی بار و مسافر بهره برد.
احسانی، با تاکید بر اینکه در گام نخست ارتفاع ۴ کیلومتر برای این کشتی در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: «برنامه ۲ سال آینده ما این است که این کشتی قابلیت ۲۰۰ کیلومتر رفت و برگشت و ۲۴ ساعت مداومت پروازی داشته باشد؛ به این معنی که این کشتی به مدت ۲۴ ساعت در ارتفاع ۴ کیلومتری قرار گیرد، بدون آنکه نیاز باشد به سطح زمین بیاید.»
به گفته وی، در فاز بعدی مدت ماندگاری کشتی یک ماه خواهد بود.