رونمایی اسپیس‌ایکس از فرودگر ساده‌تر برای تسریع بازگشت به ماه
شرکت فضایی خصوصی اسپیس‌ایکس از طرح جدیدی برای ساخت یک فرودگر ساده‌تر که دارای بالابر مخصوص تجهیزات و خدمه است رونمایی کرد؛ گامی که با هدف تسریع بازگشت انسان به ماه در قالب برنامه آرتمیس ناسا انجام می‌شود.
اسپیس‌ایکس در حالی این طرح را معرفی کرده که رقابت برای توسعه فضاپیماهای سرنشین دار و ماموریت‌های قمری به دلیل تاخیرهای پی در پی دوباره شدت گرفته است. ناسا نیز به منظور حفظ جدول زمانی پروژه آرتمیس (Artemis)، از پیمانکاران خود از جمله اسپیس‌ایکس خواسته روند طراحی و آزمایش فرودگرها را سرعت ببخشند.
برنامه آرتمیس که با هدف ایجاد حضور دائمی انسان در ماه دنبال می‌شود، از جمله بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های فضایی تاریخ محسوب می‌شود؛ با این حال، همانند ماموریت‌های پیشین آمریکا، با هزینه‌های اضافی، تاخیرهای فنی و چالش‌های مهندسی روبه رو بوده است. یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های این پروژه، توسعه فرودگر قمری است؛ چرا که بدون وسیله‌ای برای فرود فضانوردان روی سطح ماه، ادامه برنامه عملا ممکن نیست.
طرح اولیه اسپیس‌ایکس بر پایه ماهواره‌بر استارشیپ (Starship) بنا شده بود. این فضاپیما قرار است توانایی حمل تا ۱۰۰ تن بار یا تجهیزات را به ماه داشته باشد تا امکان ایجاد یک پایگاه پایدار فراهم شود. اما اجرای این طرح به زنجیره‌ای پیچیده از پرتاب‌های متعدد و سوخت‌گیری‌های مداری نیاز داشت؛ بین ۱۵ تا ۳۰ پرتاب استارشیپ برای انتقال بیش از ۱۲۰۰ تن سوخت برودتی به مدار لازم بود، که خود با تاخیر و مشکلات فنی روبه رو شد.
با توجه به عقب ماندگی پروژه، ناسا در اکتبر۲۰۲۵ از اسپیس‌ایکس و شرکت بلو اوریجین (Blue Origin) خواست نسخه‌های اصلاح شده فرودگرهای خود را ارائه کنند. در نتیجه، اسپیس‌ایکس اکنون طرحی ساده‌تر بر پایه نسخه‌ای سبک‌تر از استارشیپ ارائه داده است. در این طراحی، تمرکز بر ایمنی خدمه و سرعت توسعه است و ظرفیت حمل بار کاهش یافته تا وزن و پیچیدگی سامانه‌ها کمتر شود.
در نسخه جدید، محل ملاقات مداری از مدار مستقیم به مدار پایین ماه تغییر یافته تا انرژی کمتری مصرف شود و در صورت لغو ماموریت، امنیت فضانوردان بیشتر باشد. افزون بر این، فضاپیما به دو دریچه هوای بزرگ‌تر از ماژول آپولو لونار (Apollo Lunar) مجهز می‌شود و یک بالابر برای پایین آوردن فضانوردان به سطح ماه جایگزین نردبان ۳۰ متری نسخه‌های قبلی خواهد شد.
به گفته اسپیس‌ایکس، این طراحی جدید نیاز به سوخت‌گیری‌های مداری را از بیش از ۲۰ بار به کمتر از ۱۰ بار کاهش می‌دهد. شرکت اعلام کرده است:
«استارشیپ همچنان سریع‌ترین مسیر برای بازگرداندن انسان به سطح ماه و یکی از عناصر اصلی برنامه آرتمیس برای ایجاد حضور پایدار انسان در ماه است. ما با همان چابکی و تعهدی که توان پرواز فضایی سرنشین دار را تحت برنامه خدمه تجاری ناسا به آمریکا بازگرداندیم، این ماموریت را دنبال می‌کنیم.»