معمای جدید ستاره‌شناسان: جرمی که هیچ‌کس نمی‌داند چیست!
دانشمندان ممکن است یک شی فضایی جدید کشف کرده باشند که به‌راحتی در هیچ دسته شناخته‌شده‌ای جای نمی‌گیرد. این شی مرموز و به‌شکل شگفت‌انگیزی قدرتمند که تنها در طول موج‌های رادیویی میلی‌متری قابل مشاهده است، در یک کهکشان نزدیک کشف شده و می‌تواند یک شی اخترفیزیکی کاملا جدید باشد که ستاره‌شناسان قبلا هرگز ندیده‌اند.
این شی توسط تیمی از ستاره‌شناسان از دانشگاه دیه‌گو پورتالس (Diego Portales University) شیلی با استفاده از آرایه بزرگ میلی‌متری/زیرمیلی‌متری آتاکاما (ALMA) کشف و «پانکتم» (Punctum) نامگذاری شده که در زبان لاتین به معنای «نقطه» یا «خال» است.
ستاره‌شناسان هنوز نمی‌دانند این شی چیست؛ تنها می‌دانند که فشرده است، میدان مغناطیسی به‌شکل شگفت‌انگیزی ساختاریافته‌ای دارد و در قلب خود، مقادیر شدیدی انرژی تابش می‌کند. پانکتم به‌شکل حیرت‌آوری درخشان است، ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار برابر درخشان‌تر از مگنتارهای معمولی، حدود ۱۰۰ برابر درخشان‌تر از میکروکوازارها و ۱۰ تا ۱۰۰ برابر درخشان‌تر از تقریبا هر ابرنواختر شناخته‌شده‌ای؛ تنها سحابی خرچنگ در میان منابع مرتبط با ستاره در کهکشان ما از آن پیشی می‌گیرد.
شی مرموز کیهانی: پانکتم
در طول چندین رصد انجام‌شده در سال ۲۰۲۳، روشنایی آن یکسان باقی ماند، به این معنی که این شی نه یک فوران است و نه نوعی پدیده گذرا. بر اساس میزان قطبش قوی نور میلی‌متری آن، پانکتم باید دارای میدان مغناطیسی بسیار ساختاریافته‌ای باشد.
پانکتم در کهکشان NGC 4945 قرار دارد که همسایه نسبتا نزدیکی برای کهکشان راه شیری است و در فاصله ۱۱ میلیون سال نوری از ما، درست فراتر از محدوده‌های گروه محلی واقع شده است. با وجود این نزدیکی، نمی‌توان آن را در نور نوری یا اشعه ایکس دید، بلکه فقط در طول موج‌های رادیویی میلی‌متری قابل مشاهده است. این امر به رازآلودگی آن افزوده است، هرچند تلسکوپ فضایی جیمز وب هنوز به این شی در طول موج‌های فروسرخ نزدیک و میانی نگاهی نکرده است.
آنچه از پانکتم مشاهده می‌شود، تابش سینکروترون است که زمانی رخ می‌دهد که ذرات باردار با سرعتی نزدیک به سرعت نور در اطراف خطوط میدان مغناطیسی مارپیچ‌وار حرکت کرده و امواج رادیویی تابش کنند. تیم تحقیقاتی معتقد است شاید این تابش سینکروترون توسط یک مگنتار، که یک تپ‌اختر بسیار مغناطیسی است، تامین می‌شود.
یک احتمال این است که پانکتم ممکن است تنها یک نسخه افراطی از یک شی آشنا، مانند یک مگنتار در محیطی غیرعادی، یا یک باقی‌مانده ابرنواختری که با ماده متراکم برهم‌کنش دارد. اما این‌ها فقط حدس‌هایی فاقد شواهد پشتیبان هستند.
مشاهدات بیشتر با ALMA مطمئنا به روشن شدن نوع شی پانکتم کمک خواهد کرد. همچنین بیشترین کمک احتمالا می‌تواند از تلسکوپ فضایی جیمز وب حاصل شود. اگر این تلسکوپ بتواند یک همتای فروسرخ را مشاهده کند، وضوح بیشتر آن می‌تواند به شناسایی پانکتم کمک کند.
