ردپای عصر یخبندان مریخ در عکس ها ثبت شد
آژانس فضایی اروپایی سازمان اروپایی فضایی (European Space Agency به اختصار ESA) با انتشار تصاویر تازهای از مدارگرد مارس اکسپرس (Mars Express) نشانههایی از دورههای یخبندان باستانی مریخ را آشکار کرده است؛ آثاری که در عرضهای جغرافیایی دور از قطب شمال نیز مشاهده شدهاند و اطلاعات تازهای درباره تاریخ اقلیمی سیاره سرخ ارائه میکنند.
سیاره زمین طی حدود ۲.۵میلیارد سال گذشته چندین دوره یخبندان را پشت سر گذاشته است. این دورهها بخشی از یک چرخه زمینشناختی بودهاند که با تغییرات مدار زمین و نوسان محور چرخش آن مرتبط بوده است. آخرین دوره یخبندان حدود ۲۰هزار سال پیش به اوج رسید و میانگین دمای زمین را حدود هفت تا ۱۰درجه سلسیوس کاهش داد. پژوهشها نشان میدهد مریخ نیز دورههای مشابهی را تجربه کرده است؛ موضوعی که در تصاویر جدید مدارگرد مارس اکسپرس بهوضوح دیده میشود. این تصاویر منطقه کوله فوسه (Coloe Fossae) را ثبت کرده است.
در این منطقه گودالهایی مشاهده میشود که با شیارهای طولانی و موازی مشخص شدهاند؛ ساختارهایی که بهعنوان بقایای یخچالهایی شناخته میشوند که طی دورههای مختلف پیشروی و عقبنشینی کرده و در نهایت فرسایشهای عمیق ایجاد کردهاند. همانند بسیاری از نواحی مریخ، این منطقه نیز دارای دهانههای آتشفشانی متعدد با میزان متفاوتی از فرسایش است. در بخشهای پایینتر این سازهها، الگوهای مارپیچی دیده میشود که از دیگر شواهد دورههای یخبندان گذشته به شمار میآید.
این الگوهای مارپیچی اطلاعاتی درباره شرایط اقلیمی پیشین مریخ ارائه میکنند و زمانی شکل گرفتهاند که جریانهای یخی پوشیده از لایه ضخیمی از مواد سنگی با سرعت کم بر سطح سیاره حرکت کردهاند؛ پدیدهای مشابه آنچه روی زمین نیز رخ میدهد.
منطقهای که مارس اکسپرس از آن تصویربرداری کرده در عرض جغرافیایی ۳۹درجه شمالی قرار دارد؛ عرض جغرافیاییای که فاصله زیادی از قطب شمال مریخ دارد و این پرسش را ایجاد میکند که یخ چگونه به چنین نواحی رسیده است. بر اساس تحلیلهای علمی، این موضوع با چرخه پیشروی و عقبنشینی یخچالهای طبیعی مرتبط است. اگرچه مریخ امروز سیارهای خشک است، اما در طول تاریخ خود دورههای پیدرپی گرمشدن و سردشدن، انجماد و ذوب را تجربه کرده است؛ چرخههایی که ناشی از تغییرات در شیب محور چرخش این سیاره بودهاند.