بر اساس تحقیقات جدید، دانشمندان به این نتیجه نگرانکننده رسیدهاند که زمین در حال از دست دادن درخشش خود است. این یافتهها بر اساس دادههای ۲۴ ساله ماهوارهای ناسا بدست آمده که نشان میدهد زمین از اواخر دهه ۱۹۹۰ حدود نیم درصد تیرهتر شده است. این کاهش در بازتاب نور خورشید برای دانشمندان غافلگیرکننده بوده است. این تغییرات میتواند پیامدهای مهمی برای آب و هوا و تعادل انرژی زمین داشته باشد.
تحلیل دادههای ماهوارهای ناسا از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۴ نشان میدهد که میزان نوری که از سطح زمین و ابرها به فضا بازتاب داده میشود، حدود ۰.۵ درصد کاهش یافته است. هرچند این رقم کوچک بهنظر میرسد، برای سیارهای به ابعاد زمین، این تغییر بسیار بزرگ و معنادار است.
دانشمندان این دادهها را از پروژه CERES (سامانه انرژی تابشی زمین و ابرها) استخراج کردهاند که یکی از دقیقترین رصدهای فضایی درباره تعادل انرژی زمین بهشمار میرود.
چرا زمین تاریکتر شده است؟
مهمترین دلیل، تغییرات اقلیمی و کاهش پوشش ابری روشن در اقیانوسها است. ابرهای سفید بخش زیادی از نور خورشید را به فضا بازتاب میدهند و با افزایش دمای اقیانوسها و کاهش پوشش ابرهای ضخیم در مناطق گرمسیری، این توانایی کاهش یافته است. بهویژه در اقیانوس آرام و بخش شمالی سیاره، بازتاب نور بهطور قابلتوجهی کم شده است.
در واقع، زمین بهتدریج نور خورشید بیشتری را جذب میکند تا بازتاب دهد و این میتواند به معنای شتاب گرفتن گرمایش جهانی باشد.
پژوهش ناسا نشان میدهد که تغییرات در عرضهای جغرافیایی شمالی بسیار شدیدتر است. کاهش یخهای قطبی، آتشسوزیهای گسترده جنگلی و تغییر در ساختار ابرها باعث شده این منطقه بیشترین کاهش بازتاب را تجربه کند. به همین دلیل، نرخ گرمایش در نیمکره شمالی نسبت به جنوب بیشتر است، پدیدهای که در دادههای ماهوارهای نیز بهوضوح دیده میشود.
پیامدهای کاهش درخشندگی زمین
کاهش بازتاب نور خورشید به این معنا است که انرژی بیشتری در سطح زمین باقی میماند و این بهطور مستقیم به افزایش دما و تسریع گرمایش جهانی منجر میشود.
افزایش سرعت ذوب یخهای قطبی، تغییر الگوهای بارش در مناطق استوایی، آسیب بیشتر به صخرههای مرجانی و اکوسیستمهای حساس، اختلال در جریانهای اقیانوسی و چرخه کربن، برخی از پیامدهای احتمالی این روند هستند. به بیان ساده، زمین مانند «آینهای کدرتر» شده که دیگر نمیتواند خود را در برابر گرما محافظت کند.
ناسا در گزارش خود تاکید میکند: «اگر روند فعلی ادامه یابد، اثر گلخانهای حتی از پیشبینیهای مدلهای اقلیمی فعلی پیشی خواهد گرفت.» پژوهشگران پیشنهاد میکنند که کاهش آلودگیهای جوی، حفظ جنگلها و بازسازی پوشش ابرهای طبیعی از طریق مهندسی اقلیم میتواند تا حدی این روند را کند کند.