تردید در مورد فرضیه وجود حیات در سیارههای زهره و مشتری با کشف تازه جیمز وب
تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا با کشف مولکول فسفین در جو یک ستاره قهوهای به نام ولف ۱۱۳۰-سی، دیدگاههای پیشین درباره ارتباط این مولکول با فرآیندهای زیستی را به چالش میکشد و احتمال وجود حیات در زهره را مورد تردید قرار میدهد.
فسفین (Phosphine) ترکیبی از یک اتم فسفر و سه اتم هیدروژن است که در زمین تنها از طریق فرآیندهای زیستی یا صنعتی تولید میشود. در سال ۲۰۲۰، گروهی از پژوهشگران از کشف این گاز در جو زهره خبر دادند؛ ادعایی که بهعنوان نشانهای احتمالی از وجود موجودات زنده در آن سیاره تعبیر شد، اما دادههای تازه تلسکوپ جیمز وب این فرضیه را با چالش روبهرو کرده است. در این مطالعه، تلسکوپ جیمز وب با رصد ۲۳ ستاره قهوهای در بازه دمایی ۱۰۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد، در یکی از آنها یعنی ولف ۱۱۳۰-سی (Wolf 1130C)، وجود فسفین را شناسایی کرد.
ستارههای قهوهای، اجرامی هستند که از نظر جرم میان سیارهها و ستارگان معمولی قرار دارند و به دلیل ناتوانی در حفظ واکنش همجوشی هیدروژن در هسته خود، بهعنوان «ستارههای شکستخورده» شناخته میشوند.
تردید تازه نسبت به وجود حیات در سیارههای مشتری و زحل
کشف فسفین در محیطی بسیار داغ و غیرقابلزیست مانند یک ستاره قهوهای، باعث شگفتی اخترشناسان شده است. پژوهشگران معتقدند ویژگیهای خاص ولف ۱۱۳۰-سی، از جمله سن زیاد و کمبود عناصر فلزی، ممکن است زمینهساز شکلگیری فسفین از طریق واکنشهای غیرزیستی باشد. این در حالی است که پیشتر نیز وجود فسفین در جو سیارههای مشتری و زحل بهواسطه فرآیندهای شیمیایی عمیق در جو آنها شناسایی شده بود.
اهمیت کشف جدید در این است که فسفین دیگر نمیتواند بهتنهایی بهعنوان «نشانه قطعی حیات» در نظر گرفته شود. اگر این مولکول در محیطهای بسیار گرم و غیرقابلزیست مانند ستارههای قهوهای نیز یافت شود، پس منشا آن احتمالا تنها زیستی نیست. پژوهشگران اکنون احتمال میدهند که حضور فسفین در زهره نیز نتیجه واکنشهای شیمیایی ناشناخته در جو این سیاره باشد، نه فعالیت میکروبی. به گفته متخصصان، تا زمانی که درک دقیقی از سازوکار شکلگیری فسفین در محیطهای مختلف بهدست نیاید، نمیتوان از آن بهعنوان مدرکی قطعی برای وجود حیات استفاده کرد.