کشف پدیدههای بیسابقه در جو زحل توسط جیمز وب
یافتههای جدید در نشست مشترک «کنگره علوم سیارهای اروپا» (European Planetary Science Congress به اختصار EPSC) و «بخش علوم سیارهای انجمن نجوم آمریکا» (Division for Planetary Sciences به اختصار DPS) در سال۲۰۲۵ در شهر هلسینکی فنلاند معرفی شد. این نتایج توسط تام استالارد (Tom Stallard)، از دانشگاه نورثآمبریا (Northumbria University) ارائه گردید.
استالارد میگوید: «این نخستینبار است که میتوانیم تابشهای نزدیک فروسرخ زحل و شفقهای قطبی آن را با چنین دقتی رصد کنیم و نتایج بهطور غیرمنتظرهای پیچیده و ناشناخته ظاهر میشوند.»
مرواریدهای تاریک و ستارههای نامتقارن در جو زحل
در رصدهای انجامشده با تلسکوپ جیمز وب، پژوهشگران به جای تابشهای گسترده مورد انتظار، ساختارهایی نقطهای و ستارهای کشف کردند. نقاط تاریک در یونوسفر مانند مرواریدهایی میان شفقهای قطبی روشن قرار داشتند و به آهستگی حرکت میکردند. در استراتوسفر نیز الگویی ستارهای و نامتقارن مشاهده شد که تنها چهار شاخه از شش شاخه آن قابل رؤیت بود و از قطب شمال تا خط استوا امتداد داشت.
این پژوهش با تمرکز بر یون هیدروژن مثبت (+H₃) انجام شد؛ ذرهای که در واکنشهای جوی زحل نقش اساسی دارد. محققان با استفاده از طیفنگار فروسرخ نزدیک (Near-Infrared Spectrograph به اختصار NIRSpec) نصبشده روی تلسکوپ جیمز وب، موفق شدند همزمان یونهای +H₃ را در یونوسفر زحل (ارتفاع حدود ۱۱۰۰ کیلومتر) و مولکولهای متان را در استراتوسفر (ارتفاع حدود ۶۰۰ کیلومتر) رصد کنند.
بر اساس نقشهبرداری دقیق، شاخههای الگویی ستارهای مشاهدهشده از ناحیهای بالاتر از طوفان ششضلعی معروف زحل آغاز میشود. پژوهشگران معتقدند این موضوع نشان میدهد مکانیزمی ناشناخته لایههای مختلف جو زحل را به یکدیگر مرتبط میکند.
به دلیل غیرقابلمشاهده بودن این لایههای جوی با تلسکوپهای زمینی، دانشمندان امیدوارند بتوانند رصدهای تکمیلی با تلسکوپ فضایی جیمز وب انجام دهند. اعتدال فصلی زحل که هر ۱۵ سال یکبار رخ میدهد، فرصتی ویژه برای بررسی تغییرات احتمالی در جو این سیاره خواهد بود.