سردترین مکان منظومه شمسی احتمالا روی ماه است!

ابر اورت؛ سردتر، اما بحثبرانگیز

بر اساس تحقیقات جدید، سردترین مکان در منظومه شمسی احتمالا در نزدیکی زمین و روی ماه است، نه در ابر اورت که بسیار دورتر است. این یافتهها نشان میدهد که ماه به عنوان یک سیاره برای تحقیقات علمی و حتی سکونت آینده بسیار جذاب است.
برخلاف تصور عموم، پلوتو سردترین مکان در منظومه شمسی نیست. دادههای به دست آمده از مدارگرد شناسایی ماه ناسا نشان میدهد که دهانههایی در قطب جنوب ماه وجود دارد که حتی نور غیرمستقیم خورشید را دریافت نمیکنند. این سایههای مضاعف میتوانند به دمای منفی ۲۴۸ درجه سانتیگراد یا کمتر برسند.
دانشمندان گمان دارند که این حفرهها، نه تنها حاوی یخ آب بلکه شامل گازهایی مانند دیاکسید کربن، نیتروژن و آرگون نیز هستند؛ موادی که میتوانند در آینده برای ماموریتهای فضایی ارزشمند باشند.
اگر ابر اورت را بخشی از منظومه شمسی در نظر بگیریم، باید آن را سردترین نقطه نامید. این منطقه بسیار دور، در جایی در لبه فضای بین ستارهای، دمایی در حدود منفی ۲۶۸ درجه سانتیگراد دارد. با این حال، هنوز اجماع علمی در مورد این که آیا این ابر اصلا بخشی از منظومه شمسی است یا خیر، وجود ندارد. همچنین سردترین نقطه در جهان، سحابی بومرنگ است، اما این سحابی خارج از منظومه شمسی ما قرار دارد و سردتر از ابر اورت است.
سردترین دمای ثبت شده در زمین، منفی ۸۹.۲ درجه سانتیگراد در ایستگاه وستوک در قطب جنوب است. این دما بسیار سرد است، اما با توجه به دمای بسیار پایینتر در مکانهایی مانند ماه یا ابر اورت، هنوز هم فاصله زیادی با سردترین دماهای موجود در جهان داریم. انسانها با وجود پیشرفتهای علمی قادر به دستیابی به دماهای بسیار نزدیک به صفر مطلق در شرایط آزمایشگاهی شدهاند.
دما پايه فضا حدود منفی ۲۷۰ درجه سانتیگراد است، که اندكي بالاتر از صفر مطلق است؛ نقطهای که حتی حرکت مولکولی متوقف میشود. با این حال، از آنجا که چیزی در فضا برای جذب گرما وجود ندارد، دما میتواند بسته به مکان و شرایط متفاوت باشد.
این دما که به عنوان پسزمینه مایکروویو کیهانی (CMB) شناخته میشود، یکنواخت و حدود ۲.۷ کلوین است (منفی ۲۷۰ درجه سانتیگراد). صفر کلوین (منفی ۲۷۳.۱۵ درجه سانتیگراد) به عنوان صفر مطلق تعریف میشود. در اين دما فعاليت مولكولي عملا متوقف میشود.
اندازهگیری دقیق دما در فضا به دلیل عواملی مانند تشعشعات و نشتهای حرارتی دشوار است. دانشمندان برای تخمین دما از روشهایی مانند اندازهگیری تابش فروسرخ و مایکروویو و یا تخمین شدت نور خورشید استفاده میکنند. با این حال، این تخمینها به مدلهای علمی و فرضیات وابسته بوده و همیشه با درجهای از عدم قطعیت همراه هستند.
دفتر مطالعات فضایی اسپاش به عنوان تنها نهاد مطالعاتی خصوصی در بخش فضایی ایران به همت جمعی از روزنامهنگاران، کارشناسان و دلسوزان حوزه فضایی به عنوان یکی از خدمات ارئه شده توسط دفتر مطالعات فضایی راهاندازی شد.