خورشید در مقایسه با سایر ستارگان چقدر بزرگ است؟
ستارگان در اندازه‌های مختلفی وجود دارند: ستارگان کوچک، ستارگان غول‌پیکر و ستارگانی بین این دو. اما ستاره ما خورشید چطور؟ آیا خورشید بزرگ‌ترین ستاره در فضاست؟
خورشید در برابر سایر ستارگان
خورشید قطری در حدود ۱,۳۹۰,۰۰۰ کیلومتر دارد. برای درک بزرگی آن در نظر بگیرید برای ساختن هرمی انسانی به ارتفاع خورشید، باید ۸,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ نفر با قد متوسط را روی هم قرار دهید یا ۱۰۹ زمین را کنار هم بگذارید، اما ستارگانی وجود دارند که بسیار بزرگ‌تر از خورشید هستند. خورشید ممکن است در آسمان ما بزرگ به نظر برسد، اما این فقط به این دلیل است که نزدیک‌ترین ستاره به زمین است. از نظر اندازه‌های کیهانی، خورشید یک ستاره متوسط محسوب می‌شود. در واقع، خورشید در دسته کوتوله‌های زرد قرار دارد.
بزرگ‌ترین ستارگان را ابرغول‌ها (Supergiants) و هیپرغول‌ها (Hypergiants) می‌نامیم که می‌توانند به اندازه هزاران برابر خورشید برسند. این دو اصطلاح گاهی به جای هم استفاده می‌شوند، اما برخی پژوهشگران واژه هیپرغول را فقط برای ستارگان بسیار عظیمی که بیش از هزار برابر خورشید هستند، به کار می‌برند. در هر صورت، این ستارگان به طرز باورنکردنی‌ای بزرگ هستند!
بزرگ‌ترین ستاره در جهان کدام است؟
در حال حاضر، ستاره یووای اسکاتی (UY Scuti) (همراه با ستارگانی مانند WOH G64، ای‌اچ اسکورپی (AH Scorpii)، وی‌وای کنیس میجریس (VY Canis Majoris)، استفنسان ۱۸-۲ (Stephenson 2-18) و چند ستاره دیگر) یکی از بزرگ‌ترین ستارگان شناخته‌شده محسوب می‌شود. این ابرغول سرخ در صورت فلکی سپر (Scutum) قرار دارد و ۹۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد.
یووای اسکاتی جرمی حدود ۲۵ برابر خورشید دارد و شعاع آن تقریبا ۱۷۰۰ برابر شعاع خورشید است. می‌گوییم «تقریبا» زیرا این ستاره هر ۷۴۰ روز یک‌بار می‌تپد، بنابراین اندازه و درخشندگی آن در طول زمان کمی تغییر می‌کند. یووای اسکاتی برای اولین بار در دهه ۱۸۶۰ توسط رصدخانه بن (Bonn Observatory) آلمان کشف و ثبت شد و همچنان برای ستاره‌شناسان معمایی جذاب باقی مانده است. این ستاره احتمالا یک روز به‌صورت یک ابرنواختر (Supernova) منفجر خواهد شد!
ستارگان در طول عمرشان اندازه ثابتی ندارند
مهم است به یاد داشته باشیم که ستارگان در طول عمرشان اندازه ثابتی ندارند و با گذشت زمان تغییر می‌کنند! هر شب که به آسمان نگاه کنیم، هزاران ستاره را می‌بینیم که هرکدام در مرحله متفاوتی از چرخه زندگی‌شان قرار دارند.
- بعضی از آن‌ها بسیار جوان هستند و هنوز در حال جذب مواد از محیط اطراف خودند.
- برخی دیگر که در میانسالی هستند، به‌طور پایدار در حال سوزاندن سوخت خودند و تغییر چندانی ندارند.
- در نهایت، برخی از ستارگان در حال نزدیک شدن به پایان عمرشان هستند و در این مرحله دستخوش تغییرات شدیدی می‌شوند: آن‌ها بزرگ می‌شوند، لایه‌های بیرونی خود را از دست می‌دهند و مقدار زیادی از جرم خود را به فضا پرتاب می‌کنند.
خورشید در حال حاضر یک ستاره رشته اصلی (Main Sequence Star) به شمار می‌رود. این دوره‌ای طولانی و پایدار از زندگی یک ستاره است که در آن هیدروژن را به هلیوم تبدیل می‌کند و نور و گرما تولید می‌کند. بیشتر ستارگانی که در آسمان می‌بینیم، ستارگان رشته اصلی هستند.
اما زمانی که سوخت خورشید تمام شود، به یک غول سرخ (Red Giant) تبدیل خواهد شد. در این مرحله، خورشید بزرگ‌تر و حجیم‌تر می‌شود و احتمالا سیارات عطارد، زهره و حتی مریخ را در خود فرو خواهد برد. بااین‌حال، حتی در آن زمان هم به اندازه بزرگ‌ترین ستارگان کیهان نخواهد رسید!
ستاره‌های بزرگ، سریع‌تر می‌میرند!
در دنیای ستارگان، اندازه بزرگ‌تر همیشه بهتر نیست! هرچه یک ستاره بزرگ‌تر و پرجرم‌تر باشد، سوخت خود را سریع‌تر مصرف می‌کند و زودتر می‌میرد. خورشید ما عمر تقریبی ۹ میلیارد سال دارد، اما ستارگان پرجرم و عظیم ممکن است فقط چند میلیون سال عمر کنند. در مقابل، کوچک‌ترین ستارگان (مانند کوتوله‌های قرمز) می‌توانند تا یک تریلیون سال بدرخشند!