طبق اعلام مدیر یک شرکت دانش‌بنیان، حدود ۸۸ درصد از تخلفات زمین‌خواری از طریق تحلیل داده‌های ماهواره‌ای شناسایی شده‌اند که این تخلفات پیش از این به‌صورت میدانی قابل شناسایی نبودند؛ داده‌های ماهواره‌ای نقش کلیدی در شناسایی تخلفات زمین‌خواری ایفا می‌کنند؛ زیرا امکان پایش دقیق و به موقع اراضی را فراهم کرده و به نهادهای مسئول کمک می‌کنند تا تخلفات را به‌سرعت شناسایی و مستندسازی کنند.
ویژگی پردازش داده‌ها با داده‌های ماهواره‌ای
مینا لیلاخانی، مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان و فعال در حوزه پیشگیری از تخلفات اراضی، بیان می‌کند: «برای پایش اراضی از دو شرکت دانش‌بنیان «بصیر» و «بامداد» که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، بهره‌برداری شده است.»
لیلاخانی می‌گوید: «تصاویر ماهواره‌ای به‌صورت دوره‌ای دریافت شده و با کمک فناوری هوش مصنوعی داده‌ها پردازش و تطبیق داده می‌شوند تا تغییرات احتمالی شناسایی و تخلفات ثبت شوند؛ سپس گزارش‌ها به نهادهای ذی‌ربط از جمله منابع طبیعی و راهداری ارسال می‌شود. در صورتی که مجوزی برای تغییرات صادر نشده باشد، تخلف احراز شده و پرونده به مراجع قضائی ارسال می‌شود.»
وی در خصوص نحوه دسترسی این دو شرکت به تصاویر ماهواره‌ای اظهار می‌کند: «این شرکت‌ها به ماهواره سنتینل-۲ (Sentinel-2) دسترسی دارند و در حال بررسی امکان استفاده از ماهواره خیام از طریق سازمان فناوری اطلاعات نیز هستند.»
وی اضافه می‌کند: «اگر بتوانیم از ظرفیت ماهواره خیام نیز استفاده کنیم، می‌توانیم ضریب خطا را به حداقل برسانیم. ماهواره خیام برد یک متری دارد، در حالی که ماهواره سنتینل برد ۱۰ متری دارد و دقت کمتری نسبت به خیام دارد؛ البته سنتینل یک ماهواره رایگان و جهانی است.»
لیلاخانی بیان می‌کند: «سامانه‌ای به نام پنجره واحد زمین راه‌اندازی کرده‌ایم که مجری آن وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات است و دبیرخانه مبارزه با مفاسد، منابع طبیعی و امور اراضی پشتیبانی آن را بر عهده دارد. هدف از این سامانه مبارزه با تخلفات تا به مراجع قضائی ارجاع داده شوند.»
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان تصریح می‌کند: «شرکت ما تنها شرکتی است که درگاه ملی متقاضیان را در اختیار دارد. در گذشته، فرآیند دریافت مجوزهای کسب‌وکار طولانی و زمان‌بر بود، اما با این سامانه، زمان استعلامات از ۹۰ روز به ۲۵ روز کاهش یافته و مراحل به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و کاربران می‌توانند روند بررسی پرونده خود را در کارتابل شخصی مشاهده کنند.»
وی اضافه می‌کند: «در گذشته، دستگاه‌های اجرائی به‌صورت مستقل اقدام به صدور مجوز می‌کردند که این موضوع باعث عدم هماهنگی بین نهادها می‌شد؛ به عنوان مثال، در پروژه ساخت یک هتل در جاجرود، شهرداری مجوز داده بود، اما سازمان محیط‌زیست با صدور آن مخالف بود. در این سامانه، متقاضی حقیقی یا حقوقی می‌تواند محدوده جغرافیایی و نوع کسب‌وکار خود را مشخص کرده و مدارک لازم را بارگذاری کند؛ سپس، درخواست به ارگان‌های مربوطه ارسال می‌شود.»
مدیر عامل شرکت ساینینک توضیح می‌دهد: «این سامانه برای احراز هویت و دریافت مجوزها با بارگذاری مدارک لازم، اطلاعات را برای استعلام به ارگان‌های مختلف ارسال می‌کند؛ در نهایت، پس از بررسی موقعیت جغرافیایی، درخواست تایید یا رد می‌شود.»
وی در پایان تاکید می‌کند: «اولویت شرکت ما پیشرفت و به‌روزرسانی فناوری‌ها است و در سال ۵ تا ۶ نسخه جدید از سامانه منتشر کرده‌ایم؛ همچنین، در حال مذاکره با وزارت راه و شهرسازی برای اجرای پروژه‌های مرتبط هستیم.»
یکی از موضوعات مهم در خصوص اراضی کشور این است که تنها ۱۲ تا ۱۵ درصد از زمین‌های کشور قابل کشاورزی هستند که اهمیت حفظ و نگهداری این اراضی را دوچندان می‌کند.