بررسی خطرناکترین سیارک منظومه شمسی

در تصمیمی نادر، تلسکوپ فضایی جیمز وب در چند ماه آینده اندازه واقعی سیارکی را بررسی خواهد کرد که احتمال برخورد آن با زمین در دسامبر۲۰۳۲ حدود ۱ در ۴۳ (۲.۳ درصد) تخمین زده میشود. طبق بیانیه آژانس فضایی اروپا، تیمی بینالمللی از ستارهشناسان مجوز استفاده اضطراری از قدرتمندترین تلسکوپ فضایی بشر را برای مشاهده سیارک بالقوه خطرناک 2024 YR4 در ماههای آینده دریافت کردهاند که به اندازه یک ساختمان است؛ این سنگ فضایی دسامبر۲۰۲۴ توسط سامانه هشدار نهایی برخورد سیارکی ناسا کشف شد که هماکنون در صدر فهرست نظارت بر سیارکهای این آژانس قرار دارد.
سنجش خطرات بالقوه
بر اساس تخمین ستارهشناسان، 2024 YR4 حدود ۵۵ متر عرض دارد که به اندازه ارتفاع برج کج پیزا است؛ برخورد چنین سنگی به زمین مانند رویداد برخورد بزرگتر چیکشلوب (Chicxulub) که ۶۶ میلیون سال پیش انقراض دایناسورها را به دنبال داشت، باعث انقراض دستهجمعی نخواهد شد، اما سیارکی به این اندازه میتواند خرابیهای منطقهای مشابه با تاثیر تونگوسکا (Tunguska) را بهبار آورد که در سال ۱۹۰۸ حدود ۸۰ میلیون درخت را در بیابانهای سیبری نابود کرد.

با این حال، تلسکوپها به دلیل اثر محدودکننده جو زمین، فقط نور خورشیدی را که از سطح سیارک منعکس میشود، مشاهده میکنند؛ بنابراین به تصویر محدودی از اندازه واقعی آن دسترسی دارند و امکان دارد بهطور قابل توجهی بزرگتر از آن چیزی باشد که بهنظر میرسد.
مقامات آژانس فضایی اروپا (ESA) در بیانیه خود مینویسند: «بهطور کلی، هرچه سیارک روشنتر باشد، بزرگتر است، اما این رابطه به شدت به میزان بازتابندگی سطح سیارک نیز بستگی دارد. 2024 YR4 امکان دارد با عرض ۴۰ متر بسیار بازتابنده باشد یا اندازهاش به ۹۰ متر برسد و چندان بازتابنده نور نباشد.»
ESA اضافه میکند: «ما باید تخمین خود برای اندازه 2024 YR4 را بهبود بخشیم؛ زیرا خطر ناشی از یک سیارک ۴۰ متری با خطر ناشی از یک سیارک ۹۰ متری بسیار متفاوت است.»
طبق گفته ESA، مشاهدات آینده تلسکوپ فضایی جیمز وب بهطور قابل توجهی درک ما از اندازه سیارک را بهبود خواهد بخشید. جیمز وب بهجای اینکه به نور مرئی منعکسشده نگاه کند، حرارت ساطعشده از 2024 YR4 را توسط ابزارهای فروسرخ خود مطالعه خواهد کرد و بدین وسیله میتواند تخمینی دقیقتر از اندازه واقعی سیارک و ترکیبات سطحی آن ارائه دهد؛ این تلسکوپ به دلیل استقرار در فضا، نسبت به تلسکوپهای زمینی دید بسیار واضحتری از سیارک خواهد داشت؛ به همین دلیل، نسل بعدی تلسکوپهای جستجوگر سیارک که توسط ناسا و ESA برنامهریزی شدهاند، از نور فروسرخ استفاده خواهند کرد.
امکان تعیین دقیق اندازه سیارک 2024 YR4 توسط تلسکوپهای زمینی وجود ندارد. تلسکوپ فضایی جیمز وب ابتدا در مارس، مصادف با زمانی که سیارک 2024 YR4 به اوج روشنایی خود میرسد، به رصد آن خواهد پرداخت. در مه، زمانی که سیارک از خورشید دور میشود، تلسکوپ دوباره آن را رصد خواهد کرد و این آخرین فرصت مشاهده این سنگ فضایی تا نزدیکترین مواجهه بعدیاش در سال ۲۰۲۸ خواهد بود.
تیم تحقیقاتی با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، برای مطالعه دقیقتر اندازه و مدار سیارک 2024 YR4، چهار ساعت از زمان تلسکوپ را اختصاص دادهاند. اطلاعات حاصل از این مشاهدات بعد از انتشار به صورت عمومی در دسترس خواهد بود.