رصد رویداد کیهانی که هر ۸۰ سال یک بار پدیدار میشود

در منطقه حفاظت شده آسمان تاریک بانائو براخینیوگ واقع در ولز، ستارهشناسان در حال آمادهسازی تلسکوپهای خود برای مشاهده یک رویداد کیهانی هستند که ۸۰ سال در انتظارش بودهاند. ولز به عنوان یکی از بهترین مقاصد جهان برای مشاهده ستارهها با آسمانهای صاف و تاریک شناخته میشود.
مشتاقان ستارهشناسی در حال رصد آسمان هستند چون دانشمندان معتقدند تی تاج شمالی (Crown) تقریبا هر ۸۰ سال یک بار نمایان میشود. جنیفر میلارد (Jennifer Millard) از مرکز پژوهشی ستاره پنجم (Star Five Research Center) میگوید: «تی تاج شمالی در این لحظه بینور است و شدت نور آن در سطحی حدود ۱۰ قرار دارد که پایینتر از حدی است که چشم غیرمسلح بتواند آن را ببیند.»
نحو رویت تی تاج شمالی
او توصیه میکند: «برای پیدا کردن ناحیهای از آسمان که این رویداد کیهانی در آن رویت خواهد شد، بهتر است اول صورتواره فلکی ملاقه بزرگ (بخشی از دب اکبر) را پیدا کنید و بعد امتداد دسته ملاقه را ادامه بدهید تا به ستاره ژوبیندار (Zubenelgenubi) برسید. در غرب این ستاره میتوانید صورت فلکی تاج شمالی را پیدا کنید که به حالت منحنی است و هفت ستاره دارد.»

تی تاج شمالی در همین جا روشن خواهد شد. «البته اگر دوربین چشمی یا تلسکوپ کوچکی در دست داشته باشید، میتوانید این ستاره را برای مدتی طولانیتر ببینید چون قدرت بزرگنمایی این ابزار به دیده شدن آن کمک میکند. به نظر من همین مشاهده موقت و کوتاهمدت است که دیدن آن را خاص میکند.»
این رویداد کیهانی بر اثر تعامل بین دو ستاره که به دور یکدیگر میگردند، رخ میدهد. یک ستاره کوتوله سفید کوچک (White Dwarf) که ستارهای مرده است، در دام رقصی کیهانی با ستاره عظیم و قرمز رنگ (Red Giant) میافتد که به پایان زندگی خود نزدیک میشود. ستاره کوتوله سفید بسیار متراکم میباشد که نیروی گرانشی بسیار زیادی دارد. این نیرو آنقدر زیاد است که میتواند مواد را از ستاره عظیم همسایه به سمت خود بکشد.
جین کلارک (Jean Clark)، از انجمن نجوم کاردیف (Cardiff Astronomical Society) انگلستان، توضیح میدهد: «گرانش سطح کوتوله سفید یک میلیون برابر نیروی گرانشی زمین است، بهطوریکه اگر روی این سیاره بایستیم، بلافاصله متلاشی میشویم.»
با گذشت زمان، مادهای که از ستاره دیگر جذب میکند، فشرده و متراکم میشود تا اینکه در نهایت یک انفجار هستهای رخ میدهد و مقدار عظیمی انرژی آزاد میکند؛ پدیدهای که به آن نواختر (Nova) میگویند. کلارک میگوید: «وقتی این اتفاق میافتد، این ستاره همچون درخشانترین درخت کریسمس کهکشان نورافشانی میکند.» به نظر میرسد این ستاره در دفعات قبل، پیش از انفجار، کمی کمنور شده و حالا هم نشانههایی از کمنور شدن این ستاره دیده میشود.