ترامپ برای ساخت گنبد آهنین آمریکا، فضا را مسلح میکند

دولت جدید دونالد ترامپ به تازگی با امضای یک فرمان اجرایی، طرحی جاهطلبانه برای ایجاد سامانه دفاع موشکی پیشرفتهای به نام گنبد آهنین آمریکایی اعلام کرده است؛ هدف این طرح، حفاظت از سرزمینهای ایالات متحده در برابر تهدیدات موشکی و هوایی نسل جدید، به ویژه موشکهای بالستیکی میباشد.
بازگشت به دوران جنگ ستارگان با گنبد آهنین آمریکا
این برنامه به شدت به ابتکار دفاع راهبردی (SDI) معروف به جنگ ستارگان در دوران ریاستجمهوری رونالد ریگان (Ronald Reagan)، شباهت دارد. هدف SDI توسعه یک سامانه دفاع موشکی مبتنی بر فضا بود که بتواند موشکهای بالستیک شوروی را در فضا رهگیری و نابود کند؛ هرچند این برنامه به دلیل چالشهای فنی و هزینههای بالا هرگز به طور کامل عملیاتی نشد، اما تاثیر قابل توجهی بر توسعه فناوریهای نظامی و فضایی گذاشت.
مولفههای اصلی گنبد آهنین آمریکا
سامانه گنبد آهنین (Iron Dome) آمریکا شامل مجموعهای از فناوریهای پیشرفته برای مقابله با تهدیدات موشکی و هوایی خواهد بود تا بتواند موشکهای بالستیک، هایپرسونیک و کروز را رهگیری و منهدم کند؛ به همین منظور، حسگرهای فضایی پیشرفته برای شناسایی تهدیدات در مراحل اولیه استفاده خواهند شد؛ همچنین، توسعه و استقرار رهگیرهای فضایی برای مقابله با موشکها در فازهای مختلف پرواز، از جمله مرحله بوست و مرحله پایانی مدنظر قرار دارد.

این برنامه شامل ایجاد یک شبکه ارتباطات فضایی است که هماهنگی بهتری بین سامانههای دفاعی مختلف را امکانپذیر میسازد؛ این سامانه علاوه بر ابزارهای فیزیکی رهگیری، شامل قابلیتهای جنگ الکترونیک و اقدامات غیرکشنده برای مختل کردن مسیر پرواز موشکهای دشمن نیز خواهد بود؛ همچنین، توسعه سامانههای که بتوانند تهدیدات را قبل از پرتاب شناسایی و خنثی کنند، بخشی از این برنامه محسوب میشود.
در کنار فناوریهای پیشرفته، ایجاد زنجیره تامین امن برای تولید و استقرار این سامانه پیشرفته اهمیت بالایی دارد. تمام اجزای این سامانه باید با استانداردهای امنیتی بالا ساخته شوند تا در برابر حملات سایبری و سایر تهدیدات مقاوم باشند؛ این برنامه با ترکیبی از سامانههای کینتیک و غیرکینتیک، تلاش دارد تا یک سپر دفاعی چند لایه ایجاد کند که آمریکا را در برابر تهدیدات موشکی و هوایی محافظت کند.
پیادهسازی برنامه دفاع موشکی فضایی با چالشها و نگرانیهای متعددی رو به رو است؛ یکی از چالشهای اصلی هزینههای بالا توسعه و استقرار این مدل سامانهها میباشد؛ علاوه بر این، توسعه سامانههای دفاع موشکی فضایی میتواند منجر به رقابت تسلیحاتی در فضا و افزایش تنشها بینالمللی شود که عواقب ناشناختهای برای امنیت جهانی خواهد داشت.
این احتمال وجود دارد که روسیه و چین به اقدامات نظامی و فضایی آمریکا واکنش نشان دهند و برنامههای مشابهی را توسعه دهند؛ همچنین، چین پیشرفتهایی در زمینه ایجاد سلاحهای ضدفضا و توانایی نابودی یا مختل کردن ماهوارههای آمریکا دارد.
مقایسه سامانه دفاعی آمریکا با گنبد آهنین اسرائیل
نام گنبد آهنین بیشتر با سامانه دفاع موشکی اسرائیل شناخته میشود که برای مقابله با تهدیدات موشکی کوتاهبرد و راکتها طراحی شده و با موفقیتهای قابل توجهی در رهگیری و انهدام راکتهای شلیک شده به سمت مناطق مسکونی، توجه جهانیان را به خود جلب کرد.

با این حال، گنبد آهنین آمریکایی با تمرکز بر تهدیدات موشکی و هوایی پیشرفتهتر و با برد بلندتر، تفاوتهای اساسی با نسخه اسرائیلی دارد. استفاده از فناوریهای فضایی و رهگیرهای مستقر در فضا، نشاندهنده تفاوتهای عمده در مقیاس و پیچیدگی این دو سامانه میباشد.
برنامه گنبد آهنین آمریکایی نشاندهنده تلاشهای آمریکا برای تقویت سامانههای دفاع موشکی و هوایی خود در برابر تهدیدات نسل جدید است؛ با این حال، اجرای این برنامه، چالشها و نگرانیهای متعددی دارد که نیاز به بررسی دقیق و مدیریت هوشمندانه دارد.
موفقیت این برنامه به توانایی آمریکا در توسعه فناوریهای پیشرفته، مدیریت هزینهها و تعامل با جامعه بینالمللی بستگی دارد؛ همچنین توسعه این سامانهها میتواند تاثیرات چشمگیری بر توازن قدرت در سطح جهانی داشته باشد و به دیپلماسی فعال و همکاری بینالمللی نیاز دارد.