از لانگ مارچهای ارتقا یافته تا پرتابگرهای چندبار مصرف
چین قصد دارد ظرفیت خود را برای پرتابهای فضایی افزایش دهد و برنامهریزی کرده تا ماهوارهبرهای جدیدی از خانواده لانگ مارچ و همچنین وسایل پرتاب ساخته شده توسط شرکتهای خصوصی را از سال ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ برای اولین بار به پرواز درآورد؛ در همین راستا ماهوارهبر آزمایشی ماهواره ژوکو-۳ نیز با موفقیت یک آزمایش پرواز را تکمیل کرده است.
پرتابگرهای مختلف جدید چین شامل مدلهای قابل استفاده مجدد و یکبار مصرف، اما طراحی شده برای پروازهای منظم و مقرون به صرفه خواهند بود؛ این ماهوارهبرها با یکدیگر رقابت خواهند کرد تا قراردادهایی برای پرتاب ماهوارهها برای پروژههای اینترنت ماهوارهای مانند هزار بادبان، گواوانگ و دیگر ماموریتها به دست آورند؛ این اقدامات به افزایش دسترسی چین به فضا و تسریع در پرتابها در سالهای آینده کمک خواهد کرد.
لانگ مارچ ای ۸
یکی از اولین ماهوارهبرهایی که در سال جدید به پرواز در خواهد آمد، نسخهای بهبود یافته از لانگ مارچ ۸ (Long March 8) به نام لانگ مارچ ای ۸ میباشد. مدل جدید با بهبود مرحله فوقانی، ظرفیت حمل بار را از ۵ هزار به ۷ هزار کیلوگرم به مدار خورشیدآهنگ ارتقا خواهد داد؛ این تغییر امکان استفاده از یک پوشش بار بزرگتر با قطر ۵.۲ متر را نیز فراهم میسازد.
ماهوارهبر لانگ مارچ ای ۸ توسط آکادمی فناوری پرتاب چین (CALT) و تحت نظارت سازمان علمی و فناوری فضایی چین (CASC) ساخته شده است؛ این ماهوارهبر به عنوان وسیله اصلی پرتاب چین برای ماموریتهای مدار متوسط و پایین زمین توسعه یافته و قرار است در تاریخ ۱۹ژانویه۲۰۲۵ پرتاب شود؛ همچنین سازمان علمی و فناوری فضایی چین، تاسیسات جدیدی را برای افزایش تولید موتورهای YF-100 که در مرحله اول لانگ مارچ ۸ و سایر ماهوارهبرهای به کار رفته مبتنی بر لانگ مارچ، راهاندازی کرده است.
لانگ مارچ ای ۱۲
آکادمی فناوری پرواز فضایی شانگهای (SAST) در حال آمادهسازی برای آزمایش برخاست و فرود عمودی ماهوارهبر لانگ مارچ ای ۱۲ است؛ نسخه یکبار مصرف این ماهوارهبر در نوامبر۲۰۲۴ پرواز موفقیتآمیزی را انجام داد و ثابت کرد که موتورهای YF-100K با سوخت و اکسیژن مایع میتوانند حامل فضایی سرنشیندار قمری چین برای ماموریتهای آینده به ماه را تامین کنند.
به نظر میرسد نسخه لانگ مارچ ای ۱۲ چندبار مصرف خواهد بود و احتمالا آزمایش پرتاب آن که با موتورهای جدید ساخت بخش خصوصی کار میکند و از متان و اکسیژن مایع نیرو میگیرد، بین ۱۴ تا ۱۶ژانویه در نزدیکی شهر هایانگ در استان شاندونگ چین انجام شود؛ این پرتاب به دلیل قابلیتهای جدید در پرتابهای دریایی چین از اهمیت ویژهای برخوردار است.
ژوچو-۳
یکی از اولین شرکتهای فضایی خصوصی چینی به نام لنداسپیس (Landspace) در حال آمادهسازی اولین پرتاب مداری ماهوارهبر ژوچو-۳ (Zhuque-3) در سال ۲۰۲۵ است. آزمایشهای برخاست و فرود عمودی این پرتابگر در سال ۲۰۲۴ انجام شد. ژوچو-۳ (به معنای ققنوس سرخ ۳) یک ماهوارهبر دومرحلهای از جنس فولاد ضدزنگ با قطر ۴.۵ متر و طول کلی ۷۶.۶ متر است؛ این ماهوارهبر جرم پرتابی حدود ۶۶۰ تن دارد و از ۹ موتور تیانچو-۱۲ (Tianchu-12) استفاده میکند.
ظرفیت باربری ژوچو-۳ در حالت یکبار مصرف به ۲۱ هزار کیلوگرم برای مدار نزدیک زمین میرسد، اما زمانی که مرحله اول در محدوده پاییندست پرتاب بازیابی شود، ظرفیت حمل به حدود ۱۸ هزار کیلوگرم کاهش خواهد یافت. در صورتی که ماهوارهبر به محل پرتاب بازگردد، میتواند تا ۱۲.۵۰۰ کیلوگرم حمل کند؛ طبق اعلام لنداسپیس در تاریخ ۱ژانویه، تولید ۹ موتور تیانچو-۱۲ برای مرحله اول ماهوارهبر، به پایان رسیده است؛ همچنین، ژوچو-۳ احتمالا باری چندبار مصرف هالونگ (Haolong) را در سال ۲۰۲۶ پرتاب کند.
تیانلونگ-۳
شرکت خصوصی اسپیس پایونیر (Space Pioneer) در حال برنامهریزی برای پرتاب ماهوارهبر تیانلونگ-۳ (Tianlong-3) در سال ۲۰۲۴ است. آزمایش احتراق ثابت این ماهوارهبر در ژوئن۲۰۲۴ انجام شد که در حین آن، ماهوارهبر به طور غیرمنتظرهای از گیرههای اتصال خود به سکو جدا شد و به سمت آسمان پرواز کرد. خوشبختانه، این حادثه به آسیبدیدگی منجر نشد و ماهوارهبر بر روی دامنه کوهی سقوط کرد.
تیانلونگ-۳ دارای قطر ۳.۸ متر و جرم برخاست ۵۹۰ تن است و میتواند ۱۷ هزار کیلوگرم محموله را به مدار نزدیک زمین یا ۱۴ هزار کیلوگرم را تا ارتفاع ۵۰۰ متری مدار خورشیدآهنگ حمل کند.
پالاس-۱
شرکت چینی گلکتیک انرژی (Galactic Energy) در حال برنامهریزی برای انجام اولین پرتاب ماهوارهبر پالاس-۱ (Pallas-1) خود است؛ پرتابگری بر پایه اکسیژن مایع و کروزون (Kerosene) که به عنوان مرحله اول چندبار مصرف به کار خواهد رفت؛ این ماهوارهبر قابلیت حمل ۸ هزار کیلوگرم بار را تا ارتفاع ۲۰۰ کیلومتری در مدار نزدیک زمین دارد.
نسخه سه مرحلهای پالاس-۱ میتواند حداکثر ۳۰ هزار کیلوگرم بار را به مدار نزدیک زمین منتقل کند؛ طبق اعلام گلکتیک انرژی در تاریخ ۳۱دسامبر، مونتاژ نهایی اولین ماهوارهبر پالاس-۱ در حال انجام است و انتظار میرود از پایگاه فضایی جدید هاینان پرتاب شود.
سرس-۲
گلکتیک انرژی همچنین قصد دارد ماهوارهبر سرس-۲ (2-Ceres) را در نیمه اول سال ۲۰۲۵ رونمایی کند؛ این پرتابگر نسخه ارتقا یافته از ماهوارهبر سوخت جامد سرس-۱ خواهد بود.
در حالی که سرس-۱ میتواند ۴۰۰ کیلوگرم را به مدار نزدیک زمین یا ۳۰۰ کیلوگرم را به مدار ۵۰۰ کیلومتری خورشیدآهنگ برساند، سرس ۲ از ظرفیت حمل ۱۶۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری نزدیک زمین و ۱۳۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری خورشیدآهنگ برخوردار است.
نبولا-۱
شرکت خصوصی دیپ بلو ایرواسپیس (Deep Blue Aerospace) قصد دارد ماهوارهبر نبولا-۱ (Nebula-1) را در سال ۲۰۲۵ با هدف بازیابی و استفاده مجدد پرتاب کند؛ این ماهوارهبر، پرتابگری دو مرحلهای با قطر ۳.۳۵ متر است که از سوخت کروزون و اکسیژن مایع استفاده میکند و دارای ۹ موتور چاپ سهبعدی با رانش متغیر به نام ثاندر-آر۱ (Thunder-R1) در مرحله اول و یک موتور در مرحله فوقانی میباشد.
این ماهوارهبر میتواند دو هزار کیلوگرم را به مدار نزدیک زمین حمل کند، اما طبق گفته شرکت، نسخه ارتقا یافته آن قادر به حمل ۸ هزار کیلوگرم به مدار نزدیک زمین خواهد بود.
کینتکیا-۲
شرکت سیایاس اسپیس (CIS Space) که واحد جدا شده از آکادمی علوم چین (CASC) میباشد، هم اکنون ماهوارهبر سوخت جامد کینتیکا-۱ (Kinetica-1) را به پرواز درآورده و قصد دارد که اولین ماهوارهبر مایع با اکسیژن مایع و سوخت کروزون را در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ راهاندازی کنند.
کینتیکا-۲ ماهوارهبری به ارتفاع ۵۳ متر و قطر ۳.۳۵ متر است و میتواند ۱۲ هزار کیلوگرم را به مدار نزدیک زمین یا ۷۸۰۰ کیلوگرم را به مدار خورشیدآهنگ حمل کند. به گفته سیایاس اسپیس، کینتیکا-۲ درنهایت چندبارمصرف خواهد بود؛ این ماهوارهبر در آینده قابلیت چندبار مصرف خواهد داشت که برای پرتاب فضاپیمای باربری چینگژو (Qingzhou) به ایستگاه فضایی چین انتخاب شده است.
هایپربولا-۳
آیاسپیس (ISpace) در سال ۲۰۱۹ به عنوان اولین شرکت چینی با سرمایه خصوصی، با ماهوارهبر سوخت جامد هایپربولا-۱ (Hyperbola-1) به مدار زمین رسید و تاریخساز شد، اما از آن زمان تاکنون این ماهوارهبر با بدبیاری مواجه و در سال ۲۰۲۴ چهارمین شکست خود را تجربه کرد. آیاسپیس قصد دارد با هایپربولا-۳، اولین ماهوارهبر کروزون و اکسیژن مایع خود را در سال ۲۰۲۵ پرتاب کند.
هایپربولا-۳ با ارتفاع کلی ۶۹ متر در صورت بازیابی مرحله اول میتواند ۸۵۰۰ کیلوگرم محموله به مدار نزدیک زمین حمل کند. آیاسپیس آزمایش برخاست و فرود عمودی ماهوارهبر را در سال ۲۰۲۳ انجام داد و قصد دارد در آینده آن را به پرتابگری چندبار مصرف تبدیل کند.
چین در حال توسعه ماهوارهبر جدید و قابل استفاده مجدد با نام گرویتی-۲ (Gravity-2) متعلق به شرکت اورایناسپیس (Urine Space) برای برنامههای فضایی خود میباشد که احتمالا در سال ۲۰۲۵ برای اولینبار پرتاب شود؛ این موضوع میتواند شروع رقابت شرکتها و ماهوارهبرهای خصوصی چینی بر سر به دست آوردن قراردادهای داخلی محدود با یکدیگر را رقم بزند.
با بهرهگیری چین از پرتابگرهای جدید، کمهزینه و چندبار مصرف، دسترسی این کشور به فضا بیشتر و امکان افزایش سرعت پرتابها برای ارسال ماهوارههای ابرمنظومهها و سایر پروژهها فراهم خواهد شد. هرچند چالشهای جغرافیای سیاسی همچنان وجود دارد، اما شاید چین بتواند برخی از محمولههای بینالمللی را نیز پرتاب کند.