آغاز عصر جدید پوشش شبکه موبایل با اتصال مستقیم 5G به ماهواره
دانشمندان آژانس فضایی اروپا و شرکت مخابراتی تلهست برای اولین بار موفق به برقراری ارتباط مستقیم یک شبکه غیرزمینی 5G NTN با یک ماهواره در مدار نزدیک زمین از طریق باند Ka شدند؛ این پیشرفت به عنوان قدمی مهم در حوزه اتصال مستقیم تلفنها به اینترنت ماهوارهای شناخته میشود و امکان ارتباط با پهنای باند بالاتر را فراهم میکند و میتواند نحوه هماهنگی در پاسخ به بحرانها را تغییر دهد، مراقبتهای بهداشتی در مناطق روستایی را بهبود بخشد و حتی به عملیات صنعتی در مناطق دورافتاده کمک کند.
آژانس فضایی اروپا (ESA) و شرکت کانادایی تلهست (Telesat)، قرارداد این همکاری را اوایل سال ۲۰۲۴ امضا کرده بودند که به ESA اجازه میدهد از ماهواره لئو ۳ (LEO 3) که توسط تلهست اداره میشود، استفاده کند. این موفقیت بزرگ آژانس فضایی اروپا، با استفاده از آزمایش فناوری 5G و 6G در مرکز تحقیقات و فناوری فضایی اروپا (ESTEC) در هلند انجام شد و اولین اتصال پایدار به ماهواره لئو ۳ تلهست در حالی برقرار شد که ماهواره در حال حرکت در آسمان بود.
اتصال مستقیم گوشی به ماهواره با فناوریهای اروپا
تاکنون آزمایشهای مشابه دیگری نیز با ماهوارههای مستقر در مدار زمین انجام شده است، اما برای اولین بار محققان موفق به استقرار فناوری 5G NTN با ماهواره لئو شدهاند که با سرعت زیادی حرکت میکند؛ نوآوری دیگر این آزمایش به کارگیری از استانداردهای باز به جای فناوریهای اختصاصی موجی قبلی میباشد که توسط سازمان بینالمللی 3GPP توسعه یافته بود.
این ماهواره برای آزمایش برنامههای کاربردی حساس به تاخیر یا لاتنسی (Latency) طراحی شده و به ارزیابی عملکرد و پاسخدهی برنامهها، همچنین توسعه آنتنها و فناوریهای مدرن کمک میکنند؛ این فناوری میتواند امکان انجام جراحیهای از راه دور از طریق خدمات تلهپزشکی، پشتیبانی از خودروهای خودران، ارائه ارتباطات برای تیمهای بحران، اتصال به افراد در مناطق دورافتاده و همچنین بهبود خدمات اینترنت در پروازها را فراهم کند.
3GPP سازمانی است که مسئولیت تعریف استانداردهای مخابراتی برای فناوریهای بعد از 4G را بر عهده دارد؛ همچنین این سازمان مشخصات لازم برای تجهیزات 5G را در خصوص دکلها و گوشیهای هوشمند تعیین میکند.
استفاده از استانداردهای جدید به گوشیهای موبایل این امکان را میدهد تا مستقیما به ماهوارهها متصل شوند و این امر هزینه و پیچیدگی توسعه زیرساختهای زمینی را کاهش میدهد؛ همچنین، شرکت اسپیسایکس اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد از اوایل سال ۲۰۲۵ خدمات اینترنت ماهوارهای مستقیم برای گوشیها را آزمایش کند.
آژانس فضایی اروپا توضیح میدهد: «این دستاورد به منظور فراهم کردن خدمات بهداشتی در مناطق غیرقابل دسترس و بهبود خدمات اینترنت در پروازهای هواپیمایی ایجاد میشود؛ فناوری مذکور پایهگذار پروژههای بزرگی چون پروژه ۱۰ میلیارد دلاری منظومه ماهوارهای IRIS² خواهد بود و هدف آن ارائه اینترنت ماهوارهای به اروپا و رقابت با استارلینک میباشد.»
لئو ۳ یک ماهواره تحقیقاتی است که در مدار نزدیک به زمین (LEO) به منظور آزمایش فناوریها پرتاب شده و در فاصلهای کمتر از هزار کیلومتر از سطح زمین قرار دارد؛ این ماهواره با سرعتی حدود ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت حرکت میکند و در یک دوره زمانی کمتر از ۱۲۸ دقیقه به دور زمین میچرخد؛ از نظر تئوری، این فناوری امکان جابهجایی بدون اختلال بین شبکههای زمینی و ماهوارهها را فراهم میکند.
این یعنی در آینده ممکن است دستگاههای موبایل بتوانند به صورت مستقیم به ماهوارهها متصل شوند که به آن اتصال مستقیم به دستگاه گفته میشود؛ این قابلیت میتواند هزینهها و پیچیدگیهای زیرساختهای زمینی را کاهش دهد؛ همچنین این پیشرفت میتواند تعامل بین خدمات ارائهدهندگان مختلف را افزایش دهد و به طور موثر نحوه سوئیچ کردن یکپارچه بین شبکههای زمینی و ماهوارهای را تسهیل کند.