شناسایی اخترکره در اطراف یک ستاره شبیه خورشید برای اولینبار
برای اولین بار دانشمندان لایه آستروسفر یا اخترکره را حول یک ستاره مشابه خورشید شناسایی کردهاند. تاکنون، این لایه فقط در ستارههای داغ جوان، ستارههای در حال مرگ و ستارههای نوزاد مشاهده شده بود، ولی وجود آن در ستارههای مشابه خورشید برای نخستین بار دیده شده است.
آستروسفر یا اخترگوی (Astrosphere) حبابی از گاز داغ میباشد که توسط جریانهای پیوسته بادهای ستارهای ایجاد میشود. نسخه خورشیدی این حباب هلیوسفر نام دارد که مرز منظومه شمسی را تعریف میکند.
کری لیس (Carey Lisse)، ستارهشناس دانشگاه جانز هاپکینز (Johns Hopkins University) آمریکا و محقق اصلی این پژوهش، میگوید: «معمولا این حبابها را پیرامون ستارگان معمولی که احتمال میرود میزبان حیات باشند، نمیبینیم. ۲۰ سال به دنبال این پدیده بودهایم، اما تاکنون موفق به مشاهده آن نشده بودیم.»
ستارهای به نام HD 61005
محققان در این پژوهش، به کمک رصدخانه پرتوی ایکس چاندرا (Chandra) ستارههایی با بادهای ستارهای فوقالعاده قوی را بررسی کردند؛ این ستاره به نام HD 61005، به دلیل داشتن دیسکی منحنی شکل از بقایای گاز و غبار که به شکل بالهای گسترده دیده میشود، لقب شاپرک (The Moth) گرفت.
این ستاره با سرعت تقریبی ۱۰ کیلومتر در ثانیه از میان یک ابر گاز متراکم حرکت میکند که موجب تغییر شکل دیسک آن به ساختاری شبیه بال شده است؛ این تغییر میتواند باعث ایجاد یک موج شوک شود که در سراسر ستاره حرکت میکند و نتایج قابل توجهی به همراه دارد.
به گفته لیس، HD 61005 از نظر اندازه و جرم به خورشید مشابه میباشد و نماینده نسبتا مناسبی از آن به شمار میرود، اما با سن ۱۰۰ میلیون ساله، نسبت به خورشید ۴ میلیارد ساله، یک ستاره جوان محسوب میشود.
ستارههای جوان معمولا بیشتر فعال هستند و بادهای ستارهای قویتری نسبت به ستارههای مسنتر تولید میکنند؛ این فعالیت اضافی ممکن است منجر به تولید حبابهای ستارهای شود؛ به همین دلیل، پژوهشگران بر این باورند که HD 61005 میتواند یک هدف مناسب برای بررسی اتمسفر ستارهای باشد.
طبق تحقیقات، ستاره HD 61005 یک هاله از اشعه ایکس دارد که تا ۱۰۰ برابر فاصله زمین از خورشید گسترش یافته است؛ این هاله نشاندهنده وجود یک آستروسفر اطراف این ستاره میباشد، اما برخلاف شکل نامتقارن که اغلب در ستارهها مشاهده میشود، این حباب گازی دارای شکلی کاملا کروی میباشد.
بادهای ستارهای نه تنها بر تکامل ستاره تاثیر میگذارند، بلکه بر محیط بینستارهای نیز اثرگذارند و میتوانند حفرههای بزرگی را در گازهای دانهدار پیرامون ایجاد کنند.
در مورد HD 61005، این بادها به دلیل قدرت زیادشان، فشار بیشتری بر روی ابر گازی متراکم اطراف وارد میکنند که در نهایت باعث میشود آن ابر نتواند در برابر این فشار مقاومت کند؛ این وضعیت مشابه حرکت یک بالن ضخیم در هوای رقیق است، جایی که فشار داخلی بالن بیشتر از فشار محیط اطراف وجود دارد.
به گفته لیس، مطالعه آستروسفر ستارگان مشابه خورشید میتواند اطلاعات ارزشمندی درباره دوران جوانی خورشید ارائه دهد.