احتمال لغو ماموریت ماهوارهبر غولپیکر ناسا پس از پیروزی ترامپ
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات، با توجه به تغییرات سیاسی نگرانیهایی پیرامون عدم حمایت از ماموریت ماهوارهبر بزرگ ماه ناسا به نام سامانه پرتاب فضایی وجود دارد؛ این ماهوارهبر یکی از اجزای کلیدی برنامه آرتمیس میباشد که هدف آن بازگشت انسانها به ماه برای نخستین بار از سال ۱۹۷۲ است.
برای اولین ماموریت فرود مجدد انسان بر روی ماه، با نام آرتمیس ۳ (Artemis 3)، چهار فضانورد سوار بر کپسول اوراین (Orion) روی ماهوارهبر سامانه پرتاب فضایی (SLS) پرتاب خواهند شد؛ زمانی که اوراین در مدار ماه قرار گرفت، به وسیله حامل فضایی استارشیپ (Starship) ایلان ماسک (Elon Musk) که به طور جداگانه پرتاب شده است، اتصالی برقرار میشود؛ سپس دو فضانورد سوار استارشیپ خواهند شد که از اوراین جدا میشود و به سطح ماه میرود.
این دو فضانورد پس از راه رفتن روی ماه، با استارشیپ به مدار ماه باز میگردند و به اوراین متصل میشوند؛ این دو فضانورد دوباره به هم گروهیهای خود میپیوندند و سوار بر اوراین به خانه میروند و استارشیپ را در مداری به دور ماه رها میکنند.
اریک برگر (Eric Berger)، روزنامهنگار فضایی آمریکا، میگوید: «هنوز هیچ اعلام رسمی در مورد احتمال برچیدن ناسا یا برونسپاری کارهای آن به شرکتهای خصوصی از سوی دولت دونالد ترامپ (Donald Trump) مطرح نشده است. با توجه به برنامههای ناسا برای ماموریتهای ماه، نظیر آرتمیس ۳ که قرار است چهار فضانورد را با کپسول اوراین به فضا بفرستد، به نظر ۵۰ ۵۰ میرسد که استفاده از ماهوارهبر SLS ناسا لغو شود.»
آیا ماهوارهبر دیگری به راحتی میتواند جای SLS را بگیرد؟
این سوال به این موضوع میپردازد که آمریکا میخواهد در میان مسابقه فضایی در حال ظهور قرن بیست و یکم به چه چیزی دست یابد.
جایگزینی برای SLS وجود ندارد؛ زیرا این سامانه نقش حیاتی در برنامههای آمریکا برای بازگشت به ماه دارد و به عنوان بخشی از ماموریتهای آرتمیس برای پرتاب فضانوردان و محمولهها به سطح ماه طراحی شده است. با توجه به برنامههای چین برای فرستادن فضانوردان به ماه تا سال ۲۰۳۰، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا میکند.
یکی از عوامل موثر در تاخیر ماموریت آرتمیس ۳، پروژه استارشیپ ایلان ماسک میباشد که به عنوان فرودگر در آرتمیس ۳ عمل خواهد کرد؛ این ماهوارهبر هنوز باید مراحل کلیدی را از جمله سوختگیری در فضا و انجام یک فرود بدون سرنشین در ماه انجام دهد. به باور برخی از افراد جامعه فضایی، اگر چین برای نخستین بار در این قرن به ماه برسد، این موضوع میتواند ضربه قابل توجهی به طرحهای فضایی آمریکا بزند.
ماسک به عنوان یکی از دو نفر اصلی برای کاهش هزینههای دولت جدید انتخاب شده است؛ او ادعا کرده که میتواند با از بین بردن هزینههای زائد، تا حدود ۲ تریلیون دلار از هزینههای فدرال را کاهش دهد؛ همچنین، نگرانیهایی درباره نزدیکی او به ترامپ و تمرکز بر ماموریتهای انسانی به مریخ وجود دارد.
به نظر میرسد این نظرات منعکسکننده دیدگاههای ماسک باشد که بیشتر انرژی خود را بر روی جاهطلبیهایش برای سکونت در سیاره سرخ متمرکز کرده و نه رسیدن به ماه؛ او اعلام کرده که قصد دارد انسانها را تا سال ۲۰۲۸ با وسیله نقلیه استارشیپ به مریخ بفرستد، اما برخی این زمانبندی را غیرواقعی میدانند. هدف بلندمدت او ایجاد یک شهر خودکفا بر روی مریخ در مدت دو دهه است.
SLS ناسا چیست؟
SLS ناسا، یک ماهوارهبر سنگین با قابلیتهای بینظیر میباشد که از آن برای اکتشافات انسانی فراسوی مدار زمین استفاده میشود؛ این ماهوارهبر در ماموریت آرتمیس ۱ در سال ۲۰۲۲ بسیار خوب عمل کرد و تاکنون میلیاردها دلار برای طراحی و ساخت آن و زیرساختهای مرتبط در مرکز فضایی کندی (KSC) ناسا سرمایهگذاری شده است.
ناسا اعلام کرده که SLS تنها ماهوارهبری است که میتواند کپسول اوراین، فضانوردان و محمولهها را در یک پرتاب مستقیما به ماه بفرستد؛ با این حال، هزینههای آن به شدت تحت انتقاد قرار گرفته و هر پرتاب تخمین زده میشود بیش از ۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد.
تاخیرها و مشکلات فنی پروژه آرتمیس همزمان با پیشرفتهای مثبتی که اسپیسایکس به رهبری ایلان ماسک در زمینه پروازهای آزمایشی استارشیپ داشته، نظرها را جلب کرده است؛ اخیرا، پرتابگرهای عظیم استارشیپ با موفقیت توسط رباتهای متحرک به محل پرتاب بازگردانده شدند که این دقت و توانمندی چشمگیر باعث شگفتی طرفداران فضا شد.
پروژه آرتمیس ۳ همچنان با چالشهایی مواجه است، در حالی که قابلیت استفاده مجدد ماهوارهبر استارشیپ باعث میشود تا هزینههای ماموریتهای فضایی به شدت کاهش یابد و برای ماموریتهای سرنشیندار آینده بسیار سودمند باشد.
وسیله نقلیه اسپیسایکس میتواند هم به عنوان پرتابگر برای فرستادن فضانوردان به مداری پیرامون ماه و هم به عنوان فرودگر برای پایین بردن آنها به سطح ماه استفاده شود؛ این از نظر فنی امکانپذیر میباشد، اما جایگزینی ساده نیست. SLS در حال حاضر یک ماهوارهبر عملیاتی است، در حالی که استارشیپ هنوز در مرحله آزمایش قرار دارد و هنوز تا ورود فضانوردان به آن فاصله دارد.
تنظیمات و اصلاحات لازم برای ساخت ماهوارهبر و تغییرات در رویههای نصب و پرتاب میتوانند برنامه آرتمیس را با خطر تاخیر بیشتری مواجه کنند. اگر ایالات متحده بخواهد در رقابت فضایی قرن بیست و یکم پیروز شود، نیاز به اطمینان از موفقیت در این پروژهها و همکاری با سایر اعضای صنعت هوافضا دارد.
هدف آرتمیس فقط فرود فضانوردان بر روی ماه نیست، بلکه توانایی فرود در مناطق مختلف سطح ماه از جمله قطب جنوب نسبتا ناشناخته از جمله این اهداف است. باید دید که آیا اسپیسایکس یا هر شرکت پرتاب تجاری دیگر، آماده چنین تعهد بزرگی هستند یا خیر.
با توجه به سرمایهگذاری دهها میلیارد دلاری در SLS، به نظر نمیرسد از نظر اقتصادی حذف کامل ماهوارهبر معقول باشد. تمایل ناسا به جستجوی رویکردهای نوآورانه و همکاری با شرکتهای تجاری در ماموریتهای آینده آرتمیس نشان میدهد که میتوان راههای دیگری برای مشارکت بازیگران تجاری در این حوزه پیدا کرد.
همه اینها به این بستگی دارد که آیا اولویت برنده شدن در مسابقه فضایی جدید است یا خیر.