پیشروی چین در صنعت پهپادها و تسلط بر بازار جهانی
پهپادها و ریز پرندهها امروزه به ابزارهای کلیدی در زمینههای مختلف تبدیل شدهاند و نقش بارزی در زندگی روزمره، مدیریت شهری و امور نظامی ایفا میکنند؛ این فناوریها در زمینههایی مانند نظارت ترافیکی، تحویل کالا، مدیریت بحرانهای طبیعی و کشاورزی هوشمند مورد استفاده قرار میگیرند و به بهینهسازی فرآیندها و کاهش هزینهها کمک میکنند.
پهپادها در حوزه نظامی به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه و ایمنتر نسبت به جتهای جنگنده عمل میکنند و قادرند عملیاتهای شناسایی، حملات دقیق و جمعآوری اطلاعات را بدون خطر برای جان خلبانان انجام دهند؛ با توجه به این کاربردها، پهپادها ابزار اساسی برای پیشرفت فناوری و بهبود کیفیت زندگی انسانها به شمار میروند.
چین با ایجاد بزرگترین صنعت پهپاد در جهان، به موقعیت برجستهای در این صنعت دست یافته و به بزرگترین صادرکننده پهپادهای نظامی در جهان تبدیل شده است. مدلهای معروف این کشور شامل سریهای وینگ لونگ (Wing Loong) و رینبو (Rainbow) هستند که توجه کشورهای مختلف را به خود جلب کردهاند.
به گزارش تکچاینا، بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸، چین ۱۸۱ پهپاد جنگی و ۱۶۳ پهپاد تهاجمی به کشورهای مختلف صادر کرده است. بزرگترین خریداران این پهپادها شامل امارات متحده عربی با ۲۲ درصد سهم، عربستان سعودی با ۱۹ درصد، مصر با ۱۵ درصد و پاکستان با ۱۴ درصد میباشند.
چین بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ بیش از ۲۰۰ پهپاد نظامی به ۱۷ کشور صادر کرده که نشاندهنده تسلط چین بر بازار جهانی پهپادهای نظامی است. قیمتهای پایین، فناوری پیشرفته و شرایط پرداخت انعطافپذیر، پهپادهای چینی را برای بسیاری از کشورها جذاب کرده است. با تولید پهپادهای جدید و افزایش ظرفیت تولید، چین نقش خود را به عنوان یکی از بازیگران اصلی در بازار جهانی پهپاد تقویت میکند.
استفاده از پهپادهای چینی در میادین جنگی و دلایل جذابیت آن
نظامیگری چین، به ویژه استفاده از پهپادها، در عملیات نظامی در خاورمیانه و آفریقا مورد توجه قرار گرفته است. نیجریه از پهپاد CH-3 برای مقابله با گروه تروریستی بوکوحرام (Boko Haram) استفاده میکند، عربستان سعودی از پهپاد وینگ لونگ-۲ در جنگ علیه حوثیها در یمن بهره میبرد و مصر نیز از این پهپادها برای مبارزه با گروههای شورشی در شمال صحرا سینا استفاده میکند.
در عراق، پهپادهای چینی نقش مهمی در مقابله با داعش ایفا کردهاند؛ به عنوان مثال، پهپادهای رینبو سیاچ-۴بی (Rainbow CH-4B) از سال ۲۰۱۵ توسط عراق خریداری شدند و تا سال ۲۰۱۸، بیش از ۲۶۰ حمله هوایی موفق علیه داعش انجام دادند.
همچنین، عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگترین مشتریان این پهپادها، تاکنون ۷۰ فروند پهپاد نظامی چینی خریداری کرده است؛ این کشور در سال ۲۰۱۴ اولین پهپادهای رینبو سیاچ-۴بی را خریداری کرد و سپس حداقل ۱۵ پهپاد وینگ لونگ-۲ را نیز به ناوگان خود اضافه کرد.
از سوی دیگر، امارات متحده عربی نیز از مشتریان قدیمی پهپادهای چینی است که در سال ۲۰۱۱ پنج پهپاد وینگ لونگ-۱ خریداری کرد و در سال ۲۰۱۷ پنج پهپاد وینگ لونگ-۲ به این ناوگان افزود. پاکستان در سال ۲۰۲۱ پنج پهپاد رینبو سیاچ-۴بی خریداری کرد و در سال ۲۰۲۴ نیز ۱۰ پهپاد دیگر از این سری با قیمت تقریبی ۲۴ میلیون دلار سفارش داد.
چین به عنوان بزرگترین صادرکننده پهپادهای نظامی در دنیا شناخته میشود و توانسته است با قیمتهای پایین و شرایط انعطافپذیر پرداخت، سهم بازار قابل توجهی به دست آورد؛ به عنوان مثال، قیمت پهپادهای رینبو سیاچ-۴بی و وینگ لونگ-۲ بین ۱ تا ۲ میلیون دلار به فروش میرسند، در حالی که پهپادهای آمریکایی مانند ریپر (Reaper) حدود ۱۶ میلیون دلار و پردیتور (Predator) حدود ۴ میلیون دلار قیمت دارند.
این تفاوت قیمت و شرایط پرداخت ویژه، کشورهای دارای محدودیت بودجه را به سمت خرید محصولات چینی سوق میدهد؛ به عنوان نمونه، برخی از کشورهای آفریقایی برای خرید پهپادها از منابع طبیعی مانند نفت به جای پول نقد استفاده کردهاند؛ همچنین، فناوریهای پیشرفته در زمینههایی مانند کنترل پرواز، سامانههای ناوبری یکپارچه و پیوند دادهها، جذابیت این محصولات را افزایش دادهاند.
توسعه فناوری پهپادها در چین
چین با سرمایهگذاری گسترده در تحقیق و توسعه پهپادها، به تولید پهپادهایی با فناوریهای پیشرفته مانند پهپادهای رادارگریز، پهپادهای دارای بالهای تاشو و مدلهای کوچک دست یافته است.
همچنین، در سال ۲۰۲۱، دولت چین توافقی با گروه صنعتی هواپیماهای چنگدو (Chengdu Aircraft Industry Group) برای ایجاد بزرگترین پایگاه صنعتی پهپادها در شهر زیگونگ (Zigong) استان سیچوان به ارزش ۱.۵۵ میلیارد دلار منعقد کرد؛ این پایگاه که در سال ۲۰۲۳ عملیاتی شد، به تولید پهپادهای نظامی و تجاری اختصاص دارد.
علاوه بر این، چین در زمینه تولید پهپادهای عمودپرواز و مدلهای میکرو پهپاد نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته است. ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) از پهپادهای متنوعی برای ماموریتهای شناسایی و حمله استفاده میکند.
پهپادهای وینگ لونگ-۲ و رینبو-۴ نقش کلیدی در ارتش چین داشته و برای عملیات مرزی در تبت و تایوان مستقر هستند. پهپاد TB-001 علاوه بر قابلیت شناسایی و حمله، میتواند با موشکهای ضد کشتی DF-21D و DF-26 هماهنگ شده و اهداف دریایی در حال حرکت را هدف قرار دهد.
چین همچنین از پهپادهای خود برای گشتزنی در مناطق دریای شرقی چین، تنگه تایوان و دریای جنوبی چین استفاده میکند؛ به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۳، پهپادهای BZK-005 و TB-001 در منطقه شناسایی دفاع هوایی تایوان پرواز کردند و نزدیک به ۲۴ ساعت در آسمان بودند؛ این عملیاتها به منظور جمعآوری اطلاعات، آزمایش عملیاتهای مشترک و ارسال پیامهای سیاسی انجام شد.
چین با دیگر کشورها، از جمله روسیه، برای توسعه پهپادهای نظامی همکاری میکند. در سال ۲۰۲۴، شرکت روسی آیایامزد کپل (IEMZ Kupol) با همکاری متخصصان چینی پهپاد گارپیا-۳ (Garpiya-3) را با برد ۲۰۰۰ کیلومتر توسعه داد. همچنین، در شهر شنژن (Shenzhen) چین، کارخانهای برای تولید سالانه ۸۰۰ پهپاد دوربرد ایجاد شد.
چین با سرمایهگذاری گسترده در تحقیقات، تولید و آموزش نیروهای متخصص، جایگاه خود را در بازار جهانی پهپادهای نظامی تثبیت کرده است. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵ صادرات پهپادهای غیرنظامی این کشور از ۲۰۰ میلیارد یوان فراتر خواهد رفت.
پهپادهای نظامی چین در مناطق کلیدی مانند آفریقا و خاورمیانه نقشی اساسی در تحولات جهانی ایفا میکنند و این کشور قصد دارد سرمایهگذاری و توسعه در این زمینه را افزایش دهد.