نمایشگاه بین‌المللی هوافضای روسیه

نمایشگاه هوافضای بین‌المللی روسیه، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین رویدادهای صنعت هوافضا در جهان است که از سال ۱۹۱۱ هر دو سال یک بار در فرودگاه ژوکوفسکی مسکو برگزار می‌شود؛ این نمایشگاه جمعی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها و متخصصان این حوزه را از سراسر جهان گرد هم می‌آورد و به عنوان مرکز معرفی و عرضه نوآوری‌ها و دستاوردهای هوافضایی روسیه و دیگر کشورها شناخته می‌شود.

نمایشگاه هوایی ماکس (MAKS) که بیش از ۳ دهه از برگزاری نخستین دوره آن می‌گذرد، در واقع وارث نخستین نمایشگاه هوایی روسیه است. در زمان اتحاد شوروی این نمایشگاه به‌ صورت مانورها و جشن‌های هوایی ادامه داشت، اما به شکل کنونی خود بعد از فروپاشی اتحاد شوروی از سال ۱۹۹۳ شروع به کار نمود.

ماکس یکی از نمایشگاه‌هایی است که در نوع خود در سطح بسیار بالایی برگزار می‌گردد به همین علت هم اغلب شخص رئیس‌جمهور روسیه آن را افتتاح می‌کند. شکل جدید این نمایشگاه برای اولین‌بار در سال ۱۹۹۳ با هدف نمایش توانمندی‌های صنایع هوافضا و دفاعی روسیه به کشورهای خارجی آغاز به کار کرد.

این نمایشگاه در دهه‌های گذشته توانسته همواره مورد توجه قرار گیرد و به‌ عنوان محلی برای معرفی جدیدترین هواپیماها و تجهیزات نظامی و غیرنظامی استفاده شود؛ هرچند در برخی دوره‌ها به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی، تغییراتی در برنامه‌های آن رخ داده، اما همچنان به‌ عنوان یکی از رویدادهای کلیدی در صنعت هوافضا شناخته می‌شود.

کشور ایران نیز از همان دوره‌های آغازین نمایشگاه، پس از فروپاشی اتحاد شوروی به‌ صورت بازدیدکننده و بسیار محدود حضور داشت، اما از سال ۲۰۰۰ به بعد شکل حضور ایران در نمایشگاه متفاوت شد، گروه‌های بازدیدکننده از سازمان‌های دولتی مرتبط با صنایع هوایی و فضایی ایران در سطح کارشناسی و مدیریتی حضورشان پررنگ‌تر شد.

بخش‌های مهم نمایشگاه

نمایشگاه ماکس دارای بخش‌های مختلفی است که هر کدام به حوزه خاصی از فناوری‌های هوافضا و تجهیزات نظامی اختصاص دارند. در این نمایشگاه، از پهپادها و هواپیماهای تجاری تا فناوری‌های پیشرفته نظامی و سامانه‌های پدافند هوایی به نمایش گذاشته می‌شود. بخش‌های اختصاصی نیز شامل سامانه‌های ناوبری، جنگنده‌های مدرن، تجهیزات فضایی و ابزارهای پیشرفته راداری می‌شوند.

این نمایشگاه دارای لحظات ویژه‌ای در تاریخ خود بوده است که از جمله آن‌ها می‌توان به رونمایی از جنگنده -۳۷ با بال‌های رو به‌ جلو در ماکس ۱۹۹۹، حضور هواپیماهای آمریکایی در ماکس ۲۰۰۳، معرفی فضاپیمای کلیپر (Clipper) در ماکس ۲۰۰۵ و نمایش جنگنده‌ نسل پنجم سوخو (Sukhoi) با نام Su-57 در ماکس ۲۰۱۱ اشاره کرد.

آمار و اطلاعات دوره قبلی و برنامه دوره بعدی

در آخرین دوره برگزاری این نمایشگاه در سال ۲۰۲۱، ماکس توانست تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی را جذب کند. بیش از ۵۰۰ شرکت از ۵۰ کشور در این رویداد حضور داشتند و نمایشگاه توانست در مجموع بیش از ۱۰۰ هزار بازدیدکننده را به خود جذب کند، از جمله دستاوردهای این دوره، معرفی فناوری‌های جدید روسیه در حوزه پهپادها و هواپیماهای نسل پنجم بود.

مطابق روال هر دوره، قرار بود دوره بعدی این نمایشگاه در ژوئیه۲۰۲۳ برگزار گردد، اما به دلیل نگرانی‌های امنیتی این رویداد ابتدا به ژوئیه۲۰۲۴ و سپس به سال ۲۰۲۵ موکول شد؛ در ژوئیه ۲۰۲۴، برگزارکنندگان رویداد پیشنهاد دادند که دوره بعدی نمایشگاه به‌ صورت آنلاین برگزار گردد.

برای روسیه، این دوره به دلیل عدم برگزاری در سال ۲۰۲۳ به‌ خاطر مسائل امنیتی و تحریم‌ها، اهمیت بیشتری دارد؛ انتظار می‌رود که در این دوره بر نمایش سامانه‌های هوایی بدون سرنشین و فناوری‌های نوآورانه در حوزه پروازهای عمودی و هوش مصنوعی تمرکز ویژه‌ای داشته باشد؛ همچنین برنامه‌های جانبی نظیر نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی نیز در نظر گرفته شده است.

نمایشگاه ماکس همواره با حضور شرکت‌های بزرگ روسی نظیر سوخو، میگ (MiG) و روس‌تک (Rostec) همراه است؛ همچنین شرکت‌های بین‌المللی علاقه‌مند به همکاری با صنایع هوافضای روسیه از فرصت حضور در این نمایشگاه استفاده می‌کنند. از شرکت‌های غیر روسی می‌توان به شرکت‌هایی از اروپا و آسیا اشاره کرد که برای توسعه همکاری‌ها در زمینه تولید هواپیما و قطعات آن به ماکس می‌آیند.

در نمایشگاه هوایی ماکس ۲۰۲۱، شرکت‌های خارجی مهمی مانند بوئینگ (Boeing) از آمریکا، ایرباس (Airbus) از اروپا و شرکت‌های برجسته‌ای از کشورهای هند، امارات، ترکیه و بلاروس حضور داشتند؛ همچنین، همکاری‌هایی با روسیه برای توسعه هواپیماها و فناوری‌های هوایی توسط شرکت‌های مختلف از جمله هواوی (Huawei) از چین و شرکت‌های دفاعی هند مطرح شد.

این نمایشگاه به بستری برای نمایش تجهیزات جدید، از جمله هواپیمای جنگنده جدید روسی چکمیت (Checkmate) تبدیل شد که علاقه‌مندی کشورهایی چون امارات و هند را برانگیخت.

 معرفی وب‌سایت نمایشگاه

وب‌سایت رسمی نمایشگاه ماکس منبعی کامل از اطلاعات موردنیاز درباره دوره‌های مختلف این نمایشگاه است؛ در این وب‌سایت، اطلاعات جامعی از برنامه‌ها، زمان‌بندی‌ها، شرکت‌کنندگان و فرم‌های ثبت‌نام برای بازدیدکنندگان و غرفه‌داران ارائه می‌شود؛ علاوه بر این، کاربران می‌توانند اطلاعات مربوط به محصولات و فناوری‌های جدید معرفی شده را نیز از طریق این وب‌سایت پیگیری کنند.

با توجه‌ به تاخیر پیش‌ آمده در برگزاری دوره بعدی نمایشگاه ماکس، تاکنون وب‌سایت نمایشگاه با اطلاعات مربوط به دوره بعدی به‌روزرسانی نشده، با این‌ حال قسمت مربوط به ثبت‌نام جهت حضور در نمایشگاه فعال می‌باشد.

دوره آینده نمایشگاه ماکس با توجه‌ به پشتیبانی دولت روسیه، فرصت‌های گسترده‌ای را برای همکاری‌های تجاری و علمی بین شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم می‌کند. در ماکس ۲۰۲۵، بیش از ۱۵۰ کنفرانس، میزگرد و سمینار برگزار خواهد شد که به‌ اشتراک‌گذاری دانش و بررسی دستاوردهای جدید در حوزه‌های فناوری هوایی و فضایی می‌پردازند.

این نمایشگاه به‌عنوان یک بستر بزرگ تجاری برای نمایش فناوری‌های پیشرفته روسیه و محصولات نوآورانه طراحی شده است. تمرکز زیادی نیز بر فناوری‌های دفاعی و هواپیماهای نظامی خواهد داشت که برخی از آن‌ها به دلیل محدودیت‌ها فقط در داخل روسیه قابل‌ نمایش هستند.