ایمان جهانگیر، پزشک ایرانی قلب و عروق، به تازگی در هشتمین پرواز فضایی سرنشین‌دار شرکت آمریکایی بلو اوریجین به فضا سفر کرده و تجربه خود را از این پرواز بازگو کرده است؛ داستان کامل او، شامل برنده شدن در قرعه‌کشی یک پرواز فضایی و هیجانش در پایگاه پرتاب فضایی بلواوریجین قبل و بعد از پرواز می‌شود.
در روز ۲۹اوت۲۰۲۴، شرکت بلو اوریجین (Blue Origin)، هشتمین پرواز فضایی سرنشین‌دار و بیست و ششمین ماموریت زیرمداری نیوشپرد (New Shepard) خود را با موفقیت انجام داد؛ در این پرواز، ایمان جهانگیر، متخصص قلب و عروق از تنسی حضور داشت که نه به طور شانسی بلکه با تلاش و فداکاری خود توانسته بود یک صندلی در این فضاپیما را به دست آورد.
کمک به باز کردن راه رسیدن به فضا
مسافرت به فضا به لطف شرکت‌های خصوصی در حال تسهیل است، اما هنوز هم تجربه‌ای منحصر به فرد محسوب می‌شود. برای بهبود دسترسی به فضا، چه برای پرواز و چه برای تحقیق، نیاز به تمرکز زدایی احساس می‌شود و اینجاست که شرکت آمریکایی مون‌دائو (MoonDAO) اهمیت پیدا می‌کند.
شرکت مون‌دائو توسط پابلو مونکادا-لاروتیز (Pablo Moncada-Larrotiz)، مدافع سازمان‌های نامتمرکز خودگردان (DAO) تاسیس شد. در اوایل سال ۲۰۲۲، بیش از ۲ هزار نفر از سراسر جهان با رویای رفتن به فضا در این برنامه شرکت کردند و بیش از هشت میلیون دلار در یک ماه جمع آوری شد و این سازمان توانست دو صندلی در حامل فضایی زیرمداری نیوشپرد بلواوریجین خریداری کند.
مون‌دائو برای اولین پرواز خود از روش رای‌گیری سازمان‌های غیرمتمرکز خودگردان استفاده کرد و از اینترنت برای انتخاب از میان گروهی افراد مشهور که پرواز فضایی آن‌ها توسط این سازمان حمایت مالی می‌شد، استفاده کرد؛ برنده کوبی کاتن (Coby Cotton) بود، یوتیوبری که در اوت۲۰۲۲ کمتر از ۹ ماه پس از تلاش برای تامین مالی جمعی، به فضا پرواز کرد.
فرآیند انتخاب برای پرواز دوم دشوارتر بود؛ در ابتدا یک قرعه‌کشی برگزار شد و برنده خوش‌شانس یک مرد چینی بود. این سازمان بیش از یک سال به دنبال جذب اولین شهروند چینی برای شرکت در یک پرواز فضایی آمریکایی بود که دستاوردی بزرگ در دیپلماسی فضایی و پیروزی برای صلح بین دو ابرقدرت به شمار می‌رفت؛ با این حال، به دلیل چالش‌های لجستیکی و سیاسی، شرکت مون‌دائو نتوانست او را به ایالات متحده بیاورد.
در نتیجه، مون‌دائو مجبور بود دوباره قرعه‌کشی کند که برنده آن در روز ۲۵ژانویه۲۰۲۴ اعلام شد؛ این لحظه، فرصتی بی‌نظیر برای ایمان جهانگیر بود تا به آرزوی کودکی‌اش دست یابد.
ایمان جهانگیر
ایمان جهانگیر متولد ایران است و در چهار سالگی به آمریکا مهاجرت کرد، علاقه زیاد ایمان جهانگیر به علم و خدمت عمومی، او را به سمت حرفه پزشکی سوق داد. در کنار این، او علاقه‌اش به فضا را نیز حفظ کرد و در طی ۱۵ سال اخیر، علاوه بر این که دانشیار پزشکی و رادیولوژی و مدیر بخش قلب و عروق بود، دو بار در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۳ فینالیست برنامه کاندیدای فضانوردی ناسا شد؛ اگرچه هیچ‌گاه انتخاب نشد، اما از رویای فضایی خود دست نکشید.
جهانگیر دوره آموزش خصوصی فضانوردی در زمینه سامانه‌های پشتیبانی حیات، فیزیولوژی فضایی، نیروهای گرانشی بالا، مدیریت منابع خدمه، لباس‌های فضایی، عملیات در ارتفاع بالا و تجزیه و تحلیل بیومتریک را از طریق موسسه بین‌المللی علوم فضانوردی (International Institute of Astronautical Sciences) به پایان رساند.
در سال ۲۰۲۳، او به عنوان مسئول پزشکی اولین ماموریت فضانوردی آنالوگ ماه و مریخ (SAM) در آریزونای جنوبی خدمت کرد؛ این ماموریت در واقع شبیه‌سازی زندگی در شرایط فضایی برای پژوهش‌های آینده است. سرانجام، پس ۱۱ سال از این که ناسا برای بار دوم رویای فضانوردی او را نابود کرد، جهانگیر در قرعه‌کشی مون‌دائو برنده شد تا از خط کارمان (Kármán line) عبور کند. خط کارمان خطی فرضی در آسمان در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری از سطح دریاهای آزاد است.
هیجان، ناباوری و تردید
با نزدیک شدن به پرواز او با بلو اوریجین، احساساتش آمیخته‌ای از هیجان و ناباوری بود؛ زیرا بعد از ۱۵ سال تلاش فعالانه برای رسیدن به رویایش، حالا به آن نزدیک شده بود. جهانگیر پنج بار به ناسا درخواست داده بود، دو بار فینالیست شد، اما هرگز به مرحله نهایی نرسید؛ او با وجود این مشکلات، خود را برای لحظه‌ای که پرواز فضایی تجاری به واقعیت تبدیل شد، آماده کرد؛ اگرچه هنوز به طور کامل این فکر که واقعا به فضا می‌رود را هضم نکرده بود.
او علاوه بر هیجان اولیه انتخاب شدنش برای پرواز در آوریل۲۰۲۴، زمانی که به طور رسمی از حضورش در حامل فضایی نیوشپرد مطلع شد، در طول ماه‌های منتهی به پرواز نیز یک حس تردید داشت. نمی‌توانست ترس از این که ممکن است چیزی تغییر کند یا فرصت از دست برود را نادیده بگیرد و تا زمانی که بلو اوریجین به طور عمومی سرنشینان را اعلام نکرده بود این حس با او بود.
در فرآیند آماده‌سازی برای ماموریت او به گفتگو با فضانوردانی که با بلو اوریجین و ویرجین گلکتیک (Virgin Galactic) پرواز کرده بودند، پرداخت. فضانوردان به او توصیه کرده بودند که به دلیل درخشندگی خورشید، عینک آفتابی به همراه داشته باشد و از پوشیدن کلاه خودداری کند.
اگرچه جهانگیر آزمایش علمی بزرگی انجام نمی‌داد، اما در مطالعه‌ای از دانشگاه کرنل (Cornell University) آمریکا، شرکت داشت که به بررسی جهش‌های ژنتیکی و اثرات قرار گرفتن در معرض تشعشعات در فضا می‌پرداخت. او پیش از پرواز یک نمونه خون گرفته بود و پس از بازگشت دوباره این کار را انجام می‌داد تا ببیند آیا قرار گرفتن کوتاه مدت در فضا اثرات قابل تشخیصی دارد یا خیر.
روز پرتاب
در ساعت ۴:۳۰ صبح روز ۲۹اوت، گروه کوچکی از اعضای رسانه در پارکینگ هتلی در ون هورن، تگزاس جمع شدند تا کاروان رسانه‌ای نماینده شرکت بلو اوریجین را به محل پرتاب دنبال کنند.
آناستازیا استپانووا (Anastasia Stepanova) خبرنگار پایگاه خبری اسپیس نیوز (Space News) این ماموریت فضایی را اینچنین توصیف می‌کند: «نیوشپرد، حامل فضایی با قابلیت استفاده مجدد بلواوریجین، بلافاصله پس از رسیدن شمارش معکوس به صفر به آسمان پرواز کرد و پس از شکستن مافوق صوت، مرحله اول حامل فضایی نیوشپرد به طور عمودی بر روی باند خود فرود آمد.»
کپسول فضایی نیوشپرد به آرامی به زمین نشسته و فرآیند فرود آن بدون مشکل انجام شد؛ پس از فرود، مسافران فضایی جدید با اشتیاق به اشتراک‌گذاری داستان‌های خود و پاسخگویی به سوالات مردم پرداختند.
رویاهایت را دنبال کن
جهانگیر پس از انجام موفقیت‌آمیز پرواز فضایی خود، این تجربه را تحقق یک رویای مادام‌العمر و هیبت دیدن زمین از فضا توصیف کرد؛ هنگامی که حامل فضایی به سمت بالا می‌رفت و منظره از جو زمین به تاریکی وسیع فضا تبدیل می‌شد، او را تحت تاثیر قرار داده بود.
اثر نمای کلی یا اثر ماورا، تجربه بسیاری از افرادی است که زمین را از فضا دیده‌اند و به آن اشاره دارد که عدم وجود مرزها و مشاهده زمین به عنوان یک سیاره واحد، باعث افزایش احساس همبستگی و مسئولیت جهانی می‌شود.
جهانگیر می‌گوید: «این تضاد شدید بین زمین آبی و فضای خالی تاریک یکی از عمیق‌ترین لحظات برای من بود و بینشم را نسبت به شکنندگی و وحدت بشریت عمیق‌تر کرد و امیدوارم که سفرهای فضایی بتواند به گرد هم آوردن مردم کمک کند و احساس مسئولیت جهانی را بهبود بخشد.»
جهانگیر در ادامه تصریح می‌کند: «این سواری به طور شگفت‌انگیزی راحت بود. بیشتر شبیه یک آسانسور شیشه‌ای بود تا تجربه سخت و پرتلاطمی که پیش‌بینی کرده بودم؛ اگرچه این صعود من را در معرض گرانش کم قرار داد، اما قابل کنترل و به دور از ناراحتی بود. زمانی که گرانش صفر شد، من بدون زحمت شناور شدم، اما دریافتم که منظره خیره‌کننده زمین بر تجربه بی‌وزنی ارجحیت دارد.»
جهانگیر به شوخی اضافه می‌کند: «اگر فرصتی به من داده شود همین فردا دوباره به فضا می‌روم. اگرچه یک احساس فیزیکی مختصر در شکم خود تجربه کردم، اما حالت تهوع نداشتم و این پرواز اشتیاقم به فضا را دوباره برانگیخت و همچنان مشتاقم در ماموریت‌های فضایی آینده مشارکت کنم.»
او در مورد کمبود لباس‌های فضایی و نگرانی‌های ایمنی، خاطر نشان می‌کند: «سامانه‌های ایمنی اضافی بلو اوریجین قابل اعتماد هستند و در حالی که خطر کاهش فشار وجود دارد، این سامانه گزینه‌های حفاظتی متعددی، از جمله ماسک‌های اکسیژن در مواقع اضطراری، دارد؛ در نتیجه، به خاطر اعتمادی که به فناوری داشتم بیشتر تمرکزم بر تجربه‌ام بود تا مسائل فنی.»
پسر ۹ ساله او، در ابتدا تمایلی به سفر فضایی نداشت، اما پس از دیدن سفر پدرش فکر کرد که این تجربه شگفت‌انگیزی است. همسر جهانگیر، در عین حال که از او حمایت می‌کرد، با توجه به ماهیت زیرمداری پرواز، آرامش بیشتری داشت و والدینش، به ویژه مادرش احساس غرور می‌کردند و در عین حال به طور قابل‌توجهی مضطرب بودند.
مادر جهانگیر، ضمن تشکر از گروه مون‌دائو برای تحقق رویای پسرش، می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم که او هرگز به آرزویش نخواهد رسید و با این احتمال که او هرگز فرصتی برای رفتن به فضا نخواهد داشت کنار آمده بودیم، اما پافشاری جهانگیر در نهایت نتیجه داده است.»
یکی از مهمترین جنبه‌های این پرواز، فرصت الهام بخشیدن به دیگران بود. او به عنوان یک مهاجر از ایران، از این که اولین مرد ایرانی الاصلی بود که پس از انوشه انصاری و یاسمین مقبلی به فضا پرواز کرده، بسیار احساس افتخار می‌کرد. او بر اهمیت الهام‌بخشی به دیگران تاکید کرد و نشان داد که پیگیری رویاها و اهداف بزرگ ممکن است.