ثبت تصویری جدید از لبه کهکشان راه شیری توسط تلسکوپ جیمز وب
تلسکوپ جیمز وب از زمان پرتاب به فضا در سال ۲۰۲۱ به بررسی کهکشانهای اولیهای پرداخته که میلیاردها سال نوری با ما فاصله دارند. در واقع این کهکشانها زمانی به وجود آمده بودند که جهان در آغاز عمر ۱۳.۸ میلیارد ساله خود به سر میبرد. این تلسکوپ به خاطر تواناییاش در دیدن نور مادون قرمز و دریافت تصاویر بینظیر از عمیقترین نقاط فضا شناخته شده است؛ حالا با جزئیات ثبت شده در تصویر لبه کهکشان راه شیری، بار دیگر قدرت خود را آشکار کرده است.
جزئیات تصویر ثبت شده از لبه کهکشان راه شیری
این بار تلسکوپ جیمز وب به جای کهکشانهای دوردست، لبه کهکشان راه شیری را هدف قرار گرفته است و گروهی از ستارهشناسان در حال بررسی فعالیتهای موجود در این منطقه هستند که حدود ۵۸ هزار سال نوری از مرکز کهکشان فاصله دارد. منظومه شمسی بین منطقه اشاره شده و مرکز راه شیری قرار دارد و این تلسکوپ تصویر واضحی از این منطقه با فاصله ۲۶ هزار سال نوری ثبت کرده است.
نتیجه تصویری زیبا از خوشههای ستارهای در مراحل آغازین تولد و بحبوحه فوران یا یک دوره شدید تولد سریع ستاره است که ظاهرا در لبه کهکشان راه شیری سحابیها به شدت فعال بودهاند. ناتسوکو ایزومی (Natsuko Izumi)، استاد اخترشناسی دانشگاه گیفو (Gifu University) ژاپن و عضو رصدخانه ملی این کشور (National Astronomical Observatory of Japan) نیز روی اهمیت تصویر جدید جیمز وب تاکید کرد.
در گذشته دانشمندان اطلاع داشتند که در مناطق مرزی کهکشان راه شیری ستارگان جدید شکل میگیرند، اما امکان بررسی دقیق و دریافت دادههای بیشتر از این منطقه وجود نداشت؛ اکنون تلسکوپ جیمز وب توانسته با قدرت فوقالعاده خود دادههای بسیار ارزشمندی را در اختیار دانشمندان قرار دهد.
آنچه جیمز وب ارائه میدهد حتی از مجموع دادههای سایر تلسکوپها در سالهای مختلف نیز جذابتر است؛ زیرا به دانشمندان دید کاملا جدیدی به منطقه داده است. اخترشناسان برای تصویربرداری از مرز کهکشان راه شیری از دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) و ابزار فروسرخ میانی (MIRI) استفاده کردهاند.
در نتیجه اکنون میتوان مجموعهای بسیار گسترده از گازها را با نام ابرهای مولکولی مشاهده کرد که دو ابر مولکولی موجود در تصویر دایجل کلود ۱ و ۲ (Digel Cloud 1 & 2) نام دارند. جیمز وب با درجه بالایی از حساسیت و وضوح بالا، این نواحی که میزبان خوشههای ستارهای در حال انفجار ستارهزایی هستند را ثبت کرد.
جزئیات این دادهها میتوانند اطلاعات ارزشمندی را در رابطه با نحوه شکلگیری ستارگان ارائه دهند. پیشتر به علت ابعاد و تراکم بسیار شدید امکان تصویربرداری با جزئیات بالا از آنها نبود، اما اکنون با قدرت فوقالعاده تلسکوپ جیمز وب این مهم محقق شده است.
در تصویر منتشر شده میتوان تعداد زیادی پیشستاره جوان را مشاهده کرد. این اجرام فضایی هنوز نتوانستهاند گاز و غبار کافی را برای شروع فرآیند همجوشی هستهای آغاز کنند. به همین خاطر هسته ستاره هنوز آمادگی تبدیل هیدروژن به هلیوم را ندارد. پیشستارهها گهگاه بیدلیل حجم زیادی از گاز فوقالعاده داغ (پلاسما) را به بیرون پرتاب میکنند. قدرت تلسکوپ جیمز وب باعث شده که این جزئیات نیز در تصویر نهایی دیده شود.
البته اهمیت تصویر منتشر شده فقط به ستارههای جدید محدود نمیشود. ابرهای دایجل از نظر ترکیبات ساختاری با دیگر مناطق کهکشان راه شیری فرق دارند. به این صورت که در این منطقه نمیتوان عناصر سنگینتر از هیدروژن و هلیوم را مشاهده کرد و همین نیز باعث شده به دانشمندن فرصت مناسبی برای بررسی ساختار کهکشانهای کوتوله و روزهای اولیه شکلگیری کهکشان راه شیری بدهند.
اخترشناسان میخواهند از قدرت تلسکوپ جیمز وب برای حل معماهای مختلف کیهانی استفاده کنند؛ به عنوان مثال اخترشناسان متوجه نمیشوند که چرا تعداد زیادی ستاره با جرمهای مختلف در این منطقه شکل گرفته است. یک سوال مهم که ذهن دانشمندان را درگیر کرده است، آيا تلسکوپ جیمز وب میتواند با کشفی شگفتانگیز ناگهان دید انسان به جهان هستی را تغییر دهد و قوانین فیزیک را دگرگون کند؟