بازگشت کپسول استارلاینر بدون فضانوردانش به زمین

یک پرواز آزمایشی مهم و آینده‌ای نامشخص

ریشه‌های ماموریت استارلاینر (Starliner) معروف به آزمایش پرواز خدمه (CFT) متعلق به یک دهه قبل می‌باشد. در سال ۲۰۱۴، ناسا قراردادهای چند میلیارد دلاری با شرکت‌های اسپیس‌ایکس و بوئینگ (Boeing) را برای کار بر روی کپسول‌های کرو دراگون (Crew Dragon) و استارلاینر که فضانوردان را به ایستگاه فضایی می‌برند و بازمی‌گردانند، منعقد کرد.

ناسا می‌خواست یک یا هر دوی این وسایل نقلیه تا سال ۲۰۱۷ پرواز فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی را آغاز کنند و قابلیت پرواز فضایی مداری انسان را مجددا ایجاد کنند، چیزی که آمریکا از زمان بازنشستگی شاتل فضایی (Space Shuttle) در سال ۲۰۱۱ از آن محروم بود.

هیچ یک از این کپسول‌ها به آن هدف بلندپروازانه دست نیافتند. اولین ماموریت فضانوردی اسپیس‌ایکس که یک پرواز آزمایشی به ایستگاه فضایی بین‌المللی به نام دمو-۲ (Demo-2) بود، در مه۲۰۲۰ صورت گرفت و اولین پرتاب سرنشین‌دار استارلاینر که در روز ۵ژوئن۲۰۲۴ بر فراز ماهواره‌بر اتلس ۵ (Atlas V) پرتاب شد، باچ ویلمور (Butch Wilmore) و سونی ویلیامز (Suni Williams) را برای اقامتی هشت روزه به ایستگاه فضایی فرستاد.

پرتاب استارلاینر قرار بود سال گذشته انجام شود، اما برای رسیدگی به مشکلات چتر نجات و حذف مقادیر زیادی نوار عایق از سامانه سیم‌کشی کپسول به تاخیر افتاد؛ این ماموریت به تازگی نیز با مشکلاتی روبرو شده است؛ برای مثال، پس از این که اعضای گروه متوجه نشت کوچک هلیوم در ماژول سرویس‌دهی استارلاینر شدند، یک تلاش برنامه‌ریزی شده برای پرتاب آن در روز ۲۵‌مه۲۰۲۴ لغو شد.

هنگامی که استارلاینر ایستگاه فضایی بین‌المللی را در مدار دنبال می‌کرد، نشت هلیوم بیشتری پس از پرتاب آن ظاهر شد و مهم‌تر از آن، کپسول مشکلاتی در پیشرانه را تجربه کرد. پنج مورد از ۲۸ رانشگر سامانه کنترل واکنش (RCS) آن، مدت کوتاهی پس از بلند شدن از کار افتادند.

مشکلات پیشرانه اولین تلاش استارلاینر برای اتصال به ایستگاه فضایی بین‌المللی را در روز ۶‌ژوئن۲۰۲۴ با مشکل مواجه کرد. این کپسول در دومین تلاش خود در آن روز موفق شد و اعضای تیم در نهایت چهار رانشگر معیوب را دوباره فعال کردند.

ناسا، اقامت مداری این کپسول را به طور مکرر تمدید کرد و به اعضای گروه ماموریت زمان بیشتری برای تجزیه و تحلیل و عیب‌یابی مشکلات رانشگر داد؛ چنین کارهایی شامل مطالعات مدل‌سازی و آزمایش در فضا و روی زمین می‌شود.

در نهایت، ناسا به این نتیجه رسید که بازگرداندن ویلیامز و ویلمور به خانه توسط استارلاینر خطر ایمنی غیرقابل قبولی دارد. ویلیامز و ویلمور تا فوریه۲۰۲۵ در ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهند ماند تا زمانی که با یک کرو دراگون اسپیس‌ایکس به خانه برسند.

در همین حال، استارلاینر برای بازگشت بدون سرنشین به زمین آماده شد و محموله‌هایی را به زمین آورد. از جمله وسایلی که به خانه حمل کرد، لباس فضایی بود که ویلیامز و ویلمور در کپسول پوشیده بودند و اکنون نیازی به آن ندارند. استارلاینر روز جمعه ۶سپتامبر۲۰۲۴ از ایستگاه فضایی بین‌المللی خارج شد.

بوئینگ و ناسا امیدوار بودند که این پرتاب راه را برای صدور گواهینامه استارلاینر هموار کند و به این کپسول اجازه دهد تا ماموریت‌های شش ماهه فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی را آغاز کند.

اولین پرواز عملیاتی از این دست، استارلاینر-۱، برای فوریه۲۰۲۵ در نظر گرفته شده بود. این پرتاب پیش از این تا اوت۲۰۲۴ به تعویق افتاده بود و در حال حاضر مشخص نیست که آیا استارلاینر تا آن زمان گواهینامه دریافت خواهد کرد یا خیر.

در همین حال، کرو دراگون مدت کوتاهی پس از پایان موفقیت‌آمیز دمو-۲ در سال ۲۰۲۰ گواهینامه دریافت کرد. وسیله نقلیه اسپیس‌ایکس اکنون برای نهمین پرواز فضانورد عملیاتی خود به ایستگاه فضایی بین المللی برای ناسا آماده می‌شود.

ماهواره‌بر اتلس ۵

اتلس ۵ توسط لاکهیدمارتین-بوئینگ ساخته و پرتاب می‌شود. این ماهواره‌بر از یک موتور RD-180 ساخت روسیه که سوخت آن نفت سفید و اکسیژن مایع می‌باشد برای تامین نیروی مرحله اول، و یک موتور آمریکایی RL-10 با سوخت هیدروژن مایع و اکسیژن مایع برای مرحله بالایی استفاده می‌کند. در برخی از نسخه‌ها همچنین از پیشرانه سوخت جامد در اطراف بدنه استفاده می‌شود. اتلس ۵ تا کنون بیش از ۱۰۰ پرتاب موفق و یک پرتاب با شکست جزئی داشته است.