منشا شهابسنگ عامل انقراض دایناسورها شناسایی شد
محققان در تحقیقات اخیر خود، منشا مشهورترین سنگ فضایی تاریخ را که ۶۶ میلیون سال پیش بعد از برخورد به زمین، سبب انقراض دایناسورها شده را کشف کردند؛ این نوع شهابسنگ ظاهرا در نواحی بسیار دور از خورشید و فراتر از مدار سیاره مشتری شکل گرفته است و از نوع کندریتهای کربنی بوده است که در مقایسه با سایر شهابسنگها، نادرتر و قدمت بیشتری دارد.
شواهد موجود در اثبات این کشف
شواهد پیشین نیز حاکی از این احتمال بود؛ برای مثال، در سال ۲۰۱۶ حین حفاری دهانه برخوردی این شهابسنگ (Meteorite) در شبه جزیره یوکاتان مکزیک، قطعه کوچکی از یک کندریت کربنی کشف شد؛ همچنین محققان با اندازهگیری دقیق مقادیر فلز روتنیوم (Ruthenium) در لایههای زمینشناسی مختلف که مربوط به دوره برخورد شهابسنگ بودند، به این نتیجه رسیدهاند که ترکیب ایزوتوپی این فلز در نمونههای جمعآوری شده با ترکیب ایزوتوپی موجود در کندریتهای کربنی مطابقت کامل دارد.
میناکشی وادوا (Meenakshi Wadhwa)، دانشمند سیارهای از دانشگاه ایالتی آریزونا (Arizona State University) آمریکا، با اشاره به این یافتهها بر اهمیت این کشف در تایید مطالعات پیشین بیان میکند: «شواهد موجود به طور قاطع نشان میدهد، شهابسنگی که به زمین برخورد کرده است از نوع کندریتهای کربنی بوده است؛ از آنجا که کندریتهای کربنی تنها بخش کوچکی از اجرام آسمانی برخوردکننده به زمین را تشکیل میدهند، این کشف نشان میدهد که زمین در ۶۶ میلیون سال پیش با رویدادی بسیار نادر مواجه شده است؛ همچنین، این یافته میتواند به توضیح دلایل مخرب بودن این برخورد کمک کند.»
نظریه برخورد یک شهابسنگ بزرگ به زمین برای نخستین بار توسط دانشمندان لوئیس (Luis) و والتر آلوارز (Walter Alvarez) مطرح شد؛ آنها با بررسی لایههای رسوبی در سراسر جهان که مربوط به دوره انقراض دایناسورها بود، به وجود مقادیر بالای فلز ایریدیم (Iridium) در این لایهها پی بردند؛ ایریدیوم فلزی است که به ندرت در سنگهای زمین یافت میشود، اما در سنگهای آسمانی فراوان وجود دارد.
مطالعات بعدی نشان داد که علاوه بر ایریدیم، فلز کروم (Chromium) نیز در لایههای مربوط به برخورد شهابسنگ به مقدار فراوانی وجود دارد. با این حال، به دلیل وجود کروم در پوسته زمین، احتمال آلودگی نمونهها وجود داشت. از این رو، محققان به بررسی فلز روتنیوم پرداختند که به مراتب فراوانی کمتری در سنگهای زمینی دارد و یک نشانه مطمئنتری برای تشخیص منشا آسمانی نمونهها محسوب میشود.
نتایج این پژوهش نشان میدهد کندریتهای کربنی که بقایای اولیه منظومه شمسی هستند، حاوی مقادیر زیادی آب، کربن و سایر مواد فرار بوده و این مواد در اثر حرارت شدید نزدیک به خورشید تبخیر شده و بنابراین، وجود آنها در کندریتهای کربنی نشان میدهد که این شهابسنگها در مناطق بسیار دور از خورشید شکل گرفتهاند. برخورد این نوع شهابسنگها به زمین در دوران اولیه شکلگیری سیاره زمین، نقش مهمی در تامین آب و مواد آلی مورد نیاز برای پیدایش حیات داشته است.
با این حال، برخورد شهابسنگ چیکشولوب (Chicxulub crater) در مقایسه با برخوردهای اولیه زمین، رویدادی بسیار جدید محسوب میشود. دانشمندان با استفاده از شبیهسازیهای رایانهای به این نتیجه رسیدهاند که کندریتهای کربنی که در کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری قرار دارند، تحت تاثیر نیروی گرانشی سیارهها بزرگ گاهی اوقات از مدار خود خارج شده و به سمت زمین حرکت میکنند.