روسیه قصد دارد تا سال ۲۰۳۶ تعداد ۲۶۰۰ ماهواره را در مدار زمین قرار دهد که با توجه به جنگ سرد و فشار اقتصادی شدید موجود، شاهد یک تناقض بزرگ هستیم؛ در واقع جنگ اوکراین باعث شد روسیه توجه خاصی به ماهواره‌های دوگانه بکند که هم برای اهداف نظامی و هم برای اهداف علمی و تجاری کاربرد دارند؛ احتمالا برخلاف ادعاهای مطرح شده، برنامههای روسیه برای فضا ماهیت کاملا نظامی دارد که مصاحبه یکی از کارمندان سابق سازمان فضایی روسیه نیز این مسئله را تایید می‌کند؛ بر این اساس احتمالا در آینده نزدیک رقابت سنگینی بین آمریکا، روسیه و چین آغاز خواهد شد.
جنبه‌های پنهان و عجیب برنامههای روسیه برای فضا
به گفته ایلان ماسک (Elon Musk)، شرکت آمریکایی اسپیس‌ایکس قرار است برای نهایی کردن پروژه استارلینک (Starlink) تعداد ۴۲ هزار ماهواره را به مدار پایینی زمین (LEO) بفرستد؛ این تعداد ماهواره می‌توانند دسترسی به اینترنت را برای تمام نقاط زمین فراهم کنند که هم برای شهروندان کشورهای مختلف و هم نیروهای نظامی آمریکا مزایای زیادی دارد.
اسپیس‌ایکس تاکنون موفق شده حدود ۶ هزار ماهواره را در مدار زمین قرار دهد؛ همین نیز سبب شده که حساسیت دو ابرقدرت دیگر جهان برانگیخته شود. روسیه و شرکت‌های چینی نیز به شدت در تلاش هستند ماهواره‌های خود را یکی پس از دیگری در مدار زمین قرار دهند؛ به همین خاطر چین بودجه هنگفتی برای توسعه حامل فضایی چند بار مصرف ماهواره ژوکو-۳ (Zhuque-3) اختصاص داده است.
شرکت‌های چینی می‌خواهند با ارسال چند ده هزار ماهواره با آمریکا رقابت کنند و دولت چین نیز حمایت کامل خود را از پروژه‌های فضایی اعلام کرده است؛ آن‌ها حتی قصد دارند یک مرکز فضایی خاص را در بندر ون‌چانگ بسازند.
هر چند برنامههای چین و آمریکا برای فضا به هیچ‌وجه قابل قیاس با برنامههای روسیه نیستند؛ با این حال روسیه قصد دارد مجموعه ماهواره‌های ارتباطی اسفرا (Sfera) را در مدار زمین قرار دهد که می‌توان آن را مشابه استارلینک آمریکا و وان‌وب (OneWeb) بریتانیا دانست؛ روسیه پیشتر نیز قصد داشتند ۶۰۰ ماهواره را به عنوان بخشی از این پروژه به مدار زمین ارسال کند، اما قطع شدن بودجه مانع از اینکار شد.
بنا به تصمیم سازمان فضایی روسیه (Roscosmos)، در گام اول ۳۶۰ ماهواره و پس از آن حداقل ۱۲۰۰ عدد را روانه فضا خواهند کرد؛ همچنین دولت روسیه با اختصاص بودجه ۲ میلیارد دلاری برای ساخت و ارسال ۱۶۲ ماهواره موافقت کرده که تاکنون تنها نیمی از آن محقق شده است.
تحقق خواسته روسیه مبنی بر گسترش بخش ارتباطات خود تا سال ۲۰۳۵ نیازمند این است که حداقل ۶ ماهواره در مدار زمین‌ایستا داشته باشد؛ اینگونه ماهواره‌ها در ارتفاع بیش از ۳۵ هزار کیلومتری از سطح دریا و دقیقا بر فراز مدار استوا قرار می‌گیرند. آن‌ها می‌بایست با سرعت حرکت زمین به دور خود حرکت کنند؛ به همین خاطر از دید ساکنان کره زمین، همیشه ثابت هستند.
دولت روسیه بودجه کافی برای ساخت ۴ ماهواره مدار زمین‌ایستا را در نظر گرفته است، اما آیا برنامههای روسیه برای فضا به واقعیت تبدیل خواهد شد؟ اینجاست که واقعیت تلخ آشکار می‌شود.
تضاد بین بلندپروازی‌های پوتین و وضعیت اقتصادی روسیه
رئیس سازمان فضایی روسیه از تلاش برای تولید حداقل ۲۵۰ ماهواره برای اهداف مختلف در سال صحبت می‌کند، اما در حال حاضر روسیه فقط ۱۵ ماهواره در سال می‌سازد؛ البته آن‌ها ظرفیت ساخت ۴۰ ماهواره در سال را دارند، اما محدودیت‌های اقتصادی اجازه نمی‌دهد.
کارشناسان اروپایی، برنامههای روسیه برای فضا را غیر واقعی قلمداد می‌کنند؛ به باور آن‌ها ماهواره‌های مورد نظر روسیه باید برای اهداف گوناگون از جمله هواشناسی، ارتباطات رادیویی، مشاهدات اپتیکال (نوری)، رادار و سرویس‌های تلویزیونی کارایی داشته باشند؛ با این حال تمامی ماهواره‌هایی که روسیه از سال ۲۰۲۲ به فضا پرتاب کرده از واردات قطعات الکترونیکی غربی در اواسط دهه ۲۰۱۰ میلادی بهره می‌برند.
پس از تجاوز روسیه به اوکراین و وضع تحریم‌ها، صنعت فضایی روسیه ضربه خورد؛ در واقع اکنون برنامههای روسیه برای فضا در حالی که هم اکنون با تولید ماهواره مشکل دارند و از طرفی می‌خواهند در مدت کوتاهی تولید سالیانه ماهواره‌های با کیفیت خود را به ۲۵۰ عدد در سال برسانند، به نظر غیرممکن می‌رسد.
در این میان برخی دور زدن تحریم‌ها را راه‌حل آن می‌دانند که طبیعتا پیدا کردن قطعات مورد نیاز برای ساخت چند ماهواره در بازار سیاره امکان‌پذیر است، اما برای تولید ۲۶۰۰ ماهواره تا سال ۲۰۳۵ کافی نخواهد بود؛ هر چند که رئیس سازمان فضایی روسیه به این مسائل باور ندارد و تاکید می‌کند که صنعت فضایی این کشور با وجود تحریم‌ها کاملا شرایط پایداری دارد و فقط اولویت‌ها کمی تغییر کرده‌اند.
به گفته یکی از مقامات، بخش قابل توجهی از این ماهواره‌ها و به احتمال زیاد همه آن‌ها در خدمت منافع وزارت دفاع روسیه (Ministry of Defence of the Russian Federation) خواهند بود؛ این ماهواره‌ها قرار است برای جمع‌آوری اطلاعات نظامی و امنیتی، نظارت بر تحرکات دشمن، مکان‌یابی و بهبود ارتباطات استفاده شوند.