کشف یخآب بزرگ در بالای سه آتشفشان از فلات بسیار بزرگ آتشفشانی «تارسیس» مریخ واقع در خط استوای سیاره، اطلاعات پیشین پژوهشگران را درباره سیاره سرخ به چالش کشیده و اطلاعات جدیدی را به آنها ارائه داده است.
فلات آتشفشانی تارسیس (Tharsis)، رشتهای از ۱۲ قله بزرگ است که بلندترین آتشفشانهای منظومه شمسی هستند؛ لایههای نازک و گسترده از یخآب در آتشفشانهای المپوس (Olympus)، کوههای آسکرائوس آرسیا (Arsia Ascraeus Mons) و آتشفشان سرائونیوس تولوس (Ceraunius Tholus) کشف شده است.
ویژگیهای یخآبهای کشف شده در مریخ
پژوهشگران دانشگاه براون (Brown University) در آمریکا، میگویند: «براساس محاسبه ما، این یخآب حداقل ۱۵۰ هزار تن آب (معادل تقریبا ۶۰ استخر در ابعاد استخرهای مسابقات المپیک) را تشکیل میدهد که در طول فصول سرد روزانه بین سطح و جو سیاره جابهجا میشود.»
ماموریتهای اگزومارس (ExoMars) و مارس اکسپرس (Mars Express) آژانس فضایی اروپا (ESA) که به دور سیاره سرخ میچرخند، بیش از ۳۰ هزار تصویر را از یخآب ثبت کردند که بعدا توسط پژوهشگران بینالمللی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
پژوهشگران دریافتند، لایه نازک یخ تقریبا یک صدم میلیمتر (به اندازه عرض یک تار موی انسان) ضخامت دارد که هنگام طلوع خورشید شکل میگیرد و سپس در ساعات روشنایی روز تبخیر میشود.
آدوماس والانتیناس (Adomas Valantinas) از دانشگاه براون، میگوید: «ما تصور میکردیم که یخآب در اطراف استوای مریخ تشکیل شود؛ زیرا ترکیب نور خورشید و جو نازک سبب افزایش دما در طول روز هم روی سطح مریخ و هم روی قله کوه (برخلاف شرایط روی زمین با قلههای یخزده) است.»
وی در ادامه اضافه میکند: «آنچه ما میبینیم ممکن است بقایای یک چرخه آب و هوایی باستانی در مریخ جدید باشد که در گذشته بارندگی داشته و شاید حتی برف روی آتشفشانهای آن میباریده است.»
براساس پژوهش جدید، یخآب در دهانه آتشفشانها قرار دارد که فرورفتگیهای بزرگی در بالای قله هستند و پس از فورانهای گذشته شکل گرفتهاند. براساس فرضیه پژوهشگران، هوای در حال گردش در بالای کاسههای آتشفشانی، یک ریز اقلیم منحصر به فرد را ایجاد میکند که به تکههای نازک یخ امکان تشکیل شدن میدهد.