جنجال ناسا با تصاویر فضایی چندبعدی در اینستاگرام
ناسا با پروژه جدید خود به کاربران اینستاگرام اجازه میدهد تا شگفتیهای کیهان را به روشی منحصربهفرد تجربه کنند. ناسا با طراحی فیلتر واقعیت افزوده به نام «تجربه اینستاگرام»، امکان مشاهده بقایای ستارگان تشکیل شده در انفجارهای عظیم ابرنواخترها و ابرهای متراکم گاز و غبار کیهانی که با رصدخانه پرتوایکس چاندرا و سایر تلسکوپهای فضایی ثبت شدهاند را میدهد.
فیلتر واقعیت افزوده (AR) به اینستاگرام اضافه شده است تا ۲۵ سالگی تلسکوپ فضایی چاندرا (Chandra X-ray) متعلق به ناسا را که در ۲۳جولای۱۹۹۹ پرتاب شد، جشن بگیرد.
برای استفاده از تجربه چاندرا، حساب ناسا چاندرا ایکس ری (NASACHandraXray) را در اینستاگرام جستجو کنید. سپس در گزینه افکتها شکلی که شبیه سه ستاره چهارپر است را انتخاب کنید. اکنون میتوانید افکت را در دوربین خود ذخیره کنید و آن را در استوری (story) اینستاگرام خود اعمال کنید.
چه اجرامی را میتوانید ببینید؟
تجربه اینستاگرام با استفاده از مدلهای سهبعدی ایجادشده از دادههای چاندرا و مشاهدات سایر تلسکوپها ایجاد شده است. این مدلسازی ریاضی سهبعدی اجرام، تنها در سالهای اخیر به لطف ابزار جدید امکانپذیر شده است.
با پیشرفت این فناوری، فرصتهای ارائه شده به عموم از طریق واقعیت مجازی، توسعهیافته است. این برنامه تجربیاتی فراتر از منظومه شمسی ارائه میکند؛ بنابراین اگر میخواهید کاوش مجازی خود را آغاز کنید ما چند مورد را برای شروع به شما پیشنهاد میکنیم:
-
تپ اختر بادبان
تپ اختر بادبان (The Vela pulsar) با یک جفت کمان بنفش خیرهکننده و نوار ضعیفی که از مرکز آنها عبور میکند، هزار سال نوری از ما فاصله دارد.
این ستاره نوترونی که از فروپاشی ستارهای عظیم تشکیلشده است تنها حدود ۲۰ کیلومتر عرض دارد، اما ماده موجود در آن بهقدری متراکم است که جرم آن تقریبا دو برابر خورشید است.
-
ابرنواختر تیکو
بقایای ابرنواختر تیکو ( Tycho) که با نامهای (SN 1572) یا بی کسیوپیا (B Cassiopeiae) نیز شناخته میشود با فاصله ۸ تا ۱۰ هزار سال نوری از زمین، برای اولین بار در سال ۱۵۷۲ مشاهده و به افتخار یکی از کاشفان آن، تیکو براهه (Tycho Brahe) ستارهشناس دانمارکی نامگذاری شد.
احتمالا این ابرنواختر از نوع Ia بوده با کمی تفاوت از انفجارهایی که به تولد ستاره نوترونی میانجامد. ابرنواخترهای نوع Ia زمانی شکل میگیرند که بقایای کوتولههای سفید، مواد را از ستارگان همسایه جذب خود میکنند تا جایی که انباشت این مواد، جرم کوتوله را از حد چاندراسخار (Chandrasekhar) فراتر ببرد؛ بدین ترتیب انفجاری گرما هستهای در تمام کوتوله اتفاق میافتد که درخشانترین انفجار شناختهشده در تمام عالم است.
حد چاندراسخار، نام حدی در نجوم است که وضعیت ستاره بعد از انفجار را مشخص میکند به طوری که اگر جرم هسته ستاره بعد از انفجار از حد چاندراسخار کمتر بود هسته ستاره به کوتوله سفید تغییر میکند (خورشید در این دسته جای میگیرد) و اگر بیشتر بود هسته ستاره، ستاره نوترونی یا سیاهچاله میگردد.
-
سحابی هلیکس
سحابی هلیکس (Helix Nebula) ابر منبسطشوندهای از مواد ستارهای است که در فاصله ۶۵۰ سال نوری از ما در صورت فلکی دلو یا آبریز (Aquarius) قرار دارد.
سحابی مارپیچ نمونهای از سحابی سیارهنما است که برخلاف نامش، ربطی به سیارها ندارد. سحابی سیارهنما پوستهای در حال انبساط از گاز و غبار است و در اواخر عمر غولهای سرخ با رها شدن لایههای بیرونی ستاره در حال مرگ پدید میآید.
-
سحابی چشمگربه
سحابی چشمگربه (Cat’s Eye Nebula) نیز یک سحابی سیارهنما است و با فاصله بیش از ۳ هزار سال نوری از زمین در صورت فلکی اژدها یا تنین (Draco) قرار دارد.
مارپیچهای پیچخورده غبار و گاز را در کنار پوستههای منبسطشونده آن بهوضوح میتوان دید.
تجربه تماشای کیهان
این برنامه حاوی دادههای کیهانی است که از طریق فرآیندی به نام فراصوت (sonification) به صدا تبدیلشده است. این ویژگی بهعنوان بخشی از برنامه چاندرا که در چهار سال گذشته اجراشده است امکانپذیر شد. اولین باری نیست که ناسا با اینستاگرام برای ایجاد تجربهای فضایی همکاری میکند.
کاربران پلتفرم رسانههای اجتماعی قبلا میتوانستند عملکردهای درونی کنترل ماموریت ناسا را بررسی کنند، با ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) به مدار پایین زمین سفر کنند و با مریخنورد استقامت در مریخ حرکت کنند. تجربه دیدن کیهان درست همانطور که چاندرا به ثبت رسانده، تجربه عالی برای کاربران و بهویژه کسانی است که دوست دارند اطلاعات خود را از طریق رسانههای اجتماعی به دست آورند.