آیا اینترنت ماهواره‌ای پایان فیلترینگ را رقم می‌زند؟

محققان معتقدند طی ۲ سال گذشته آمار استفاده از گوشی‌های هوشمند که قابلیت اتصال ماهواره‌ای دارند، رشد قابل توجهی داشته و تا پایان سال ۲۰۲۳ به آمار ۹۲ میلیون دستگاه می‌رسد. این در حالی است که این آمار تا سال ۲۰۲۱ کمتر از ۲ میلیون بوده است. همچنین کارشناسان معتقدند یکی از عواملی که در آینده باعث رفع فیلترینگ می‌شود استفاده از گوشی‌های با قابلیت اتصال ماهواره‌ای است.

طبق پیش‌بینی موسسه سی‌سی‌اس اینسایت (CCS Insight) انگلستان، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۷ سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت گوشی‌های هوشمند ماهواره‌ای به ۱۸ میلیارد دلار برسد. این موسسه معتقد است حدود ۵ میلیارد نفر به گوشی‌های هوشمند ماهواره‌ای دست پیدا می‌کنند که از این تعداد، ۴۹۳ میلیون نفر در سراسر جهان بدون هر نوع پوشش شبکه تلفن همراه هستند. اگر علاقمندید درباره اینترنت ماهواره‌ای بدانید کلیک کنید.

دلیل این رشد قابل توجه در دو سال گذشته همکاری شرکت‌های آمریکایی اپل و گلوبالستار (Globalstar) بوده است. اپل در نسخه آیفون ۱۴ از ویژگی SOS که همان پیام‌رسانی ماهواره‌ای برای شرایط اضطراری است، استفاده کرد. در حال حاضر آیفون ۱۴ اولین گوشی هوشمند با قابلیت پیام‌رسانی ماهواره‌ای است.

شرکت چینی هواوی (Huawei) نیز با ارائه گوشی هواوی میت ۵۰ (Huawei Mate 50) به جمع دارندگان این قابلیت راه پیدا کرد. البته اتصال ماهواره‌ای گوشی هواوی میت ۵۰ فقط به شبکه بیدو (Beidou) چین متصل است و فقط کاربران چینی می‌توانند از آن استفاده کنند. بنابراین در نسخه بین‌المللی هواوی میت ۵۰ پرو (Huawei Mate 50 Pro) این ویژگی وجود ندارد. همچنین با این قابلیت فقط امکان ارسال پیام اضطراری وجود دارد و دریافت پیام یا اتصال به اینترنت امکان‌پذیر نخواهد بود.

پایان فیلترینگ برای گوشی‌های هوشمند؟

در چند سال اخیر شرکت اسپیس‌ایکس با معرفی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) سعی در گسترده کردن اینترنت ارزان و بدون محدویت بوده که تاکنون در پیشبرد اهدافش موفق نبوده است. یکی از دلایلی که باعث شد استارلینک نتواند زیاد موفق عمل کند این است که برای فعالیت در کشورهای مختلف نیاز به مجوز دارد.

یکی از بزرگ‌ترین موانع برای استفاده از گوشی‌هایی با قابلیت اتصال اینترنت ماهواره‌ای در ایران ممنوعیت واردات آن‌هاست. دلیل ممنوعیت واردات این گوشی‌ها به قابلیت اتصال ماهواره‌ای آن ارتباطی ندارد؛ بلکه مسئله اصلی قیمت این گوشی‌هاست.

طبق قانون جدیدی که دولت ایران در سال ۱۴۰۱ وضع کرده، واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار ممنوع اعلام شده است و در صورت ورود به کشور فعال‌سازی نمی‎‌شوند.

همین مسئله باعث می‌شود که استفاده از این گوشی‌ها در ایران کاربرد نداشته باشد. زیرا بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته قیمت گوشی‌های آیفون ۱۴ و هواوی میت ۵۰ به‌ عنوان تنها گوشی‌های موجود با قابلیت پیام‌رسانی ماهواره‌ای، قیمتی بین ۷۲۰ تا هزار دلار دارند. البته پیش از اینکه قانون ممنوعیت واردات گوشی‌های بالاتر از ۶۰۰ دلار وضع شود، گوشی آیفون ۱۴ در ایران مجوز رجیستری نگرفته بود.

به گفته بعضی کارشناسان، وضع قانون ممنوعیت واردات گوشی‌های بالاتر از ۶۰۰ دلار برای حمایت از ساخت گوشی‌های ایرانی است و شاید به مرور زمان جلوی واردات خیلی از گوشی‌ها گرفته شود.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، می‌گوید: «برای تولید گوشی بومی برنامه‌ای تدوین شده و قرار است در کنار شرکت‌هایی که پیش از این در حوزه تولید گوشی موبایل فعالیت می‌کردند، مانند جی‌ال‌ایکس، جی‌پلاس و صاایران، شرکت‌های جدیدی هم در این عرصه فعالیت کنند تا هدف تولید گوشی موبایل ایرانی محقق شود.»

براساس آنچه او اعلام کرده است، وزارتخانه‌های ارتباطات و صمت قصد دارند گوشی‌های بومی اقتصادی کمتر از ۱۰۰ دلار تولید و عرضه کنند. آذر۱۴۰۱ بود که وزارت ارتباطات با انتشار فراخوانی تولیدکنندگان داخلی سیستم عامل تلفن همراه هوشمند را به همکاری دعوت کرد.

همچنین به گفته وزیر ارتباطات در تیر۱۴۰۲ امسال بر اساس برنامه، یک میلیون گوشی اقتصادی زیر ۱۰۰ دلار تولید می‌شود. برای تحقق این وعده نیز در منطقه ویژه اقتصادی پیام، به چند شرکت زمین واگذار کرده‌اند و این شرکت‌ها درحال راه‌اندازی خط تولید تلفن همراه بومی هستند.

اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد ۸ شرکت در راستای تولید تلفن همراه بومی و تجهیزات مرتبط با آن، زمین و سوله دریافت کرده‌اند.