ماموریت لونا ۲۵ روسیه پرتاب شد
روسیه برای اولین بار در ۴۷ سال گذشته، یک فضاپیما را به سمت ماه پرتاب کرد. این ماموریت با نام لونا ۲۵ در صورت موفقیت، اولین فرود یک فضاپیما را در قطب جنوب ماه رقم خواهد زد و قصد دارد به جستوجوی آب یخزده در قمر زمین بپردازد. تلاش برای فرود ۳۰مرداد در یک دهانه به فاصله تقریبا ۵۰۰ کیلومتری قطب جنوب ماه انجام خواهد شد.
دادههای مداری از دهه ۱۹۹۰ نشان میدهد قطبهای ماه حاوی مقادیر چشمگیری آب یخزده هستند که در صورت دسترسی، میتوانند منبع ارزشمندی برای ماوریتهای انسانی آینده باشند.
نیکو دتمن (Nico Dettmann)، رهبر گروه اکتشافات قمری در آژانس فضایی اروپا (ESA)، میگوید: «شما میتوانید از آن آب یخزده، هیدروژن و اکسیژن به دست آورید و از این عناصر برای تولید آب آشامیدنی، هوای تنفسشدنی یا حتی تولید سوخت استفاده کنید.» بهرهبرداری از این آب میتواند ماه را به سکوی پرتابی برای مقاصد بعدی در منظومه شمسی تبدیل کند.
ابزار اصلی ماموریت لونا ۲۵ (Luna 25) یک بازوی رباتیک است که تلاش میکند تا عمق ۵۰ سانتیمتری کف دهانه بگوسلوسکی (Boguslawsky) را با هدف جستوجوی آب یخزده حفر کند. دانشمندان معتقدند با درک اینکه ماه چگونه آب را در طول زمان جمعآوری کرده است، میتوان تاریخچه آب در منظومه شمسی را بازسازی کرد.
لونا ۲۵ همچنین از سطح ماه عکس میگیرد و تعامل بین باد خورشیدی و ماه را مطالعه میکند. این کاوشگر همچنین یک بازتابنده لیزری را برای اندازهگیری دقیق فاصلهی زمین و ماه به کار میگیرد. در صورتی که فرود نرم با موفقیت انجام شود، انتظار میرود فضاپیما به مدت یک سال فعالیت کند.
در همین رابطه بخوانید: همه چیز درباره ماه
لونا ۲۵ که دو دهه در دست ساخت بوده، یک ماهنشین ثابت با وزن تقریبا ۱۷۵۰ کیلوگرم است و اولین تلاش روسیه برای فرود روی ماه از زمان ماموریت لونا ۲۴ در سال ۱۹۷۶ محسوب میشود.
لاجر لاونیوس (Roger Launius)، تاریخدان ارشد ناسا، میگوید: «لونا ۲۵ فرصتی برای ربودن گوی سبقت از دیگر رقیبان است تا توجهها به روسیه جلب شود.»
یوری بوریسف (Yuri Borisov)، رئیس روسکاسموس (Roscosmos)، آژانس فضایی روسیه، لونا ۲۵ را ماموریتی پرخطر با احتمال موفقیت ۷۰ درصد توصیف کرد. بیل نلسون (Bill Nelson)، مدیر ناسا، این سازمان فضایی هر نوع مسابقه فضایی برای بازگرداندن انسان به ماه را بین آمریکا و چین میبیند.
اسکات پیس (Scott Pace)، دبیر اجرایی سابق شورای ملی فضایی آمریکا (US National Space Council)، معتقد است لونا ۲۵ در مقایسه با دیگر فضاپیماهای قمری نسبتا ساده بوده و فقط ۳۰ کیلوگرم ابزار علمی با خود حمل میکند.
او میگوید: «روسیه از نظر سیاسی احتمالا احساس میکند که باید به دوران اوج خود بازگردد. روسها میخواهند نشان دهند که هنوز یک قدرت فضایی هستند و در این عرصه جاهطلبی دارند.» این کشور در حال حاضر با همکاری چین روی ساخت یک ایستگاه تحقیقاتی در ماه کار میکند و چین نیز امیدوار است که تا سال ۲۰۳۰ فضانوردانش را به ماه بفرستد.
مارگارت لندیس (Margaret Landis)، دانشمند سیارهشناس در دانشگاه کلرادو بولدر (University of Colorado, Boulder) آمریکا، باور دارد از آن جا که بگوسلوسکی دمای بسیار بالایی دارد، مواجهه فضاپیمای روسیه با یخ در آن بسیار بعید است. ناحیه امیدبخشتر میتواند دهانهای کوچکتر و عمیقتر در سایه بگوسلوسکی باشد، اما معلوم نیست آیا روسیه میتواند در آن جا فرود بیاید یا خیر.
اگر لونا ۲۵ بدون مشکل روی سطح ماه فرود بیاید، روسیه در زمینی که بسیاری از رقیبان دیگر در آن شکست خوردهاند، به موفقیت دست خواهد یافت.
ماموریتهای قمری کشورها
از سال ۱۹۷۶ فقط چین توانسته است روی ماه فرود بیاید. این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۸ با یک ماهنشین و ماهنورد به ماه سفر کرد و در سال ۲۰۲۰ نیز یک ماموریت بازگشت نمونه انجام داد. در سال ۲۰۱۹، ماموریت چاندریان-۲ (Chandrayaan-2) هند و ماهنشین اسرائیلی برشیت (Beresheet) روی سطح قمری سقوط کردند و کاوشگر ژاپنی هاکوتو (Hakuto) نیز در اردیبهشت به همین سرنوشت دچار شد.
ماموریت قمری جدید روسیه یکی از چندین ماموریت برنامهریزیشده برای قطب جنوب ماه است. چاندریان-۳ از هند که اواخر ماه گذشته پرتاب شد، یکم شهریور در آن منطقه از ماه فرود خواهد آمد. همچنین چین قصد دارد در سال ۲۰۲۶ یک ماهنورد را به منطقه قطبی ماه بفرستد و برنامه آرتمیس (Artemis) ناسا نیز که تلاش میکند برای اولین بار از زمان ماموریت آپولو-۱۷ (Apollo-17) در سال ۱۹۷۲، انسانها را به ماه بازگرداند، بر قطب جنوب ماه متمرکز شده است.
علاوه بر این، چندین شرکت آمریکایی به عنوان بخشی از آرتمیس قرار است در سالهای آتی فرودهای قمری در قطب ماه انجام دهند.
لونا ۲۵ بامداد جمعه ۲۰مرداد به وقت ایران بر فراز حامل فضایی سایوز (Soyuz) از پایگاه فضایی وستوچنی (Vostochny Cosmodrome) روسیه پرتاب شد. انتخاب این محل برای پرتاب فضاپیمای قمری جدید نشان میدهد که روسیه درحال کاهش وابستگی خود به پایگاه پرتاب بایکونور (Baikonur Cosmodrome) قزاقستان است. تقریبا پنج روز طول میکشد تا فضاپیما به مدار صد کیلومتری دور ماه برسد.