سیب زمینی سرخ کردن در فضا!

دانشمندان از ابداع دستگاهی خبر داده‌اند که می‌تواند خوردن سیب زمینی سرخ‌کرده را در فضا ممکن کند. سرخ کردن سیب زمینی با کمک نیروی شناوری امکان‌پذیر است، اما در شرایط ریزگرانش که جاذبه‌ای حدود صفر دارد، سرخ شدن سیب زمینی‌ها ممکن نیست. این دستگاه از آن جهت برای کاوشگران فضایی مهم است که دیگر مجبور نخواهند بود فقط به مواد غذایی بسته‌بندی‌شده یا آب تصفیه‌شده اتکا کنند و می‌توانند در فضا از غذاهای دیگر نیز لذت ببرند.

جان لیومباس (John S. Lioumbas) از دانشگاه ارسطو تسالونیکی (Aristotle University of Thessaloniki) یونان، می‌گوید: «مطالعه فرآیند سرخ کردن در فضا جدا از تغذیه و راحتی می‌تواند منجر به پیشرفت‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله جوشاندن به روش قدیمی تا تولید هیدروژن از انرژی خورشیدی در شرایط ریزگرانش شود.»

در همین رابطه بخوانید: پختن و خوردن غذا در فضا چگونه انجام می‌شود؟+فیلم

نیروی شناوری توسط یک سیال به جسم غوطه‌ور در آن به سمت بالا وارد می‌شود و با نیروی وزن مقابله می‌کند. در یک ستون از سیال، با افزایش عمق، فشار زیاد می‌شود. در نتیجه فشار زیر ستون سیال، بیش از فشار در بالای ستون است.

به ‌طور مشابه، فشار زیر یک جسم شناور در سیال بیش از فشار روی جسم است و این اختلاف فشار باعث ایجاد نیرویی در جهت بالا به جسم می‌شود. اندازه این نیرو به اختلاف فشار بستگی دارد و طبق قانون ارشمیدس مساوی با وزن سیال اشغال‌شده توسط جسم است که به آن حجم جابه‌جاشده نیز می‌گویند.

در سرخ کردن سیب زمینی هم نیروی شناوری باعث می‌شود که حباب‌هایی روی سطح شکل بگیرند. حباب‌ها با حرکت به سمت بالا امکان سرخ کردن کامل را فراهم می‌کنند، اما در شرایط ریزگرانش که جاذبه در آن نزدیک به صفر است، این کار بسیار دشوار می‌شود. بدون کشش نیروی گرانش، حباب‌ها بالا نمی‌روند و از سرخ شدن سیب زمینی‌ها جلوگیری می‌کنند. با این حال به تازگی مشخص شده است که احتمالا بتوان سیب زمینی را در محیط ریزگرانش سرخ کرد.

در همین رابطه بخوانید: فضانوردان چگونه در فضا از تردمیل استفاده می‌کنند؟+فیلم

سرخ کردن در بی‌وزنی

آزمایش‌ها در حالت بی‌وزنی با استفاده از دستگاه چرخ‌وفلک‌وار (Carousel-Type Apparatus) جدید برای آزمایش سرخ کردن انجام شد. دانشمندان دو آزمایش تجربی را در یک پرواز سهموی که شبیه‌ساز شرایط ریزگرانش است، در تاسیسات متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) انجام دادند. این آژانس فضایی پژوهش‌هایی را در مورد سازوکارهای روش‌های سرخ‌ کردن در شرایط ریزگرانش تامین مالی کرده است.

یک دوربین با سرعت و وضوح بالا برای ضبط کل فرآیند سرخ کردن به ویژه پویایی حباب استفاده شد و کمیت‌های مختلف حباب از جمله سرعت رشد، اندازه، توزیع و سرعت فرار از سیب زمینی، جهت حرکت و همچنین دمای روغن را ثبت کرد.

درک پویایی حباب در شرایط ریزگرانش از آن جهت بسیار مهم است که بدون کشش نیروی شناوری به سمت بالا، امکان دارد حباب‌ها به سطح سیب زمینی بچسبند و از سیب زمینی در لایه‌ای از بخار محافظت کنند. پژوهشگران معتقدند این موضوع ممکن است باعث شود سیب زمینی نپخته و نامطلوب شود.

نتایج این آزمایش نشان داد که حباب‌های بخار کمی پس از ریختن سیب‌ زمینی در ظرف، در شرایط ریزگرانش مانند روی زمین از سطح روغن جدا می‌شوند. پژوهشگران قصد دارند در مرحله بعد، قابلیت‌های این دستگاه را بهبود ببخشند.