شرکت مگاموج ایرانیان یکی ازاولین شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه هوافضا در کشور ماست که پیشینه طولانی در طراحی و ساخت ایستگاه های زمینی دریافت اطلاعات ماهواره ها دارد. این شرکت تمامی تجهیزات با فناوری بالا را در ساخت و طراحی های پروزه های انجام شده را به صورت کاملا بومی و توسط دانشمندان ایرانی انجام داده است. اما در حال حاضر شرکت مگاموج با بحران‌هایی دست و پنجه نرم می‌کند که بخشی از آن به دلیل سیاست‌های جاری در بخش فضایی کشور است. مدیرعامل این شرکت طی گفتگو با پایگاه تحلیلی خبری اسپاش از دستاوردها و چالش‌ها می‌گوید.
با گسترش روزافزون فناوری، اقتصاد جهانی نیز رویکرد خود را از اقتصاد سنتی به سمت اقتصاد دانش بنیان با پایه علم و فناوری سوق داده است. سودآوری بالای شرکت های فعال در حوزه دانش بنیان در کشورهای پیشرو مانند آمریکا و ژاپن و … باعث شده است تا در کشور ما نیز موضوع شرکت های دانش بنیان و اقتصاد دانش بنیان بیش از پیش پررنگتر شود.
شرکت‌های دانش بنیان کشورمان که عموما کارکنانی نخبه و ایده‌هایی خلاقانه دارند علی رغم گفته‌های مسئولین دولتی مبنی بر حمایت از آنها با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند که مانع از رشد و شکوفایی آنها می‌شود.
به زعم مدیران این شرکت‌ها، نقدینگی مهم‌ترین مساله در بخش تولید به حساب می‌رود که با عدم تامین آن تمام فرایند تولید دچار آسیب می‌شود. این امر یکی از زوایای تاریک در اقتصاد فضایی کشور ما محسوب می‌شود.
آغاز یک ماجراجویی
سید علی اصغر بهشتی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان مگاموج ایرانیان درگفت‌وگو با پایگاه تحلیلی خبری اسپاش با اشاره به مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه فضایی گفت: «در در سال 1384 پیشنهادی برای طراحی ایستگاه زمینی دریافت اطلاعات ماهواره از سوی دولت به دانشگاه علم و صنعت داده شد. درابتدا علی رغم نداشتن تجربه و علم کافی گروهی 17 نفره از فارغ‌التحصیلان، دانشجویان دانشگاه علم و صنعت و دانشمندان برای طراحی ایستگاه زمینی دریافت اطلاعات ماهواره سنجش از دور تشکیل شد.»
بهشتی در ادامه به تشریح مراحل طراحی پرداخت و اظهار داشت:« در مرحله اول طراحی ایستگاه زمینی مکان دقیق آن مشخص نشده بود اما طبق مطالعات انجام شده قرار شد این ایستگاه در محدوده استان تهران نصب شود.» به گفته وی کار طراحی پروژه از سال 1384 تا 1386 به طول انجامید و ایستگاه زمینی با رعایت تمامی فناوری‌های روز دنیا و بدون کمک از کشورهای دیگر و کاملا بومی طراحی شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت اشاره به اینکه نمونه‌ای که ما به عنوان یک ایستگاه زمینی ساخته شده در ایران داشتیم تنها یکی از کشورهای همسایه در اطراف تهران آن را ساخته بود، تصریح کرد:« به همین دلیل کاری که ما آن را آغاز کرده بودیم، یک جهش بزرگ علمی در کشور محسوب می شد.»
وی با تأکید بر این موضوع که تمام تلاش آنها در طراحی این ایستگاه زمینی، بالا بردن دانش و تکنولوژی علم هوا فضا در ایران بود ادامه داد: «این طراحی به گونه‌ای انجام شده بود که تمامی زیر ساخت‌های زیر سیستمی ایستگاه را خودمان بسازیم.»
یک ایستگاه کاملا بومی
شریعتی با بیان اینکه روش‌های گوناگونی برای طراحی ایستگاه زمینی وجود دارد، افزود:« ما می‌توانستیم بسیاری از تجهیزات مانند آنتن و یا برخی از این سیستم‌ها را از کشورهای دیگر خریداری کنیم حتی این پیشنهاد از سوی بهره‌بردار به ما داده شد که تجهیزاتی با تکنولوژی بالا را بخریم اما تمامی اعضای گروه عزم خود را جزم کرده بودند که این دانش مهم را در کشور بومی کنند علاوه بر این ما اعتقاد داشتیم که اگر خودمان تمام تجهیزات را بسازیم سریعتر به نتیجه خواهیم رسید.»
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: «در سال 1386 بهره‌بردار تصمیم گرفت این ایستگاه جدید را در کنار ایستگاه قدیمی در چرمشهر ورامین نصب کند و در ادامه پروژه ما نیز به عنوان مشاور در تولید زیرساخت‌ها و محل قرارگیری دستگاه‌ها نظارت کنیم.»
وی با بیان اینکه این قرارداد در طی یک دوره یکساله سرانجام در سال 87 نهایی شد خاطرنشان کرد: «ما طبق این قرار داد متعهد شدیم که تجهیز این پروژه را به عهده بگیریم و در حقیقت حتی بهره‌برداری از این سامانه نیز بر عهده ما گذاشته شد. در سال 1389 ما در راستای تمرکز دانش فنی خود اقدام به تأسیس یک شرکت دانش‌بنیان با عنوان شرکت مگاموج کردیم در سال 1390 پروژه جدید احداث و طراحی ایستگاه زمینی در قشم به شرکت ما محول شد و در سال 1392 این پروژه به صورت کاملا بومی اتمام یافت و به بهره‌برداری رسید.»
پروژه‌های فضایی از اولویت افتاد
بهشتی با بیان اینکه پس از اتمام این پروژه‌ها دانش احداث و در طراحی ایستگاه زمینی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان کاملا بومی شده بود تصریح کرد:« در سال 1392 با تغییر دولت و رکودی که در اقتصاد ایران بوجود آمد پروژه‌های فضایی دیگر در اولویت دولت قرار نداشت به همین دلیل پروژه‌های جدیدی از آن سال تا کنون به شرکت داده نشده است.»
وی در ادامه با اشاره به رکود اقتصادی صنعت فضایی کشور، اذعان کرد: «شرکت مگاموج ایرانیان در چند سال اخیر به دلیل نبود پروژه های مهم و بزرگ مجبور به تعدیل کارکنان خود شده و این افراد در مشاغل دیگری غیر از حوزه تخصصی خود اکنون مشغول به فعالیت هستند البته باید یادآور شوم که تمامی این افراد ارتباط خود را با شرکت حفظ کرده و در صورت نیاز و آغاز پروژه جدید، حتما به شرکت باز خواهند گشت.»
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه شرکت دانش‌بنیان مگاموج همچنان در کار طراحی ایستگاه زمینی به صورت کاملا مختصر فعالیت می‌کند اما درآمد چندانی ندارد، خاطر نشان کرد: «ما با الگو گیری از کشورهای بزرگ دنیا که تا کنون در مسیر اقتصادی کردن فعالیت های فضایی موفق بوده اند، با ایجاد برنامه‌ریزی‌های جدید به دنبال کسب درآمد در زمینه‌های دیگر هستیم.»