ماه چگونه تشکیل شده است؟+ویدیو

ناسا با انتشار یک ویدئوی شبیهسازی شده از نحوه شکلگیری ماه نشان میدهد احتمالا میلیاردها سال پیش، یک جسم به اندازه مریخ با زمین برخورد کرده و جسمی را ایجاد نموده که بعدا به قمر زمین تبدیل شده است. شیء مذکور تیا (Theia) نام دارد و باید اشاره کرد که نظریه ارائهشده توسط دانشمندان چیز جدیدی نیست، اما شبیهسازی مذکور از جزئیترین شبیهسازیهاست.
دانشمندان از مدتها قبل باور داشتند ماه از تکهای از زمین ایجاد شده که میلیونها یا میلیاردها سال پیش از آن جدا گردیده است، اما نحوه شکلگیری دقیق آن همیشه یک راز بوده است. بیشتر افراد بر این باورند که تقریبا ۴/۵ میلیارد سال پیش زمین با تیا برخورد کرد. در نتیجه این برخورد وحشتناک بخشهایی از هر دو سیاره به مدار زمین پرتاب شدند. بسیاری از تکههای جداشده در کنار هم قرار گرفتند و به آرامی قمر زمین را شکل دادند. تکههای باقیمانده نیز مجددا وارد زمین شدند.
بر اساس این سناریو باید اکثر تکههای سرگردان در مدار زمین از سیاره تیا تشکیل شده باشند، اما نمونه سنگهای جمعآوریشده از سطح ماه در طی ماموریتهای آپولو شباهت زیادی از نظر ساختاری و ایزوتوپی به سنگهای زمین داشتند. برخی افراد در توضیح این مسئله گفتهاند که شاید تیا نیز از نظر ساختاری مشابه زمین بوده است، اما مطالعه جدید دانشگاه دورهام (Durham University) انگلستان این موضوع را رد میکند.
در مطالعه مذکور محققان از یک ابررایانه قدرتمند استفاده کردند تا بتوانند با اجرای چند شبیهسازی مختلف به نحوه درست شدن ماه پی ببرند. این ابررایانه در مقایسه با مطالعات پیشین از تعداد ذرههای بسیار بیشتری برای شبیهسازی برخورد باستانی بین دو سیاره استفاده کرد.
به گفته این تیم، شبیهسازیهای با وضوح پایین جنبههای مهم فرآيند برخورد را نادیده میگیرند. دانشمندان صدها شبیهسازی را با وضوح بالا انجام دادند که در هرکدام از آنها موارد مهمی مثل جرم، چرخش، زاویه و سرعت دو سیاره با دیگری فرق میکرد. همچنین معمولا در شبیهسازیهای این چنینی افراد بین ۱۰۰ هزار تا یک میلیون ذره را در نظر میگیرند، اما در این پژوهش ۱۰۰ میلیون ذره مورد ارزیابی قرار گرفتند.
تشکیل ماه
در نهایت نیز شبیهسازیها نشان دادند که یک جرم آسمانی بزرگ همچون ماه میتوانسته تنها چند ساعت پس از برخورد زمین با تیا شکل بگیرد.
در همین رابطه بخوانید: اگر ماه ناپدید شود چه اتفاقی میافتد؟

دانشمندان همچنین متوجه شدند که این قمر فرضی میتوانسته دورتر از حد رش (Roche) زمین، میزان فاصله لازم برای جلوگیری از تکه تکه شدن قمر به خاطر جاذبه سیاره، قرار داشته باشد. علاوه بر اینها، لایههای بیرونی این قمر میتوانسته از مواد پرتابشده از زمین شکل بگیرد. بدین ترتیب یافتههای آپولو با فرضیه نحوه درست شدن ماه در تضاد نیست.
بررسی لایههای زیرین ماه نیز میتواند اطلاعات بیشتری در رابطه با نحوه درست شدن قمر زمین ارائه دهد. اینکه ماه فورا پس از برخورد دو سیاره شکل گرفته باشد یا اینکه به تدریج با کنار هم قرار گرفتن مواد باقیمانده در مدار زمین به وجود آمده باشد، به ساختار داخلی متفاوتی منجر میشود.
ناسا قصد دارد پس از چند دهه با پروژه آرتمیس (Artemis) مجددا به سطح ماه برگردد. محققان امیدوارند یافتهها و نمونههای جمعآوریشده از سطح قمر زمین بتواند دید بهتری به دانشمندان در رابطه با نحوه تشکیل ماه بدهد. نتایج اینگونه پژوهشها همچنین میتواند به دانشمندان در درک هرچه بهتر نحوه شکلگیری قمرهای مختلف سیارههای دیگر نیز کمک کند.