یک سیاهچاله خفته در همسایگی راه شیری کشف شد

دانشمندان در کهکشان ابر ماژلانی بزرگ (LMC)، همسایه راه شیری، یک سیاهچاله خفته کشف کردند. این کشف جدید میتواند به درک بهتر شیوه فروپاشی ستارهها در پایان عمر آنها کمک کند. هرچند انتظار میرود تقریبا در هر کهکشانی میلیاردها سیاهچاله خفته وجود داشته باشد، اما این نخستین کشف قطعی از این نوع سیاهچالهها با جرم ستارهای در خارج از کهکشان راه شیری است.
سیاهچالههای خفته از مادهای مانند گاز، غبار یا مواد ستارهای جداشده از یک ستاره همدم تغذیه نمیکنند. بدون وجود مواد پیرامونی، این سیاهچالهها پرتو ایکس را که دانشمندان از آن برای شناسایی سیاهچالههای معمولی بهره میبرند، گسیل نمیکنند.
سیاه چاله مورد بحث با جرم ستارهای که حدود ۹ برابر خورشید است، در سحابی رتیل (Tarantula)، ناحیه ستارهزای کهکشان ابر ماژلانی، قرار دارد. این سیاهچاله دور یک ستاره آبی بزرگ با جرمی معادل ۲۵ برابر خورشید میچرخد و این دو یک سامانه دوتایی به نام VFTS 243 را تشکیل میدهند.
سیاهچاله با جرم ستارهای
سیاهچالههای با جرم ستارهای معمولا زمانی تشکیل میشوند که سوخت مورد نیاز ستارگان عظیم برای ادامه همجوشی هستهای تمام میشود. پایان همجوشی باعث پایان نیروی رو به بیرون هم میگردد که ستاره را در برابر فروپاشی به درون بر اثر گرانش محافظت میکند. بدین ترتیب فروپاشی هسته ستاره روی میدهد که اغلب با یک انفجار کیهانی عظیم به نام ابرنواختر همراه است و لایههای بیرونی ستاره را پرتاب میکند.
در همین رابطه بخوانید: صدای سیاهچالهها را بشنوید+ویدئو
به نظر میرسد که وضعیت سیاهچاله VFTS 243 متفاوت است و هیچ اثر قابل تشخیصی از یک ابرنواختر همراه با فروپاشی ستاره وجود ندارد. تومر شنار (Tomer Shenar)، اخترفیزیکدان دانشگاه آمستردام (University of Amsterdam) هلند، میگوید: «ظاهرا ستارهای که سیاهچاله را در منظومه VFTS 243 تشکیل داده، کاملا رُمبیده (به درون فروریخته) است و هیچ نشانهای از انفجار قبلی وجود ندارد.»
کشف سیاهچاله
کشف VFTS 243 نیازمند بررسی دقیق دادههای شش ساله جمعآوریشده توسط تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) بود که در شیلی قرار دارد. دانشمندان در این دادهها، هزار ستاره پرجرم را در منطقه سحابی رتیل در ابر ماژلانی بزرگ بررسی کردند تا دریابند که کدام یک میتواند یک همراه سیاهچالهای خفته داشته باشد.

تیم پژوهشی طیف هر ستاره را در طول موجهای گوناگون تجزیهوتحلیل کرد و بدین ترتیب در دادههای VFTS 243، نقاط عجیبی را در مدار ستاره تشخیص داد که میتواند توسط یک همدم فشرده اما عظیم ایجاد شده باشد.
شاید هسته اولی هم ستاره هم سیاره یکسان باشد و بعدا بعضی به ستاره و بعضی سیاره میشوند. واسه همین هسته سیارات هم گرم و ماده مذاب دارند. البته سیارات دورتر از خورشید هسته سردشده دارند.
علت هم در جدا شدن فلزات سنگین از هسته هست.یعنی هسته اولیه داغ در یک مرحله از تکامل تحت تاثیر نیرویی جداسازی انجام میدهد و عناصر از آن جدا میشود بعد تبدیل به ستاره میشود. ولی بقیه ها این جداسازی را ندارند و تبدیل به سیاره میشوند..