قوی‌ترین میدان مغناطیسی جهان شناسایی شد

ستاره‌شناسان قوی‌ترین میدان مغناطیسی کشف‌شده در جهان را اندازه‌گیری کردند. این میدان مغناطیسی متعلق به نوع قدرتمندی از ستاره‌های نوترونی با میدان مغناطیسی سطحی بیش از ۱/۶ میلیارد تسلا است. میدان مغناطیسی قدرتمند مذکور به یک منظومه ستاره‌ای دوگانه به نام Swift J0243.6+6124، واقع در کهکشان راه شیری، تعلق دارد. این منظومه دوگانه شامل یک ستاره نوترونی است که گازهای ستاره همراه خود را می‌بلعد و صفحه‌ای از مواد اطراف آن را تشکیل می‌دهد.

پلاسما در این صفحه در امتداد خطوط مغناطیسی به سطح ستاره نوترونی می‌ریزد و شعله‌های عظیمی از پرتوهای ایکس آزاد می‌کند. از آنجایی که ستاره در حال چرخش است، از منظر ما این پرتوها چرخان به نظر می‌آیند. همه این موارد باعث ایجاد نوع خاصی از ستاره نوترونی می‌شود که «تپ‌اختر پرتو ایکس» یا «تپ‌اختر نیروگرفته از برافزایش» (X-ray Accretion Pulsar) نام دارد.

این تپ‌اختر، به طور ویژه‌ای درخشان است که موجب می‌شود به آن عنوان «فوق نورانی» را نیز بدهند. برای مدت‌ها تصور می‌شد که این روشنایی با یک میدان مغناطیسی قوی‌تر مرتبط است، اما تا پیش از این هیچ اندازه‌گیری مستقیمی از میدان مغناطیسی چنین تپ‌اختری انجام نشده بود.

در همین رابطه بخوانید: تصویر میدان مغناطیسی عظیم یک کهکشان مارپیچی را ببینید+عکس

اندازه‌گیری میدان مغناطیسی

ستاره‌شناسان می‌توانند میدان مغناطیسی این اجرام را با مطالعه طیف اشعه ایکس آن‌ها اندازه‌گیری کنند. الکترون‌های پلاسما مقداری از پرتوهای ایکس را جذب و برخی دیگر را پراکنده و اثری ایجاد می‌کنند که می‌توان از آن برای محاسبه قدرت میدان مغناطیسی استفاده نمود.

محققان با استفاده از ماهواره اینسایت-اچ‌ایکس‌ام‌تی (Insight-HXMT) آکادمی فناوری فضایی چین (CAST) و با کمک این روش، به محاسبه میدان مغناطیسی Swift J0243.6+6124 پرداختند و میدان مغناطیسی آن را ۱/۶ میلیارد تسلا اندازه‌گیری کردند. این میدان با اختلاف زیاد قوی‌ترین میدان مغناطیسی بوده که تاکنون در جهان کشف شده است.

رکورد قبلی متعلق به تپ‌اختری با میدان مغناطیسی ۱ میلیارد تسلا بود که کشف آن توسط همین تیم در سال ۲۰۲۰ گزارش شد. برای درک بهتر میزان بزرگی این میدان مغناطیسی باید گفت که قوی‌ترین میدان مغناطیسی ایجادشده در زمین ۱۲۰۰ تسلا است.

هرچند این رکورد مربوط به قدرتمندترین میدان مغناطیسی اندازه‌گیری‌شده به طور مستقیم است، اما احتمالا قدرتمندترین میدان مغناطیسی جهان نیست. این رکورد به نوع دیگری از ستاره نوترونی به نام مگنتار (Magnetar) تعلق دارد که طبق تخمین‌ها قدرت میدان مغناطیسی آن تا ۱۰ میلیارد تسلا هم می‌رسد!