درباره مه گسست و مه رمب چه میدانید؟ همانگونه که نظریههایی در مورد نحوه پیدایش کیهان یا همان بیگ بنگ وجود دارد، فرضیههایی نیز در ارتباط با چگونگی پایان جهان هستی ارائه شده است. در میان این فرضیهها دو نظریه را میتوان مشهورتر و پرطرفدارتر دانست؛ نظریههای مِه گسست یا بیگ ریپ (Big Rip) و مِه رُمب یا بیگ کرانچ (Big Crunch) تئوریهایی هستند که به چگونگی پایان دنیا میپردازند.
در ادامه، این دو نظریه بسیار جذاب در حوزه کیهان شناسی را معرفی میکنیم و به بررسی آنها میپردازیم؛ با ما همراه باشید.
در همین رابطه بخوانید: جهان موازی چیست ؟
مه گسست یا بیگ ریپ چیست؟
در کیهانشناسی فیزیکی، مه گسست یک مدل کیهانی فرضی درباره سرنوشت نهایی جهان است که مطابق آن مواد جهان، از ستارهها و کهکشانها گرفته تا اتمها و ذرات زیراتمی و حتی خود فضا زمان، به تدریج در اثر انبساط و در زمان معینی در آینده از هم جدا میشوند، زمانی که فاصله بین ذرات از یکدیگر بینهایت شود.
بر اساس مدل استاندارد کیهانشناسی، ضریب مقیاس کیهان در حال شتاب است و در اعصار آینده نیز تسلط ثابت کیهانی (Cosmological Constant) به طور تصاعدی افزایش خواهد یافت. با این حال، چنین انبساطی در هر لحظه از زمان مشابه است و با ثابت هابل (Hubble’s Constant) تعیین میشود.
در حال حاضر شواهد علمی حاکی از تداوم انبساط در فضای بین کهکشانی است. نیروهای گرانش و به ویژه مغناطیس و نیروی هستهای نگهدارنده پروتونها و نوترونها در مرکز اتم به اندازهای قوی هستند که انرژی تاریک هرگز قادر به جدا کردن آن اجسام از یکدیگر نباشد.
رابرت کالدول (Robert Caldwell)، فیزیکدان بریتانیایی، نظریه مه گسست را برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ همراه با برخی دانشمندان دیگر مطرح کرد. خود او در این باره میگوید: «تئوری مه گسست از برخی جهات بیشتر به داستانهای علمی تخیلی شباهت دارد تا واقعیت!»
در سال ۲۰۱۵ نیز مارسلو دیسکونزی (Marcelo Disconzi)، استاد دانشگاه وندربیلت (Vanderbilt University) آمریکا، نسخه جدیدی از این فرضیه ارائه داد که به تاریخ مشخصی برای پایان جهان تحت نظریه مه گسست رسیده است. بر این اساس مه گسست ۲۲ میلیارد سال دیگر رخ میدهد و دنیا پایان مییابد.
فرضیه دیسکونزی بر اساس تئوریهای موجود در مورد انرژی تاریک است، مادهای که تصور میشود حدود ۷۰ درصد جرم کیهان را تشکیل میدهد. برای اینکه مطابق نظریه مه گسست یک از همگسستگی عظیم رخ داده و جهان از هم فروپاشد، انرژی تاریک میبایست در نبرد خود با گرانش پیروز شود، تا جایی که تمام اتمها از هم جدا گردند.
نظریه مشهور دیگر در رابطه با پایان دنیا مه رمب نام دارد که در ادامه به شرح این فرضیه نیز خواهیم پرداخت.
در همین رابطه بخوانید: سفر در زمان از طریق کرم چاله چگونه است؟
مه رمب یا بیگ کرانچ چیست؟
مه رمب نیز یک سناریوی فرضی برای سرنوشت جهان بوده که مانند بسیاری از تئوریهای دیگر بر پایه نظریه نسبیت عام بنا شده است. بر اساس بیگ کرانچ، انبساط جهان که در نتیجه بیگ بنگ یا همان انفجار بزرگ است، در یک نقطه زمانی مشخص متوقف شده، به درون خود فرو میریزد و همه چیز را با خود میکشد تا در نهایت به بزرگترین سیاه چاله تبدیل شود.
دانشمندان برای پیشبینی قطعی وقوع مه رمب میبایست ویژگیهای معینی از کیهان را تعیین کنند که یکی از آنها چگالی است. پژوهشگران معتقدند اگر مقدار چگالی بیشتر از حد معینی باشد به عنوان چگالی بحرانی شناخته می شود و در این صورت احتمال فروپاشی نهایی بسیار زیاد است.
پایان دنیا با مه رمب چقدر ممکن است؟
دانشمندان در ابتدا معتقد بودند تنها دو عامل وجود دارد که بر انبساط کیهان تاثیر زیادی میگذارد؛ نیروی گرانشی بین کهکشانها (که متناسب با چگالی است) و حرکت بیرونی آنها در اثر بیگ بنگ. آنها گمان میکردند اجرام کیهانی نیز مانند هر جسمی که بر خلاف جاذبه حرکت کند، در صورت عدم وجود هرگونه نیروی دیگری در نهایت تسلیم میشوند و دوباره فرو میریزند.
در نتیجه، این پیشبینی در شرایطی که نیروهای گرانشی در پایان پیروز شوند منطقی به نظر میرسد. اما فرضیه پژوهشگران در این باره تا زمانی بود که کشف کردند سرعت انبساط کیهان در دورترین نواحی از ما نیز در حال افزایش است.
دانشمندان برای توضیح این موضوع باید وجود یک پدیده ناشناخته را فرض میکردند که آن را انرژی تاریک نامیدند. باور عمومی بر این است که انرژی تاریک همه کهکشانها را از هم دور میکند. با فرض وجود پدیدهای به نام انرژی تاریک و البته اطلاعات کمی که در مورد آن وجود دارد، احتمال وقوع نظریه مه رمب چندان زیاد به نظر نمیرسد.
در همین رابطه بخوانید: با پادماده، یکی از شگفتانگیزترین مواد خلقت، آشنا شوید
پایان جهان چگونه است؟
آنچه در نهایت باید اذعان کرد این است که پایان جهان را نمیتوان به طور قطعی پیشبینی نمود. در حال حاضر نظریههای مختلفی در مورد سرنوشت کیهان مطرح است، اما اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که پایان جهان چگونه خواهد بود، با دانش فعلی بشر دو نظریه مه گسست و مه رمب معتبرتر از سایر تئوریها هستند.
شما چه فکر میکنید؟ آیا جهان روزی پایان مییابد و همه چیز حتی اتمها فرومیپاشند و اگر پاسخ مثبت است این امر چگونه رخ خواهد داد؟ شما از میان نظریههای بیگ ریپ و بیگ کرانچ با کدام یک بیشتر موافقید؟ دیدگاههای خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید و سوالات خود را بپرسید؛ کارشناسان اسپاش به شما پاسخ میدهند.