ستارگان پرسرعت سرگردان واقعا وجود دارند؟
طی سالهای گذشته وجود دسته جدیدی از ستارگان تایید شده است که با سرعتی بسیار زیاد درحال حرکت بوده و میتوانند از گرانش کهکشان محلی خود فرار کنند. در این مطلب در مورد این گونه از ستارگان بیشتر میخوانیم.
در همین رابطه بخوانید: چند ستاره در کهکشان راه شیری و کل هستی وجود دارد؟
در سال ۱۹۸۸ جک گیلبرت هیلز (Jack Gilbert Hills)، از آزمایشگاه ملی لوس آلاموس (Los Alamos National Labs) آمریکا، ایدهای را بدین صورت مطرح کرد: «چه اتفاقی میافتد اگر یک منظومه ستاره دوتایی در نزدیکی سیاهچاله عظیم در مرکز کهکشان راه شیری حرکت کند؟» منظومه ستاره دوتایی از دو ستاره تشکیل شده است که با داشتن جرم مرکزی مشترک، از نظر گرانشی به یکدیگر متصل بوده و در مدار هم هستند. طبق محاسبات وی نیروی سیاهچاله میتواند این سامانه دوتایی را به دو نیم تقسیم کند.
ستارگان پرسرعت سرگردان چگونه به وجود میآیند؟
تصور کنید دو اسکیتباز روی یخ دستان یکدیگر را گرفته و به دور هم میچرخند. اگر آنها دستان یکدیگر را رها کنند، از هم دور خواهند شد. به صورت مشابه هنگامی که دو ستاره در یک منظومه دوتایی از نیروی سیاهچاله اثر میپذیرند، از یکدیگر جدا میشوند. در چنین رخدادی ممکن است یک ستاره انرژی کافی را به دست آورد تا بهطور کامل از کهکشان به بیرون پرتاب شود. بدین ترتیب ستارگان پرسرعت متولد میشوند.
در ادامه گروهی از محققان که در رصدخانه امامتی (MMT سرواژه Multiple Mirror Telescope) آمریکا مشغول رصد ستارگان در راه شیری بودند، با رخدادی غیرمنتظره مواجه شدند؛ آنها ستارهای را رصد کردند که با سرعتی حدود ۳/۲ میلیون کیلومتر در ساعت از راه شیری میگریخت. این ستاره با نام HVS1 اولین ستاره رصدشده با چنین سرعت بالایی بود.
مطابق مدلهای دانشمندان پیشبینی میشود ستاره دیگر اغلب به همان شکلی که زمین به دور خورشید میچرخد، به دور سیاهچاله خواهد چرخید. علاوه بر این، گاهی اوقات این دو ستاره میتوانند با یکدیگر برخورد کنند و به یک ستاره بسیار پرجرم تبدیل شوند.
طبق دادههای فضاپیمای گایا (Gaia) آژانس فضایی اروپا (ESA) برخی ستارگان سرگردان احتمالا به کهکشان راه شیری متصل هستند. سازوکارهای مختلفی برای شتاب دادن به ستارگان با سرعت بالا وجود دارد. صرفا به این دلیل که یک ستاره به سرعت در حال حرکت است، آن را یک ستاره پرسرعت جداشده از کهکشان راه شیری نمیدانند.
همچنین سیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری میتواند سیارههایی را که ستارههای سرگردان میزبان آنها هستند، با سرعتی نزدیک به ۵ درصد سرعت نور، از راه شیری به سمت بیرون براند. تا امروز هیچ سیارهای با چنین سرعت حرکتی بالایی شناسایی نشده است، اما احتمال وجود آن بسیار بالا بوده و ستارهشناسان بسیاری به دنبال یافتن آن هستند.