سیاهچالهای با رفتار عجیب کشف شد

پژوهشگران در مطالعهای برای نخستین بار ناهمترازی میان محور چرخش یک سیاهچاله و محور مدار زدن آن را نشان دادند. دانشمندان انجمن لیبنیز (Leibniz Association) آلمان به رهبری گروهی از محققان بینالمللی این پژوهش را انجام دادهاند و به گفته آنها یافته مذکور مدلهای فرضی از تشکیل سیاهچاله را به چالش میکشد.
این گروه روی سیاهچاله MAXI J1820+070 تحقیق کردند که یک منظومه ستارهای دوتایی است و در آن یک سیاهچاله و ستاره همراه آن قرار دارند. این منظومه در فاصله ۱۰ هزار سال نوری از زمین واقع شده است.
به طور معمول گرانش قدرتمند سیاهچاله مواد را از ستاره همراه آن به سمت خود میکشد و مواد نیز به شکل مسطح و مارپیچ وارد سیاهچاله میشوند. این مارپیچ مسطح و چرخان که به عنوان یک قرص برافزایشی (Accretion Disc) مشهور است، با صفحه مداری سیاهچاله و ستاره همراه آن همسو میشود.
در مورد سیاهچالههایی مانند آنچه در MAXI J1820+070 وجود دارد، برخی از مواد در حال ریزش به دلیل تابش اشعهها منفجر میشوند و فوارههای قدرتمندی از مواد را تشکیل میدهند که با سرعت نزدیک به نور از سیاهچاله دور میشوند. این جریانهای ماده جتهای نسبیتی (Relativistic Jets) نامیده میشوند که در امتداد محور چرخش سیاهچالهها انتشار مییابند.
جت نسبیتی چیست؟
جتهای نسبیتی، فوارههای بسیار قدرتمندی از پلاسما هستند و از جرمهای سنگینی فوران میکنند که گمان میرود در مراکز کهکشانهای فعال همچون کهکشانهای رادیویی و اختروشها وجود داشته باشند. زمانی که دانشمندان جتهای نسبیتی و نور منتشرشده از MAXI J1820+070 را بررسی کردند، متوجه شدند محور چرخش سیاهچاله با محور مدار زدن آن و قرص برافزایشی یکسان نیست. این دو محور حداقل ۴۰ درجه اختلاف تراز داشتند.
محققان معتقدند این ناهمترازی احتمالا زمانی اتفاق افتاده که سیاهچاله تشکیل شده است. آنها از یک ابزار خاص برای اندازهگیری نور دوقطبیشده (زاویه چرخش نور) استفاده کردند که روی تلسکوپ نوردیک اپتیکال (Nordic Optical) واقع در اسپانیا نصب شده است.
پژوهشگران با اندازهگیری قطبش نور خروجی از MAXI J1820+070 و ترکیب آن با مقادیر پیشین جتهای نسبیتی سیاهچاله توانستند میزان ناهمترازی محور چرخش سیاهچاله و محور مدار آن را با دقت اندازه بگیرند. آنها تصمیم دارند در آینده ناهمترازی های مشابه در دیگر منظومههای ستارهای دوتایی را بررسی کنند.