سیارهای که در آن باران جواهر میبارد!
نخستین نمای دقیق از جو سیاره فراخورشیدی WASP-121b نشان میدهد سمت شب آن احتمالا میزبان ابرهای آهنی، باران تیتانیوم، جواهر و بادهای بسیار شدیدی است که تندبادهای زمین در برابر آن نسیم محسوب میشوند! WASP-121b به ستاره خود قفل جررومدی (Tidal Locking) شده است؛ به همین دلیل همیشه یک سمت آن رو به ستاره بوده و سمت دیگر آن همیشه تاریک است. این سیاره یک غول گازی عظیم با ابعادی تقریبا دو برابر مشتری بوده که طی تنها ۳۰ ساعت به دور ستاره خود میچرخد.
در همین رابطه بخوانید: باران الماس در سیارههای اورانوس و نپتون حقیقت دارد!
در حالی که روی زمین، آب ابتدا تبخیر، سپس به صورت ابرها متراکم میشود و باران میبارد، در WASP-121b چرخه آب شکل دیگری دارد. در روز اتمهای تشکیلدهنده آب در دمای تقریبا ۳۳۰۰ درجه سانتیگراد از هم جدا و به سمت شب سیاره هدایت میشوند. سپس دماهای پایینتر باعث ترکیب دوباره اتمهای هیدروژن و اکسیژن شده، مولکولهای آب دوباره به سمت روز آن بازمیگردند و این چرخه تکرار میشود. چرخه آب سیاره توسط بادهایی که اتمها را با سرعت ۵ کیلومتر بر ثانیه به دور سیاره میچرخانند، ادامه مییابد.
همچنین به نظر میرسد که تنها چرخه آب در سراسر سیاره وجود ندارد. سمت شب سیاره به اندازهای سرد است که میتواند میزبان ابرهایی عجیب از آهن و کرندوم (Corundum) باشد. این ابرها مانند بخار آب ممکن است به سمت روز حرکت کنند تا با تبخیر فلزها به دلیل دمای بالا، بارانی مانند جواهر مایع از ابرهای کرندوم ببارد.
به گفته محققان موسسه فناوری ماساچوست (MIT) آمریکا مشتریهای داغ (Hot Jupiter) به دلیل داشتن سمت روز بسیار روشن، مشهور هستند. سمت شب WASP-121b حدود ۱۰ برابر کمنورتر از سمت روز آن است. مشتری داغ نوعی سیاره فراخورشیدی گازی در ابعاد سیاره مشتری یا بزرگتر از آن بوده که فاصله بسیار کمی با ستاره خود دارد و به همین سبب از دمای زیادی برخوردار است. در سمت روز یک وارونگی گرمایی وجود دارد و دما با افزایش ارتفاع زیاد میشود، اما در سمت شب افزایش دما متناسب با کاهش ارتفاع است.
طبق یافتههای دانشمندان داغترین منطقه سیاره، به سمت شرق منطقه زیرستارهای (که درست زیر ستاره مادر قرار دارد) منتقل شده و این موضوع احتمالا بر اثر بادهای شدید است. به گفته دانشمندان گاز در نقطه زیرستارهای گرم میشود، اما پیش از اینکه دوباره بتواند به فضا تابش کند به سمت شرق میوزد. دانشمندان تخمین میزنند که سرعت این بادها حدود ۵ کیلومتر بر ثانیه است. چنین بادهایی بسیار سریعتر از جریانهای جتی (Jet stream) روی زمین هستند و احتمالا میتوانند ابرها را طی ۲۰ ساعت در سراسر سیاره جابهجا کنند.
اخترشناسان در نظر دارند با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب تغییرات بخار آب و کربن مونوکسید را که احتمالا در جو این سیاره وجود دارد، مطالعه کنند.