تلسکوپ فضایی ایکسپی (IXPE سرواژه Imaging X-ray Polarimetry Explorer) ناسا که اخیرا برای شکار تصاویر پرتو ایکس کیهان به فضا پرتاب شده، نخستین تصویر علمی خود را ثبت کرده است. این تصویر بازمانده ابرنواختر ذاتالکرسی-آ (Cassiopeia-A) را به نمایش میگذارد که در قرن هفدهم منفجر شد.
در همین رابطه بخوانید: رصد لحظات ابتدایی یک ابرنواختر را تماشا کنید+تصویر
بازمانده ابرنواختر به ساختار باقیمانده از انفجار ستارهای که ابرنواختر باشد گفته میشود. به گفته ناسا این انفجار امواج ضربهای شدیدی را به بیرون فرستاد که گازهای اطراف را گرم کرد و باعث شتاب گرفتن ذرههای پرتوهای کیهانی شد تا ابری از مواد مختلف را شکل دهند. این ابر همانطور که در تصویر ثبتشده توسط ایکسپی دیده میشود، در طیف پرتو ایکس میدرخشد.
رگههای شبیه رعدوبرق در عکس، پرتوهای ایکس پرانرژی هستند که توسط رصدخانه پرتو ایکس چاندرا (Chandra X-ray Observatory) ناسا ثبت شدهاند. در حالی که این دو تلسکوپ هر دو پرتوهای ایکس را رصد میکنند، آشکارسازهای متفاوتی دارند و با همکاری یکدیگر دادههای کامل و دقیقتری تولید میکنند.
کاوشگر تصویربرداری قطبشسنجی پرتو ایکس، دسامبر۲۰۲۱ (آذر۱۴۰۰) برای رصد اجرامی مانند سیاهچالهها و ستارههای نوترونی در طیف پرتو ایکس پرتاب شد. در الکترومغناطیس، قطبش (Polarization) یک موج الکترومغناطیسی مانند نور نشاندهنده راستای بردار میدان الکتریکی آن است. قطبشسنجی (Polarimetry) نیز به اندازهگیری و تفسیر قطبش موجهای عرضی گفته میشود و مشخصات شی را شناسایی میکند.
راجر رومانی (Roger Romani)، از محققین ایکسپی در دانشگاه استنفورد (Stanford University) آمریکا، میگوید: «تصاویر قطبش آینده ایکسپی سازوکارهای موجود در این شتابدهنده کیهانی معروف (ذاتالکرسی-آ) را آشکار میکنند.»