علاقمندان به پدیده‌های نجومی در سال ۲۰۲۲ رویدادهای بسیاری را در آسمان شب نظاره می‌کنند که ازجمله آن‌ها ۲ ماه‌گرفتگی کامل، ماه سیاه و ابرماه است. تنها شرط لازم برای لذت‌بردن از این رویدادها، آب‌وهوای بدون ابر خواهد بود. در ادامه ده رویداد نجومی برتر سال ۲۰۲۲ را می‌خوانیم.
ماه سیاه
ماه سیاه که در ۳۰آوریل (۱۰اردیبهشت۱۴۰۱) رخ می‌دهد، همتای ماه آبی است و نمی‌توان آن را رصد کرد، زیرا زمانی روی می‌دهد که سمت نورانی ماه دور از زمین است. اگرچه دیدن ماه سیاه در آسمان ممکن نیست، اما این زمان خوبی برای رصد ستارگان محسوب می‌شود؛ زیرا هیچ آلودگی نوری طبیعی از ماه وجود ندارد و به تماشاگران آسمان، مناظر تاریک‌تری از کیهان ارائه می‌دهد.
در همین رابطه بخوانید: ماه چه رنگی است؟
اولین ابرماه سال ۲۰۲۲
سه ابرماه در سال ۲۰۲۲ در راه است و اولین آن در اواسط ژوئن خواهد درخشید. ابرماه زمانی اتفاق می‌افتد که یک ماه کامل در نزدیکی حضیض یا نقطه‌ای در مدار ماه در نزدیک‌ترین نقطه به زمین باشد. نتیجه یک ماه کامل است که در طول سال کمی بزرگ‌تر و درخشان‌تر از سایرین است. پس از ابرماه ژوئن (خرداد-تیر)، ابرماه دیگری در ۱۳ژوئیه و سومین ابر ماه در ۱۲اوت روی خواهند داد.
ماه گرفتگی کامل
ماه در طول شب ۱۵ تا ۱۶مه (۲۵ تا ۲۶اردیبهشت) قرمز می‌شود و تازمانی‌که شرایط آب‌وهوایی یاری کند، کل ساکنان آمریکا شاهد عبور ماه از زیر سایه زمین خواهند بود. این ماه‌گرفتگی اولین مورد از دو ماه‌گرفتگی خواهد بود که امسال در آمریکا قابل مشاهده است. اگرچه دومین ماه‌گرفتگی در سراسر آمریکای شمالی قابل مشاهده نخواهد بود. دومین و آخرین ماه گرفتگی کامل سال ۲۰۲۲ قبل از طلوع خورشید در هشتم نوامبر (۱۷آبان۱۴۰۱) رخ می‌دهد.
هم‌نشینی سه سیاره
سیاره‌های مریخ، زحل و زهره در دو هفته آخر مارس قبل از طلوع خورشید بسیار نزدیک به‌هم به‌نظر می‌رسند. این سه سیاره به‌قدری نزدیک خواهند بود که همه در یک میدان دید تلسکوپ‌ها و دوربین‌های دوچشمی قرار می‌گیرند. این رویداد در آوریل (اسفند-فروردین) هم ادامه دارد؛ به‌طوری‌‌که سیاره‌های مریخ و زحل در روزهای چهارم و پنجم آوریل بسیار نزدیک به‌هم به‌نظر می‌رسند و درحالی‌که زهره در نزدیکی آن‌ها می‌درخشد، این دو سیاره تقریبا هم‌پوشانی دارند.
بارش شهابی لیرید
آوریل (اسفند-فروردین) ماه جهانی نجوم است و افرادی که به‌دنبال جشن‌گرفتن آسمان شب هستند می‌توانند این کار را از ۲۱ تا ۲۲ آوریل در زمان اوج بارش شهابی لیرید (Lyrids) انجام دهند. این رویداد اولین بارشی خواهد بود که طی سه ماه قبل از آن به‌اوج خود می‌رسد و به خشکسالی طولانی مدت بارش شهابی پایان می‌دهد.
کمتر از دو هفته بعد از این بارش، بارش شهابی اتا دَلوی (Eta Aquarids) رخ می‌دهد که بین ۲۰ تا ۴۰ شهاب در ساعت در شب‌های چهارم تا پنجم مه عبور می‌کنند. این بارش شهابی بهترین بارش سال برای ساکنان نیمکره جنوبی زمین است.
هم‌ترازی پنج سیاره
در روز ۲۴ژوئن (۳تیر۱۴۰۱) سیاره‌های عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل همگی به‌اندازه‌ای درخشان هستند که با چشم غیرمسلح مشاهده شوند. این هم‌ترازی نادر درست قبل از طلوع خورشید در ۲۴ژوئن در سراسر آسمان شرقی ظاهر خواهد شد. هلال ماه نیز در راستای سیاره‌ها خواهد بود و بین زهره و مریخ می‌درخشد.
بارش شهابی برساوشی
بارش شهابی برساوشی یکی از محبوب‌ترین بارش‌های شهابی سالانه است که در روزهای ۱۲ و ۱۳اوت (۲۱ و ۲۲مرداد) به اوج می‌رسد، اما امسال این رویداد اندکی تفاوت خواهد داشت.
در همین رابطه بخوانید: همه آنچه لازم است درباره بارش شهابی برساوشی بدانید
در شرایط ایده‌آل، بارش شهابی برساوشی می‌تواند عملکرد خیره‌کننده‌ای با ۵۰ تا ۱۰۰ بارش شهاب در ساعت داشته باشد، اما نرخ ساعتی سرسویی در سال جاری میلادی به نصف کاهش می‌یابد. زیرا این رویداد یک شب پس از یک ابرماه درخشان به اوج خود می‌رسد. برخی از شهاب‌ها باید با وجود آسمان مهتابی قابل مشاهده باشند، اما نور ماه بسیاری از شهاب‌های کم‌نور را از بین می‌برد.
بارش شهابی جباری
بارش شهابی جباری ۲ ماه بعد به اوج خود می‌رسد و درحالی‌که فعالیت کم‌تری نسبت‌به بارش شهابی برساوشی دارد، اما تماشایی است؛ زیرا ماه در تمام طول شب نمی‌درخشد و نور آن مزاحمتی برای رصدگران ایجاد نخواهد کرد. در شب‌های ۲۰ و ۲۱اکتبر (۲۸ و ۲۹مهر۱۴۰۱) حدود ۲۰ شهاب در ساعت خواهید شمرد.
مقابله مریخ
وضعیت نجومی مقابله، بهترین زمان برای رصد اجرام آسمانی است. از دید ناظر زمینی سیاره‌های خاصی مثل مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون می‌توانند در این موقعیت قرار بگیرند. در نیمه دوم سال ۲۰۲۲، سیاره مریخ یکی از نزدیک‌ترین همسایگان زمین به یک شی درخشان در آسمان شب تبدیل می‌شود و در نهایت در اوایل دسامبر زمانی‌که به وضعیت مقابله برسد، به اوج درخشندگی خود خواهد رسید.
وضعیت مقابله مریخ زمانی است که این سیاره از منظر زمین در مقابل خورشید قرار دارد. در نتیجه، در تمام طول شب قابل مشاهده است و درخشان‌تر از بسیاری از ستارگان در آسمان می‌درخشد. مریخ فقط هر ۲۶ ماه یک بار به وضعیت مقابله می‌رسد. پس از مقابله مریخ در سال ۲۰۲۲، این وضعیت تا ۱۵ژانویه۲۰۲۵ دیگر تکرار نخواهد شد. چنین شرایطی بهترین فرصت برای سازمان‌های فضایی جهت پرتاب ماموریت فضایی به مریخ است.
بارش شهابی جوزایی
بارش شهابی جوزایی یکی از بارش‌های شهابی سالانه و یکی از آخرین رویدادهای نجومی سال ۲۰۲۲ خواهد بود که در روزهای ۱۳ تا ۱۴دسامبر (۲۲ تا ۲۳آذر۱۴۰۱) به اوج خود می‌رسد. در شرایط ایده‌آل، بیش از ۱۰۰ شهاب در ساعت می‌توان در این بارش مشاهده کرد، اما نور ماه تقریبا کامل رصد را مشکل می‌کند. در سال ۲۰۲۱ نیز همین اتفاق رخ داد که باعث شد تعداد رصد شهاب‌های این بارش به ۳۰ تا ۴۰ شهاب در ساعت کاهش یابد.
